Pages

11.12.10

Βραβείο αναγνωστών -σκέψεις και συναισθήματα


Όταν κάτι δεν περιμένεις ότι θα σου συμβεί, και πολύ πιο ήρεμα το αντιμετωπίζεις, μα και περισσότερο αντικειμενικά το κρίνεις -και το γεγονός και τη συμμετοχή σου σε αυτό.
Το ότι το μυθιστόρημα μου για νέους "Ανίσχυρος άγγελος" θα ήταν ανάμεσα στα 15 που Λέσχες Ανάγνωσης επέλεξαν ως τα πλέον δημοφιλή βιβλία του 2010, ήταν κάτι που ειλικρινά δεν το περίμενα.
Κι αυτό γιατί : α. Μέχρι τώρα ανάμεσα σε μυθιστορήματα που διεκδικούσαν το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ, δεν ήταν κανένα που να κυκλοφορεί σε σειρά νεανικής λογοτεχνίας και β. Γιατί αν και ξέρω πόσο αναγνωρίσημος ως συγγραφέας είμαι, το βασικό κοινό μου δεν ανήκει στην κατηγορία εκείνη που συμμετέχει σε τέτοιου είδους δημοσκοπήσεις.
Δεν περίμενα λοιπόν αυτή τη διάκριση και ομολογώ πως πολύ τη χάρηκα. Γιατί; Μα ακριβώς γιατί ήταν -επιτέλους- μια μορφή αναγνώρισης του είδους εκείνου της λογοτεχνίας (αναφέρομαι στη λογοτεχνία για νέους ή όπως τώρα τελευταία λέγεται -cross over) που με πάθος και με όλες μου τις δυνάμεις προσπάθησα να καθιερώσω και στη χώρα μας -τόσο επιλέγοντας τίτλους από άλλες γλώσσες, όσο και αναζητώντας τους έλληνες εκείνους συγγραφείς που θα έγραφαν συνειδητά μυθιστορήματα αυτής της κατηγορίας.
Βέβαια, τα περισσότερα κρατικά βραβεία παιδικής / νεανικής λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι περίπου χρόνων έχουν δοθεί σε μυθιστορήματα αυτού του είδους -κάτι που σημαίνει πως η ελληνική παραγωγή δίνει υπέροχους καρπούς. Αλλά και οι περισσότεροι από τους αναγνώστες της λογοτεχνίας εν γένει, δεν έχουν κατανοήσει πως ένα μυθιστόρημα για νέους σε τίποτε δεν διαφέρει από το όποιο άλλο μυθιστόρημα για ενήλικες, παρά στο ότι είναι εστιασμένο στην εφηβεία κυρίως. Κρίνεται ως καλό ή κακό με τα ίδια κριτήρια που κρίνουμε κάθε άλλο έργο.
Η ύπαρξη, λοιπόν, του 'Ανίσχυρου αγγέλου' μου στα 15 υποψήφια για το Βραβείο Αναγνωστών, σήμαινε πως κάποιοι είχαν κατανοήσει όλα αυτά και είχαν ψηφίσει αυτό το μυθιστόρημα ως το πιο αγαπημένο τους για το 2010.
Και μόνο αυτή η διάκριση με χαροποίησε και μαζί με μένα χαροποίησε και όλους εκείνους που ασχολούνται με αυτό το είδος λογοτεχνίας.
Δεν περίμενα να κερδίσω το Βραβείο. Οι αλλαγές στη νοοτροπία γίνονται σταδιακά. Μακάρι και στα επόμενα χρόνια κάποιο άλλο έργο της νεανικής λογοτεχνίας να μπει στη βραχεία λίστα και κάποια στιγμή να κερδίσει και το Βραβείο.
Από εκεί και πέρα, κράτησα και γι αυτή τη χρονιά κάποιους προβληματισμούς μου πάνω στην ίδια την ουσία αυτού καθαυτού του Βραβείου Αναγνωστών.
Όπως για παράδειγμα : Το βραβείο αναγνωστών δε θα πρέπει να θεωρηθεί πως το δικαιούται το μυθιστόρημα εκείνο που μέσα στη χρονιά είχε τις περισσότερες πωλήσεις;
Ή Αυτοί που στέλνουν την ψήφο τους με τη μέθοδο των sms πως ελέγχονται ότι έχουν διαβάσει το μυθιστόρημα που ψηφίζουν και δεν είναι απλώς φίλοι κλπ του συγγραφέα;
Ή Πόσο τελικά η ύπαρξη αυτού του βραβείου βοηθά στην αύξηση (όχι των πωλήσεων του νικητή, αυτό είναι δεδομένο, αλλά δεν νομίζω και το ζητούμενο εκ μέρους τουλάχιστον του ΕΚΕΒΙ) μα γενικότερα στην αγορά λογοτεχνικών έργων ποιότητας;
Μετά από τόσο χρόνια στο λογοτεχνικό χώρο, γνωρίζω πως ένα βραβείο για τον κάθε δημιουργό δεν είναι τίποτε περισσότερο στην ουσία από μια μεγάλη χαρά.
Αλλά ο διοργανωτής ενός λογοτεχνικού διαγωνισμού δεν έχει βέβαια ως στόχο να προσφέρει χαρά στον εκάστοτε βραβευόμενο. Φαντάζομαι πως οι στόχοι του είναι περιπλοκότεροι και σίγουρα στρέφονται προς ένα πλατύτερο κοινό. Μπορώ να φανταστώ τους στόχους του ΕΚΕΒΙ όταν δημιουργούσε τον θεσμό του Βραβείου Αναγνωστών -άλλωστε ως διοργάνωση έχει περάσει από διάφορα στάδια μέχρις ότου καταλήξει σε αυτό όπoυ εμπλέκονται οι Λέσχες Ανάγνωσης και τα sms. Ίσως στο μέλλον να πρέπει να σχεδιάσει και ένα ακόμα τρόπο ανακάλυψης του beloved novel μιας χρονιάς, μιας και όταν μια μέθοδος γίνει γνωστή κάποιοι ανακαλύπτουν τρόπους να την φέρνουν στα μέτρα και στα σταθμά τους.
Με την ευκαιρία πάντως αυτού του σημειώματος θα ήθελα να ευχαριστήσω εκείνους που αγάπησαν τον "Ανίσχυρο άγγελο", να συγχαρώ τους υπόλοιπους συγγραφείς της δεκαπεντάδας και να φιλήσω την φίλη μου Ελένη Πριοβόλου για την επιτυχία της.
Και του χρόνου πάντα με εκπλήξεις και ανατροπές.