Pages

22.5.14

Γιατί, έρχεται κάποτε η ώρα που ο συγγραφέας γράφει ένα βιβλίο εξομολογητικό, ένα βιβλίο ψαγμένο

γράφει η Αναστασία Ευσταθίου

Μ΄ αρέσουν τα βιβλία που ο συγγραφέας μιλά για τη διαδικασία της συγγραφής. Μα πιο πολύ μου αρέσουν γιατί ο δημιουργός τους μοιράζεται τα μυστικά, τις σκοτεινές διαδρομές μέσα του και τις διαδρομές του κόσμου, τα φωτεινά μονοπάτια της έμπνευσης όλα εκείνα που συνθέτουν τη γοητευτική διαδικασία της δημιουργίας ιστοριών στο χαρτί.

Ένα τέτοιο ξεκίνημα θα μπορούσε να ήταν η αρχή μιας εφηβικής έκθεσης ιδεών. Έτσι ένιωσα, όμως, σαν έκλεισα το βιβλίο και τι παράξενο, η μαγική ατμόσφαιρα της ακροποταμιάς και του αγροκτήματος με τις 36 αμυγδαλιές, τόποι που ξετυλίγεται ο μύθος με ακολουθούσε μέρες. Ο συγγραφέας Μανόλο, ο μικρός του φίλος Μανολίτο και η σκυλίτσα με το παράξενο όνομα Νύκτα ήρθαν να με συναντήσουν για να με ξεναγήσουν στα κατατόπια του δικού τους συμβολικού κόσμου, εκεί, που ο μύθος δένεται χάντρα χάντρα σε ένα κομπολόι ευρηματικής πρωτοπρόσωπης αφήγησης.

Ο συγγραφέας –Μάνος το μικρό του όνομα- παίζει με τις λέξεις Μανόλο- Μανολίτο, αποκαλύπτοντας τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιεί ο δημιουργός για να ζυμώσει τις ιστορίες του. Αποκαλύπτει τα φανερά υλικά, όσα πιάνουν οι αισθήσεις από την πραγματικότητα που μας περιβάλλει, αλλά κι εκείνα που είναι κρυμμένα στο μυαλό και στην καρδιά του.

Σε όλο το βιβλίο σέρνεται κάτι μαγικό και συνάμα ένας ρεαλισμός εκπλήσσει με την καθαρότητά του. Ο Μανολίτο είναι περίεργος όπως όλα τα παιδάκια της ηλικίας του και γοητεύεται από έναν άνθρωπο του πνεύματος, καθώς μαζί του ανακαλύπτει τι βρίσκεται πίσω από τις εικόνες, τις ιστορίες, τις αφηγήσεις φανταστικών ή όχι προσώπων και τα βιβλία που εξερευνούν. Ο πατέρας του παιδιού δίνει ζωή σε ξύλινες κατασκευές παιχνίδια ενώ η μητέρα του καταφέρνει να ζωγραφίσει εκτός από παιδικά βιβλία και τα όνειρά της. Η Ψυχούλα, μια γκρίζα ξεχασμένη γάτα ρίχνει το δικό της φως στο μυστήριο του εγκαταλειμμένου σπιτιού.

Ύφος μυστηριώδες κρατά σε ενδιαφέρον τον αναγνώστη. Ακόμα και η σύνταξη υπηρετεί την όλη ατμόσφαιρα του βιβλίου. Ίσως, γιατί ο συγγραφέας θέλει να δώσει έμφαση στο «τι» και όχι στην ενέργεια. Στο «πως» παρατηρεί τον κόσμο, πως τον καταγράφει και τι διαλέγει να πει στον αναγνώστη «Ναι, συγγραφέας καθημερινής περιπέτειας- έτσι λέω πως είμαι».

Στο α΄ μέρος του βιβλίου ο ηλικιωμένος συγγραφέας παρέα με τον μικρό φίλο του και το σκύλο γεύονται ιστορίες για τις τέσσερις εποχές του χρόνου από την Κυρα- Φύση και τις μοιράζονται με τον αναγνώστη μέσα σε ονειρικά τοπία, όπως τα αποτύπωσε με το μελάνι της η Ίρις Σαμαρτζή. Παρόλο, που το βιβλίο απευθύνεται σε αναγνώστες άνω των 11 ετών η εικονογράφηση είναι καλοδεχούμενη και εμπλουτίζει ακόμα πιο πολύ το ήδη υπέροχο κείμενο.

Στο β΄ μέρος ο άντρας με τη μορφή του «γερασμένου αγγέλου», τη βραχνή φωνή, την απροσδιόριστη ηλικία, γιατί «Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν ξέρεις να πεις πόσων χρονών είναι», μιλά για το δασάκι με τις αμυγδαλιές που δεν άνθισαν ποτέ, για την αγάπη για τον ανεκπλήρωτο έρωτα, για την ελπίδα «…ένας ταξιδιώτης διαλέγει για πατρίδα του το μέρος που θα κάνει την καρδιά του να χτυπήσει με δύναμη». Ένα μπλε τετράδιο κρυμμένο σε μια δερμάτινη σάκα που καταχωνιάστηκε σαν τις μνήμες και τα φαντάσματα στην παλιά σοφίτα αποκαλύπτει άλλη μια ιστορία του παρελθόντος για να μη χαθεί όταν οι πρωταγωνιστές της θα έχουν φύγει απ’ τη ζωή.

Βουτώντας στην ανάγνωση αυτού του βιβλίου ήταν φορές που νόμιζα ότι ο μικρός Μανολίτο δεν ήταν άλλος από τον Μανόλο που ενηλικιώθηκε στο διάβα του χρόνου.  Γράφοντας ο μοναχικός συγγραφέας περπατά όχι στην ακροποταμιά του τόπου του αλλά στα δρομάκια της παιδικής του ηλικίας. Εκεί συναντά τον μικρό Μανολίτο, εκεί και η αγνή αθώα ψυχή του παιδιού που ζητά επίμονα απαντήσεις. Ένα τέτοιο βιβλίο εκμυστήρευσης είναι ο «Μανόλο & Μανολίτο» από τις εκδόσεις Πατάκη. Γιατί, έρχεται κάποτε η ώρα που ο συγγραφέας γράφει ένα βιβλίο εξομολογητικό, ένα βιβλίο ψαγμένο «Όσο κι αν είναι μακρύς ο δρόμος της ζωής ενός ανθρώπου, κάποτε φτάνει σε ένα τέλος…».

Δημοσιεύτηκε στο: 
www.kosvoice.gr



13.5.14

Συνάντηση ενός συγγραφέα με τον αναγνώστη του

Επιθυμίες που αργοσβήνουνε 
κι άλλες που ζητάνε να ανθοφορήσουν...

Οι Εκδόσεις Πατάκη σας καλούν να παρακολουθήσετε αλλά και να συμμετάσχετε στις συναντήσεις ...

Ενός συγγραφέα με έναν αναγνώστη του 



Τετάρτη 14 Μαΐου 2014 
στις 19:00 στο Βιβλιοπωλείο Πατάκη 
(Ακαδημίας 65, Αθήνα)


Τετάρτη 4 Ιουνίου 
στις 19:30 στο Βιβλιοπωλείο ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ 
(Αθηνάς Παλλάδος 17 & Βυζαντίου, Παλλήνη) 


Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014 
στις 19:00 στο Βιβλιοπωλείο-καφέ BOOKTALKS 
(Αρτέμιδος 47 & Αγ. Αλεξάνδρου 58, Π. Φάληρο)


Τετάρτη 18 Ιουνίου 
στις 20:00 στο Βιβλιοπωλείο ΤΟ ΘΕΜΑ 
(Φιλολάου 62 και Εκφαντίδου, Παγκράτι)


Περισσότερα:

http://newsletters1.patakis.gr/nuevo/subscriber/newsletter.php?sid=&c=&h=1704



9.5.14

Ο απογαλακτισμός του συγγραφέα απ΄το το βιβλίο του - Το "Δυο φορές Άνοιξη" στην 11η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης


Πολλοί φίλοι αναγνώστες με ρωτάνε γιατί εφέτος δεν είμαι κι εγώ παρών στους χώρους της 11ης Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης.
Τους απαντώ πως αισθάνομαι πολύ κουρασμένος για να αντιμετώπιζα εκείνο τον έντονο ρυθμό που μια Διεθνής Έκθεση Βιβλίου απαιτεί.
Είναι πολύ πρόσφατη η κυκλοφορία του "Δυο φορές Άνοιξη".
Καλά, καλά ακόμα δεν έχει φτάσει σε όλα τα βιβλιοπωλεία της χώρας.
Κι έτσι εγώ είμαι ακόμα μέσα στο περίεργο εκείνο κλίμα που με διακατέχει μόλις έχει κυκλοφορήσει κάποιο νέο μου βιβλίο.
Κλίμα απόσυρσης.
Εγώ προτιμώ τις ελεγχόμενες συντροφιές, την ίδια ώρα που το νεοφερμένο έργο μου αντιμετωπίζει τον μεγάλο, άγνωστο κόσμο των μελλοντικών αναγνωστών του.
Δυο παρουσιάσεις του μυθιστορήματος στην Αθήνα, με κάνουν να αισθάνομαι πως δεν έχω εγκαταλείψει το νέο μου έργο. Αλλά είναι παρουσιάσεις σε χώρους οικείους και με ανθρώπους που με συνδέουν στενοί δεσμοί.
Απογαλακτισμός του συγγραφέα από το έργο του; Ναι! Τον έχω ανάγκη.
Από απόσταση βλέπω τις αφίσες και τα πανό στους χώρους της Έκθεσης.
Από απόσταση μαθαίνω τις πρώτες εντυπώσεις των επισκεπτών.
Και εγώ, με την ασφάλεια του οικείου περιβάλλοντος, προετοιμάζομαι για να ξεκινήσω μετά από λίγες μέρες τις βόλτες μου σε βιβλιοπωλεία στο κέντρο της Αθήνας, στο Παγκράτι, στο Παλιό Φάληρο,  στην Παλλήνη...  Στο ενδιάμεσο, μια ανάσα ηρεμίας στην Κάλυμνο.
Οικείο περιβάλλον... Μαζί με ένα αναγνώστη μου θα συζητώ και κάπου εκεί γύρω μας θα μας παρακολουθούν η Ανθή, ο Δημήτρης, ο Μανουήλ, η Αλίκη... Οι ήρωες του έργου μου που έτσι όπως θα έχουν επιστρέψει από την Θεσσαλονίκη θα διαθέτουν μαζί με το σφρίγος της νεότητάς τους και την εμπειρία μιας Διεθνούς Έκθεσης
Παλιές καραβάνες πια κι αυτοί κι εγώ, θα ξεκινήσουμε ταξίδια σε νησιά και πόλεις άλλες.
Ποιος είπε πως και οι χάρτινες οικογένειες δεν κάνουν κι αυτές τους προγραμματισμούς για τα μελλοντικά τους σχέδια;

5.5.14

Ισίδωρος και Ματίας

Ισίδωρος και Ματίας
– μια ‘ συνομιλία’  με τον συγγραφέα και τον ήρωά του
  
Ισίδωρος Ζουργός
«Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο»
Μυθιστόρημα  
Πατάκης, 2014



Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στις δυο οντότητες που συνυπάρχουν κάτω από το όνομα του ‘συγγραφέα’; Ο συγκεκριμένος συγγραφέας. Με το δύο , εννοώ αφ΄ ενός το πρόσωπο που υπάρχει πέρα από τη διαδικασία της συγγραφής –αυτόν που βγάζει βόλτα τον σκύλο του, τρώει δημητριακά ολικής άλεσης για να έχει τακτικές αφοδεύσεις, πηγαίνει το αυτοκίνητό του για πλύσιμο και ούτω καθεξής -  και αφ΄ ετέρου τον άλλο, τον μυστηριώδη, τον διφορούμενο που μοιράζεται το ίδιο σώμα, και ο οποίος, απαρατήρητος, το καταλαμβάνει και το χρησιμοποιεί για να γράφει. (Μάργκαρετ Άτγουντ , «Συνομιλώντας με τους νεκρούς», μετάφρ. Δημήτρης Στεφανάκης, Ωκεανίδα 2005)
Αυτά έχει σημειώσει η γνωστή συγγραφέας σε ένα ενδιαφέρον δοκίμιό της με τον τίτλο Η απατηλή αμφισημία. Είναι ένα ενδιαφέρον κείμενο που έχει να κάνει με το  διπλό πρόσωπο του κάθε συγγραφέα.
Και στο ίδιο αυτό κείμενο, κάπου λίγο πιο κάτω, σημειώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια: Οποία αποκάλυψη για μένα όταν διαπίστωσα πως δεν ήμουν αυτή που ήμουν! Ότι διέθετα μια άλλη ταυτότητα που παραμόνευε απαρατήρητη, σαν άδεια βαλίτσα ξεχασμένη σε μια ντουλάπα, περιμένοντας κάποιον να τη γεμίσει.
Και συνεχίζει αποδεικνύοντας τον ισχυρισμό της για μια διπλή ταυτότητα του συγγραφέα, χρησιμοποιώντας απόψεις και κείμενα γνωστών λογοτεχνών, όπως για παράδειγμα το διήγημα του Μπόρχες «Ο Μπόρχες κι εγώ», όπου η καταληκτική φράση είναι: Δεν ξέρω ποιος από τους δυο μας έχει γράψει αυτό το διήγημα.
Έτυχε να διατρέχω το συγκεκριμένο βιβλίο της Άτγουντ, τις ίδιες μέρες που διάβαζα τις φωτοτυπημένες σελίδες του νέου μυθιστορήματος του Ισίδωρου Ζουργού.
Αρχές Μαρτίου του 2014 ήταν και το «Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο» επρόκειτο να κυκλοφορήσει μετά από ένα μήνα περίπου.
Είχα ζητήσει από την εκδότρια κα Άννα Πατάκη να μου στείλει το συντομότερο δυνατό όλο το σώμα του μυθιστορήματος (780 σελίδες) γιατί ήθελα να προλάβω να γράψω τις απόψεις μου γι αυτό εγκαίρως ώστε το σημείωμά μου να δημοσιευθεί στο τελευταίο τεύχος της Κλεψύδρας .
Κάποιες σελίδες της αρχής του, ο Ζουργός μου είχε, πριν από ένα περίπου χρόνο, δώσει να διαβάσω και το όλο εγχείρημα το είχα δει ως  μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα σύνθεση. Ανυπομονούσα να βυθιστώ στην πλήρη του ανάπτυξη.
Ο Ισίδωρος Ζουργός –για να επιστρέψω στην Άτγουντ- μου είναι πολύ γνωστός και πολύ αγαπητός και με τα δύο του πρόσωπα. Και αυτό το καθημερινό και με το άλλο, το συγγραφικό.
Τον είχα γνωρίσει το 2000, όταν μόλις είχε τελειώσει το δεύτερο (μέχρι τότε) μυθιστόρημά του και από τότε συνδέθηκα μαζί του με μια ουσιαστική φιλική σχέση από τη μια, ενώ από την άλλη ιδιαίτερα εκτίμησα το συγγραφικό του όραμα.  
Ως άνθρωπος ο Ισίδωρος κυκλοφορεί στους δρόμους της Θεσσαλονίκης με τις απλές, μα τόσο καθοριστικές ιδιότητες του δάσκαλου και του οικογενειάρχη.
Αλλά δεν έχει κανείς παρά να μιλήσει έστω και για λίγο μαζί του, δεν έχει παρά  να περάσει για λίγο από το σπίτι του για να καταλάβει πως αυτό που καθορίζει το άλλο του πρόσωπο, το συγγραφικό, είναι η στενή σχέση με τα μεγάλα πνεύματος της Δύσης. Προπάτορες του και συνοδοιπόροι του οι συγγραφείς που θεμελίωσαν το μυθιστόρημα.
Κι έτσι –μα το έβλεπα καθαρά πως ο Ζουργός από βιβλίο σε βιβλίο, ολοένα και περισσότερο πλησίαζε τους μέγιστους Διδασκάλους του.
Γεννώντας τον Ματία Αλμοσίνο, πήρε πλέον να βηματίζει δίπλα τους. Πιο σωστά συνεχίζει στις μέρες μας τους δρόμους που από εκείνους έχουν χαραχτεί.
Ας δηλώσω, λοιπόν, από την αρχή την άποψή μου– το μυθιστόρημα «Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο» δεν έχει προηγούμενο στην σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.
Κι όμως πατά γερά πάνω στους μεγάλους μυθιστοριογράφους μας (μέσα στο πολυσέλιδο αυτό έργο, υπάρχουν στιγμές που οι ήρωες του Ζουργού συνδιαλέγονται με πρόσωπα φερμένα από το έργο του Διονυσίου Ρώμα)
Πολλές από τις περιγραφές του φανερώνουν τη σχέση του πενηντάχρονου συγγραφέα με τη ματιά ενός Παπαδιαμάντη, με το ύφος του Βιζυηνού. Τα πάθη των ηρώων του είναι στιγμές που σε κάνουν να θυμηθείς τον αρσενικό Καζαντζάκη, μα υπάρχουν και σπασίματα της ψυχής που έχουν τη γλύκα της Αιολικής Γης του Βενέζη.
Μα επίσης υπάρχει καταγωγή και από τη στιβαρή ματιά του Τόμας Μαν, τον ουμανισμό του Τσβάιχ, τη νωχέλεια του Προυστ, τις αστικές περιπλανήσεις του Ντίκενς.
Ναι, το μυθιστόρημα αυτό δεν μπορεί τόσο εύκολα να περιοριστεί σε μια εθνική και μόνο ταυτότητα. Είναι μυθιστόρημα για την πορεία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Μαζί με τον ήρωά του κι ο αναγνώστης του ταξιδεύει στην Ευρώπη στα χρόνια του 17ου αιώνα. Τότε που η επιστήμη θεμελιωνότανε και ο θρησκευτικός φανατισμός σπαρταρούσε.
Ένα τέτοιο πρόσωπο και ο Ματίας Αλμοσίνο.   Αναζητά να διαβάζει με ορθολογισμό τον κόσμο του, αλλά παράλληλα στρέφει και τη ματιά του προς την έννοια της μεταφυσικής του υπόστασης. Όλη του η ζωή –πολυτάραχη και πολυταξιδεμένη- κυλά δίχως επαναστατικές, ακραίες εξάρσεις. Προτιμά τις σπουδές και αυτό που θα προσφέρει στους συγχρόνους του θα είναι οι ιατρικές γνώσεις του. Στον ίδιο του τον εαυτό θα δίνει το δικαίωμα και τον χρόνο να στοχάζεται.
Μυθιστόρημα, λοιπόν, ιδεών και στοχασμών το «Σκηνές από τον βίο του  Ματίας Αλμοσίνο».  Οι ιδέες και οι στοχασμοί κινούν τα νήματα της πλοκής και διαμορφώνουν τους χαρακτήρες (οι οποίοι δεν είναι και λίγοι) που κυκλοφορούνε στις σελίδες του. Και βέβαια όλα αυτά υλοποιημένα με μια γλώσσα πλούσια, εύπλαστη, με δάνεια από το παρελθόν, με συνετή απόσταση από το γλωσσικό τώρα.
Το πάθος του λογοτέχνη, η έρευνα του στοχαστή –να οι κινητήριες δυνάμεις συγγραφής του έργου τούτου.
Με κάποιο τρόπο –υπόγειο όσο και δυναμικό – ο συγγραφέας των δυο προσώπων (κατά Άτγουντ), βρίσκει το προσωπείο που θα χαρακτηρίζει τις δίδυμες μορφές του.
Ισίδωρος και Ματίας.

Έτσι διάβασα εγώ αυτό το μυθιστόρημα.
Ο Ματίας Αλμοσίνο, γεννημένος κρυπτοεβραίος στη Βασιλεία,  τριγυρνά την Ευρώπη. Ελβετία, Άλπεις, Βενετία, Κέρκυρα,Τζάντε και Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο, Άμστερνταμ, γερμανικά πριγκιπάτα, Τρανσυλβανία, Μολδαβία, Κίεβο, Μόσχα, Μαύρη Θάλασσα, Μπουργκάς.  Άγιο Όρος –εκεί καταλήγει. Μια ζωή σχεδόν συνώνυμη της περιπλάνησης, του φιλοσοφικού στοχασμού, της αναζήτησης του Θεού και των συστατικών μορίων της ανθρώπινης ψυχής – μου εξομολογήθηκε μια μέρα ο ίδιος ο Ισίδωρος.
Την ίδια περίοδο, την περίοδο της συγγραφής του έργου, ο  Ζουργός ξεκινούσε κάθε πρωί για να πάει στους μαθητές του –είναι ένα υπέροχος δάσκαλος. Και τα βράδια συντρόφευε τα όνειρα των προσώπων της οικογένειάς του, μα παράλληλα και βυθιζότανε σε παλιά συγγράμματα και ιστορικές μελέτες, ταξίδευε πάνω σε χάρτες και μύριζε λουλούδια εποχών που έχουν καλυφθεί από τη σκόνη αιώνων.
Και κατάφερε να βρει το νήμα που συνδέει εποχές, πολιτισμούς, ιδέες και ανθρώπους.
Δίχως εντυπωσιακές κραυγές. Μοναχά με την αγάπη και το σεβασμό σε αυτό που είναι έργο των ανθρώπων. Τότε και τώρα… Για τον Ισίδωρο Ζουργό και για πάντα.
Δυο ζωές, λοιπόν. Οι περισσότεροι συγγραφείς δυο ζωές ζούμε, ισχυρίζεται –σας θυμίζω- η Άτγουντ.
Αλλά πόσοι από εμάς καταφέρνουμε αυτές τις δυο ζωές μας με τόσο απόλυτα ουσιαστικό τρόπο να τις υλοποιούμε; Και εν τέλει να τις ταυτίζουμε;
Ο Ισίδωρος Ζουργός, πιστός στο δικό του όραμα, μέσα από μια πορεία είκοσι περίπου χρόνων και επτά μυθιστορημάτων, κατάφερε να ανατρέψει αυτό που ένας ήρωας του Όσκαρ Ουάιλντ ισχυριζότανε : Οι κατώτεροι ποιητές είναι απόλυτα γοητευτικοί… Το γεγονός και μόνο ότι έχουν εκδώσει μια δευτεροκλασάτη συλλογή από σονέτα κάνει ένα άνθρωπο αληθινά ακαταμάχητο. Ζει την ποίηση που δεν μπορεί να γράψει. Οι άλλοι γράφουν την ποίηση που δεν τολμούν να πραγματοποιήσουν.
Ο ίδιος έχει πλέον εγγραφεί ως μια από τις σημαντικότερες συγγραφικές παρουσίες της σύγχρονης λογοτεχνίας μας. Μαζί με τους προηγούμενους ήρωές του, αλλά κυρίως με αυτόν τον τελευταίο –τον  Ματίας  Αλμοσίνο-  εγκαταστάθηκαν  σε εξέχον διαμέρισμα του οικοδομήματος των ευρωπαϊκών γραμμάτων.

 (Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό 'Κλεψύδρα', τεύχος 6, Άνοιξη 2014)

2.5.14

Δυο φορές Άνοιξη

                                                   Μια γυναίκα, ένας άντρας… 
                                                  Και δάκτυλά που αναζητούνε 
                                        τις εμπειρίες που προσφέρουν οι επιδερμίδες
                                                        Μια αγάπη, έπειτα… 
                                                               Ένα παιδί
                                                          Μια φορά Άνοιξη 
                                                 Η γυναίκα, ο άντρας… Ο έρωτας…
                                        Επιθυμίες που γυμνώθηκαν ως το κόκκαλο… 
                                                           Ένα παιδί, πάλι…
                                                                     Όχι!
                                           Ποιο νόημα αύριο θα έχει πάρει αυτό το όχι;
                                                                   Ίσως, γιατί…


                                                       
                                              Δυο φορές  Άνοιξη

                                                              ***

                                     Ένα ερωτικό, κοινωνικό μυθιστόρημα
                                –μια ιστορία για παλιές και νέες επιθυμίες*  
                                         άλλες που αργοσβήνουν                                                                                               και άλλες που ζητάνε 
                                                   να ανθοφορήσουν 

1.5.14

"Στο νησί της Ροδιάς" - συνέντευξη στο www.mothersblog.gr


«Στο Νησί της Ροδιάς». Ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων μιλά στο Mothersblog για το νέο του παιδικό βιβλίο

http://www.mothersblog.gr/synenteyxeis/item/16864-sto-nisi-tis-rodias-o-syggrafeas-manos-kontoleon-mila-sto-mothersblog-gia-to-neo-tou-paidiko-vivlio

Συνέντευξη στη Φοίβη Λέκκα

Εχετε γράψει βιβλία τόσο για παιδιά όσο και για εφήβους, αλλά και για ενήλικες. Αγαπάτε εξίσου και τα τρία είδη; Σας δυσκολεύει κάποιο περισσότερο;
Αυτή την ερώτηση μου την κάνουν συχνά και ομολογώ πως κάθε φορά με ξαφνιάζει. Γιατί ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω που είναι το ασυνήθιστο. Όπως ως κοινωνικό άτομο έχω την διάθεση (και ελπίζω την ικανότητα) να επικοινωνώ με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, έτσι και ως συγγραφέας θέλω (και ελπίζω πως μπορώ) να γράφω άλλοτε για παιδιά, άλλοτε για εφήβους κι άλλοτε για ενήλικες. Τώρα ποιο από τα τρία αυτά είδη με δυσκολεύει περισσότερο, θα έλεγα πως το καθένα έχει τις δικές του ευκολίες και δυσκολίες. Πάντως και με τα τρία μου συγγραφικά προσωπεία στην ουσία παραμένω πάντα ο ίδιος.
Προσωπικά με εντυπωσιάζει ο τρόπος με τον οποίο γράφετε για μια τόσο δύσκολη και μεταβατική περίοδο όπως είναι η εφηβεία. Τι είναι αυτό που σας προσελκύει στους εφήβους;
Οι έφηβοι με όλες εκείνες τις αντιθέσεις τους, με όλα εκείνα τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, με τα όνειρα και τους εφιάλτες τους, αποτελούν μια θαυμάσια πρώτη ύλη για ένα συγγραφέα. Θα έλεγα μάλιστα πως όταν γράφω ένα μυθιστόρημα με ήρωες εφήβους, βιώνω έντονα κι εγώ αυτές τις αντιθέσεις. Ίσως γι αυτό και τα έργα μου τα εφηβικά τόσο τα αγαπούν οι ίδιοι οι νέοι.
Στα βιβλία σας πραγματεύεστε δύσκολα θέματα. Είναι σημαντικό πιστεύετε τα παιδιά και οι έφηβοι να έρχονται σε επαφή με αυτά, όσο σκληρό και αν είναι;
Δύσκολα και σκληρά θέματα! Μα η ίδια η ζωή είναι δύσκολη και σκληρή, ακριβώς όπως είναι και γλυκιά και χαρούμενη. Η λογοτεχνία -παιδική, εφηβική ή ενήλικη- πρέπει να παρουσιάζει την αλήθεια. Όχι όμως με τρόπους τηλεοπτικούς, αλλά με εμβάθυνση και σεβασμό.
Όταν σέβεσαι τον αναγνώστη σου, αυτός το καταλαβαίνει, σε εμπιστεύεται και έτσι ακόμα κι όταν του αφηγείσαι μια σκληρή ιστορία, δεν τον πληγώνεις μα αντίθετα των ενδυναμώνεις. Θα έλεγα -κυρίως για τα κείμενα της παιδικής λογοτεχνίας- πως όσο πιο ζαχαρωμένα γράφει κανείς, τόσο πιο επικίνδυνος ως συγγραφέας είναι. Κι αυτό γιατί όπως η ζάχαρη κάνει κακό στο σώμα μας, έτσι και η ζαχαρωμένη ιστορία καταστρέφει την ψυχή μας.
Όλα τα βραβεία με τα οποία έχετε τιμηθεί, πέρα από προσωπική επιβράβευση, λειτούργησαν για σας και ως κίνητρο για να συνεχίσετε;
Θα είμαι ειλικρινής. Πάντα ένα βραβείο σου δίνει χαρά. Αλλά μεγαλύτερη είναι η χαρά όταν βλέπεις την αποδοχή από τους ίδιους τους αναγνώστες σου. Κι ακόμα πιο μεγάλο βραβείο είναι αυτό που σου προσφέρουν πρόσωπα που αγαπάς και που τους έχεις στερήσει την παρουσία σου για να γράψεις τις ιστορίες σου. Κάποτε η κόρη μου –μικρό κοριτσάκι τότε- μου έδωσε το δικό της βραβείο. Το είχε γράψει σε σελίδα του τετραδίου της. Λοιπόν, αυτό το βραβείο το έχω μαζί με όλα τα άλλα που κατά καιρούς έχω πάρει. Και ίσως να είναι και αυτό που πιο πολύ εκτιμώ.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ξεκινήσετε να γράφετε για παιδιά;
Νομίζω η ανάγκη μου να μπορώ να κάνω αυτό που από μικρός ονειρευόμουνα (να είμαι, δηλαδή, συγγραφέας) μαζί με την διάθεσή μου αυτά που γράφω να τα μοιράζομαι με όσους αγαπώ. Και επειδή ως γονιός αγαπώ πολύ τα παιδιά μου, ξεκίνησα να γράφω ιστορίες για παιδιά όταν η κόρη μου κι ο γιος μου ήταν μικροί, για εφήβους όταν μπήκανε στην εφηβεία... Και τώρα το ίδιο, ξαναρχίζω κοιτώντας τον εγγονό μου.
Στο τελευταίο σας βιβλίο «Στο Νησί της Ροδιάς» μιλάτε για την αξία της αγάπης και της ανιδιοτελούς προσφοράς. Πιστεύετε ότι σε μια εποχή τόσο ωφελιμιστική όπου κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός, τέτοια μηνύματα έχουν απήχηση;
Αν δεν πίστευα στις δυνατότητες της καλής πλευράς των ανθρώπων δεν θα έγραφα βιβλία και κυρίως βιβλία για παιδιά. Έτσι κι αλλιώς η συγγραφή είναι μια πράξη αισιόδοξη καθώς αμφισβητεί τη λήθη. Και πόσο μάλλον όταν γράφεις για παιδιά. Γιατί το παιδί είναι το μέλλον.
Μιλήστε μου λίγο παραπάνω για το βιβλίο αυτό.
Είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Ιστορίες για τα παιδιά του κόσμου» που αποτελεί και τη συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Το πρώτο είχε κυκλοφορήσει πριν από ένα περίπου χρόνο. Και τα δυο είναι πανέμορφα εκδοτικά και τα κοσμούν οι μοναδικές εικόνες της Μυρτώς Δεληβοριά. Οι κεντρικοί ήρωες είναι ο μεγάλος Μάνος και ο μικρός Μάνος, ο παππούς και ο εγγονός. Μέσα από καθημερινές καταστάσεις και οι δυο αποφασίζουν να κάνουν πράξεις συμπαράστασης προς συνανθρώπους τους που έχουν ανάγκη από τη βοήθεια των άλλων. Και στα δύο βιβλία μέρος των κερδών δίδονται σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Του πρώτου στη Unicef, του δεύτερου στα Χωριά SOS.
Τι είναι αυτό που σας κάνει να συνεχίζετε να γράφετε μετά από τόσα χρόνια;
Μα για μένα γράφω σημαίνει αναπνέω. Κι άλλωστε δεν είμαι δα και τόσο μεγάλος! Κι ας σημειώσω πως ένας συγγραφέας δεν έχει σημασία πόσο νέος ή μεγάλος είναι. Θα έλεγα μάλιστα πως η ηλικία του προσφέρει πλούτο εμπνεύσεων. Και τον ίδιο-όταν μάλιστα γράφει και για παιδιά- τον διατηρεί νέο.
Ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα που έχετε κερδίσει από την επαφή σας με τα παιδιά;
Τη διαρκή παιδικότητα