Έθιμα Ταφής

Ισλανδία, 19^ος αιώνας.

Μια χώρα  που λες και ζει μέσα στη μόνιμη παγωνιά. Και μια κοινωνία που αναζητά τρόπους να ζεστάνει τις αισθήσεις της.

Μέσα σε μια τέτοια παγωνιά –της Φύσης και των συναισθημάτων- ένα άγριο έγκλημα θα ταράξει την μικρή κοινωνία που ακόμα κινείται σε ρυθμούς παλαιών εποχών.

Έγκλημα πάθους μέσα σε μια ομάδα ανθρώπων που θεωρούν το πάθος ως μεγίστη αμαρτία. Ίσως γιατί μέσα από τα πάθη συλλαβίζονται οι ανατροπές.

Η πρωταγωνίστρια του εγκλήματος θα θεωρηθεί ένοχη και θα καταδικαστεί σε θάνατο.

Μα ώσπου να εκτελεσθεί η ποινή, θα οδηγηθεί σε μια οικογένεια αγροτών όπου θα βοηθά στις καθημερινές δουλειές.

Δίπλα της ένας ιερέας θα προσπαθεί να την συμφιλιώσει με τον ιδέα του θανάτου.

Μα η ίδια θα πρέπει να αποδεχτεί το αμετάκλητο μιας άδικης ποινής.

Η συμβίωση της μελλοθάνατης  με τα μέλη της οικογένειας θα δημιουργήσει ανατροπές στη σκέψη και στα συναισθήματα.

Και πίσω από τη σκιά μιας βίαιης πράξης θα ζητά να ανθίσει μια αγνή και ανέλπιδη αγάπη.

Μυθιστόρημα έντονων περιγραφών της φύσης. Μας πηγαίνει σε μια χώρα που δεν γνωρίζουμε σχεδόν καθόλου και σε μια εποχή που την έχουμε λησμονήσει. Μα που καταφέρνει –αν και περιγράφει το χτες- να φωτίζει το τώρα. Γιατί το άδικο πάντα –ή ακόμα;- κυριαρχεί και ο άνθρωπος πάντα –μα και για πάντα;- μόνος του αντιμετωπίζει τα μεγάλα μυστήρια ζωής, έρωτα και θανάτου.

Πρώτη δημοσίευση:

http://www.bookia.gr/index.php?action=Suggestions&book=197116

Δέκα ζωές σε μία

Οι μυθιστορηματικές βιογραφίες έλκουν πάντα το αναγνωστικό ενδιαφέρον πολλών φίλων της λογοτεχνίας. Ιδίως αν η βιογραφούμενη μυθιστορηματική προσωπικότητα είναι πρόσωπο του πρόσφατου παρελθόντος και ο βιογράφος – μυθιστοριογράφος του είναι συγγενικό πρόσωπο.

Κάτι τέτοιο συμβαίνει με τη συγγραφή του βιβλίου «Δέκα ζωές σε μία».

Κεντρικό πρόσωπο ο Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας και συγγραφέας η κόρη του Τατιάνα Αβέρωφ.

Οι δυο προϋποθέσεις, λοιπόν, να κερδηθεί το ενδιαφέρον πολλών αναγνωστών, υπάρχουν. Αλλά οι αναγνώστες θα ικανοποιηθούν;

Αν αυτός που θα αποφασίσει να διαβάσει το βιβλίο για να πλησιάσει πιο κοντά στον Αβέρωφ που η ελληνική μεταπολεμική κοινωνία είχε γνωρίσει -τον πολιτικό δηλαδή που για χρόνια πρωταγωνίστησε σε καίριες ιστορικές στιγμές και συμμετείχε σε βασικές λήψεις αποφάσεων- ίσως απογοητευθεί. Γιατί η συγγραφέας –κόρη του Υπουργού Εξωτερικών και Άμυνας των διαφόρων κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή- δεν θέλησε να φωτίσει την προσωπικότητα του ανθρώπου που καθημερινά διαβάζαμε γι αυτόν στα διάφορα πολιτικά έντυπα, αλλά αντιθέτως να φωτίσει τα πρώτα χρόνια της ζωής του, αυτά που κι εκείνον καθόρισαν, αλλά και που η ίδια αισθανότανε να της λείπουν σε ότι είχε να κάνει με τον πατέρα της.

Ο επώνυμος γονιός ίσως να σκίαζε τον καθημερινό άνθρωπο μιας προπολεμικής Ελλάδας.

Έτσι στο «Δέκα ζωές σε μία» παρακολουθούμε  -συχνά με μυθιστορηματική αυθαιρεσία- το πώς πλάστηκε ένα αγόρι πλούσιων γαιοκτημόνων της Θεσσαλίας για να γίνει ένας άνδρας που έστρεψε το βλέμμα του προς την Ευρώπη, την ώρα που έχωνε πιο βαθιά τις ρίζες του στην πατρίδα του.

Οι περιγραφές είναι πλούσιες και με κλασσική συγγραφική διάθεση δοσμένες.

Μα το μυθιστόρημα δεν έχει μόνο μια πλευρά. Ανάμεσα στις εξιστορήσεις του παρελθόντος, εισβάλουν οι αναζητήσεις της σημερινής  γυναίκας για να κατανοήσει αυτόν που ενώ για την ίδια ήταν ένας πατέρας, για όλους τους άλλους ήταν ένα πρόσωπο που κάποιοι λατρέψανε, κάποιοι μισήσανε.

Αυτό το μέρος του βιβλίου είναι –προσωπικά πιστεύω- το πλέον ενδιαφέρον καθώς ανιχνεύει τις ψυχογραφικές συνδέσεις πατέρα και κόρης.

Η Τατιάνα Αβέρωφ αποφάσισε να μπολιάσει την Ιστορία με τη δυναμική της Λογοτεχνίας.

Και νομίζω πως το πέτυχε.

Πρώτη δημοσίευση:

http://www.bookia.gr/index.php?action=Suggestions&book=198118

Ελένη Λαδιά "Οι θεές"

Πρώτη Δημοσίευση:

http://www.culturenow.gr/38667/oi-thees-elenh-ladia-kritikh-vivlioy

Η Ελένη Λαδιά είναι μια από τις πλέον ιδιότυπες πεζογράφους μας.

Με μια συνεχή παρουσία από το 1973 όπου κυκλοφορεί η πρώτη της συλλογή διηγημάτων και μέχρι την έκδοση αυτού του μυθιστορήματος της, έχουν δει το φως της δημοσιότητας 28 –αν μετρώ σωστά- έργα της. Μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα, δοκίμια.

Εκείνο που διακρίνει το έργο της Λαδιά και που μ’  έκανε να την χαρακτηρίσω ως μια  από τις πλέον ιδιότυπες πεζογράφους μας είναι η χρήση μιας ματιάς όπου η βαθιά γνώση της ελληνικής φιλοσοφίας, ενώνεται με μια δυναμική ανάγνωση του αρχαίου ελληνικού Ήθους, για να ακολουθήσει στη  συνέχει η προσωπική σύνθεση και προβολή μιας άποψης για το σημερινό κόσμο μας. 

Το χτες –απώτερο έως κοντινό- επεμβαίνει στις υπόγειες δομές του σήμερα.

Αυτό θεωρώ πως είναι το αποτύπωμα της Ελένης Λαδιά στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία μας.

Με το μυθιστόρημα της αυτό –«Οι θεές»- τούτο το αποτύπωμα επιβεβαιώνεται.

Η δομή του είναι ενδιαφέρουσα – κι εδώ , όπως και σε προηγούμενα έργα της Λαδιά,  έχουμε μια πολυπρόσωπη δόμηση. Στην ουσία το μυθιστόρημα είναι χωρισμένο σε τρία  μέρη που όμως το καθένα μπλέκεται μέσα στα άλλα. 

Στο ένα γίνονται εκτενείς αναφορές πολιτικών γεγονότων του 20ου αιώνα, μαζί με λεπτομερείς παρουσιάσεις των συνθηκών ζωής μελών μιας ελληνικής οικογένειας που ξεκίνησε από κάποια επαρχία και έφτασε στην πρωτεύουσα, ακολουθώντας την πορεία πολλών πάρα πολλών άλλων ελληνικών οικογενειών.

Στο δεύτερο, με μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση η κόρη περιγράφει τα συναισθήματα που της γεννήθηκαν μετά από τον θάνατο τη μάνας της. 

Και στο τρίτο, αναφέρονται ήθη και δοξασίες, θρύλοι και μύθοι της αρχαιότητας που εξακολουθούν –παραλλαγμένα λίγο ή πολύ- να ισχύουν.

Στην ουσία οι εναλλαγές των τριών αυτών ειδών καταγραφής οδηγούν στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης Δήμητρας – Περσεφόνης και στο τι αυτή η σχέση μπορεί σήμερα να σημαίνει.  

Για μια πεζογράφο με υπαρξιακές ανησυχίες όπως η Λαδιά, αυτή η σχέση μάνας  και κόρης δεν είναι τίποτε άλλο από τη συνέχεια της ζωής, κάτι που συνθέτει την πληρέστερη δωρεά. Είναι η Φύση που γεννά τη Συνείδηση.

Ένα γυναικείο μυστικό που ξεκινά από τις χαμένες μητριαρχικές εποχές και φτάνει στη δική μας που μέσα από τον τρόπο ζωής κάποιων γυναικών επιζητά να κρατήσει ζωντανές τις πανάρχαιες μνήμες.

Μητέρα και κόρη –οι δυο βασικές μορφές της Γυναίκας, από τη μια. Και από την άλλη ο Ίακχος –ποιανής σύζυγος και ποιανής αδελφός;

«Στις θεές», ευχήθηκε η Μαρώ, και σηκώσαμε τα ποτήρια.

Τότε η Πόπη η αρχαιολόγος είπε ξαφνικά : «Ξέρετε τι μέρα είναι σήμερα; Τι σύμπτωση! Είναι 17 Δεκεμβρίου, του Ιάκχου…»

Του Ιάκχου ή του μυστικού Ιάκχου , σκέφτηκα αποφασισμένη να σταματήσω αμέσως το γραπτό, διότι δεν επιτρεπόταν να κοινολογηθεί η συζήτησή μας κατά τη διάρκεια του γεύματος. Ως σύγχρονες ελευσίνιες, έπρεπε, σύμφωνα με το ελευσινιακό έθος να έχουμε το στόμα μας κλειστό… (σελ 169).    

Οι τελευταίες φράσεις του μυθιστορήματος ανατρέπουν την πιθανή  άποψη ενός, κάποιου αναγνώστη πως αυτό που διάβασε –και μάλιστα με γλώσσα στρωτή και απλή- το είχε απόλυτα και κατανοήσει.

Όχι –οι θεές κρατούν τα μυστικά τους. 

Και οι μεμυημένοι μόνο θα είναι εκείνοι που θα ‘χουν την τύχη να τα βιώσουν και να συνεχίσουν να τα λειτουργούν.

μια φορά κι έναν καιρό η μικρή ελένη: Άννα Κοντολέων, Πού πάει η αγάπη όταν χάνεται;

μια φορά κι έναν καιρό η μικρή ελένη: Άννα Κοντολέων, Πού πάει η αγάπη όταν χάνεται;: Εικονογράφηση: Λευτέρης Κιουρτσόγλου, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2014 Όταν το χαμόγελο χάνεται από το πρόσωπο του μπαμπά και της ...