Πρώτη δημοσίευση:
http://fractalart.gr/grigoriadis-theodoros/
Πολλά είναι εκείνα τα μυθιστορήματα που ή δεν αναφέρουν τον
τόπο στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα που περιγράφουν ή αν τον
ονοματίζουν απλώς μια αναφορά κάνουν σε αυτόν ή έστω επιφανειακές περιγραφές
καταθέτουν κάποιων συγκεκριμένων σημείων του.
Με άλλα λόγια ο τόπος είναι απλώς ένα σκηνικό που δεν
επηρεάζει καθόλου τις ζωές των ηρώων,
ούτε και από αυτούς ο ίδιος καθορίζεται.
Σε άλλα , όμως, λογοτεχνικά κείμενα οι σχέσεις που συνδέουν
χαρακτήρες και τόπους όχι απλώς είναι σημαντικές, όχι μόνο και καθοριστικές μπορεί κανείς να τις χαρακτηρίσει, αλλά αποτελούν
βασικό, καίριο θεμέλιο του όλου έργου. Χωρίς τον συγκεκριμένο τόπο , το
συγκεκριμένο έργο δεν μπορεί να διανοηθεί.
Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης στα περισσότερα από τα μυθιστορήματά
του αυτή την στενή σχέση ανθρώπων και τόπων αναπτύσσει.
Και όχι μόνο καταφέρνει να περιγράψει με ουσιαστική και
βαθιά ζωντάνια τα μέρη στα οποία ζούνε τα πρόσωπα των έργων του, αλλά πολύ
συχνά μετατρέπει αυτά τα ίδια τα μέρη σε ουσιαστικούς πρωταγωνιστές ή έστω σε
κεντρικούς άξονες της εξέλιξης της δράσης.
Όπως κάθε συνεπής με τις εμμονές του συγγραφέας, έτσι και ο
Γρηγοριάδης έχει πολύ γρήγορα δείξει πως μια βασική συγγραφική εμμονή του είναι
οι τόποι –πόλεις και ύπαιθρος- της Βόρειας Ελλάδας. Άλλοτε η Μακεδονία, πιο
πολύ ίσως η Θράκη.
Στα ίδια μέρη και πάλι κυκλοφορεί με το τελευταίο του αυτό
μυθιστόρημα.
Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ορεστιάδα, Διδυμότειχο…
Η κεντρική ηρωίδα, η καθηγήτρια αγγλικών Ζωή, άλλοτε
επιλέγει κι άλλοτε η μοίρα τη στέλνει σε αυτές τις πόλεις να ζήσει.
Τελειώνει το Πανεπιστήμιο, κάποια στιγμή θα διοριστεί στο
Δημόσιο, σε Γυμνάσια επαρχιακών πόλεων θα διδάσκει, στη Θεσσαλονίκη θα γνωρίσει
τους άντρες που θα σημαδέψουν τη ζωή της, κάποιους ακόμα σε ακριτικά φυλάκια
και νοσοκομεία και…
Και αναρωτιέται ο αναγνώστης αν τελικά η ζωή της Ζωής θα
ήταν διαφορετική αν οι πόλεις που τη φιλοξενήσανε ήταν κάποιες άλλες.
Μάλλον θα ήταν. Γιατί καθώς τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα μέσα
στη δεκαετία του ’80 κυρίως, μπορούμε
εύκολα να παραληρήσουμε την αλλαγή που η Βόρεια Ελλάδα βίωνε εκείνα τα χρόνια,
με την αλλαγή στη ζωή της πρωταγωνίστριας.
Οι τόποι αναζητούν τη νέα τους ταυτότητα –ένα μείγμα
ελληνικότητας και ευρωπαϊκής προοπτικής- την ίδια στιγμή που και η νέα γυναίκα
αναζητά να συνδυάσει ρόλους πατροπαράδοτους του φύλου της με τις αποφάσεις μιας
χειραφέτησης.
Ολοζώντανα έχει πλάσει την ηρωίδα του ο Γρηγοριάδης. Και με
γνώση όσο και πάθος μας ξεναγεί στις πιο
απομακρυσμένες περιοχές της βορειανατολικής ελληνικής μεθορίου.
Μυθιστόρημα επισήμανσης ατομικών αδιεξόδων και κατάθεσης
ερωτικών διεξόδων. Όλα εκεί που το ένα τελειώνει και αρχίζει το άλλο. Σε μια
ανθρωπογεωγραφική μεθόριο.