Συνέντευξη στο Book City

h

O Μάνος Κοντολέων είναι αναμφίβολα από τους αγαπημένους συγγραφείς παιδιών και ενηλίκων

 Έχει γράψει δεκάδες βιβλία για παιδιά, νέους και ενήλικες και πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε το νέο του cross over μυθιστόρημα, με τίτλο «Αμαρτωλή πόλη» (εκδ. Πατάκης).

Συναντήσαμε τον κ. Μάνο Κοντολέων και μας μίλησε για το νέο του βιβλίο, τη συγγραφή αλλά και την πηγή έμπνευσής του.

Πολυγραφότατος, άκρως προσιτός, όταν τον γνωρίσεις καταλαβαίνεις πως η συγγραφή είναι κάτι παραπάνω από αγάπη για εκείνον, είναι μία ζωτική ανάγκη.

Πως εμπνευστήκατε την ιστορία και τον χαρακτήρα της Στεφανίας;

Αποφάσισα να γράψω ένα μυθιστόρημα που θα στηριζότανε πάνω στο πως η μακρόχρονη οικονομική κρίση επηρεάζει τις ατομικές συμπεριφορές.  Κι όπως συνήθως κάνω, αφού πήρα την απόφαση για το ποιο θα ήταν το βασικό θέμα του νέου μου μυθιστορήματος, άφησα τον εαυτό μου ελεύθερο να συναντηθεί με το κεντρικό πρόσωπο του έργου. Κι έτσι μπροστά μου στάθηκε  κάποια μέρα η Στεφανία. Εκεί γύρω στα δεκαεπτά, με κόκκινα μαλλιά και…  Τρομαγμένη με τα όσα έβλεπε να συμβαίνουν στη ζωή της.

Στεφανία, Κλεάνθης, Τονίνο, Χρύσα. Τέσσερις άνθρωποι βουτηγμένοι στην κρίση και τις συνέπειές της. Πόσο δύσκολη ήταν η συγγραφή της Αμαρτωλής Πόλης;

Πόσο επώδυνη, θα έλεγα. Γιατί πέρα από τις δυσκολίες σύνθεσης ενός μυθιστορήματος, αυτό που ιδιαίτερα με ταλάνισε σε τούτο το έργο ήταν οι ακραίες συνθήκες που έβλεπα τους ήρωές μου να ζούνε. Κατέγραφα αυτές τις συνθήκες και αναζητούσα τρόπους να τους βοηθήσω να τις ξεπεράσουν.

Ποιο ήταν έναυσμα για την Αμαρτωλή Πόλη;

Μα αυτό που εδώ και κάμποσα χρόνια ζούμε, αλλά κυρίως η αγωνία μου για το τι πρόκειται στο μέλλον να ζήσουμε και η ανάγκη μου να ψελλίσω, έστω, ένα τρόπο διαφυγής. Μια, έστω και ασήμαντη, πρόταση λύσης.

Τι μέλλον φαντάζεστε για τους τέσσερις τους; Πως συνεχίζεται η ιστορία τους εκτός των σελίδων του βιβλίου;

Συγγραφέας είμαι. Πλάσματα καθημερινά πλάθω. Τα παρακολουθώ και συμπάσχω μαζί τους. Όπου μπορώ να τα βοηθήσω, το κάνω. Αλλά δεν είμαι θεός. Δεν έχω την όποια οικονομική, πολιτική ή άλλης μορφής εξουσία στα χέρια μου. Όταν γράψω τη λέξη «Τέλος», οι ήρωές μου –όπως παιδιά που ενηλικιώθηκαν- παίρνουν τη ζωή στα χέρια τους. Πράττουν  αυτά που θέλουν να πράξουν. Και πολύ συχνά –όπως παιδιά που ενηλικιώθηκαν- ξεχνούν ακόμα και να ενημερώσουν τους γονείς τους για το τι τους συμβαίνει.

Μέσα από τα έργα σας είναι διάχυτη η αγάπη σας για τα cross over μυθιστορήματα. Τι είναι αυτό που σας ελκύει σε μία ιστορία ενηλικίωσης;

Οι ήρωες μου είναι παιδιά μου. Μου αρέσει γι αυτό να τους παρακολουθώ καθώς ενηλικιώνονται και από έφηβοι μετατρέπονται σε ενήλικα άτομα. Του καθενός ανθρώπου το κομβικό σημείο είναι η περίοδος ενηλικίωσης. Τα μυθιστορήματα που περιγράφουν αυτή τη φάση μιας ζωής, είναι cross over μυθιστορήματα. Με άλλα λόγια διαπερνούν ηλικιακά τόσο τους ίδιους τους ήρωές τους, όσο και τους αναγνώστες προς τους οποίους απευθύνονται.

Έχετε γράψει παιδικά, εφηβικά αλλά και βιβλία για ενηλίκους. Ποια είναι η δυσκολία στο καθένα από αυτά αλλά και τι είναι αυτό που σας γοητεύει.

Για κάθε είδος από αυτά που αναφέρετε υπάρχουν θα έλεγα οι ίδιες δυσκολίες, αλλά και οι ίδιες χαρές. Ή για να είμαι πιο ακριβής παρόμοιες δυσκολίες και παρόμοιες χαρές. Κεντρική δυσκολία να μπορέσεις να βρεις των κώδικα επικοινωνίας με τον κάθε αναγνώστη σου. Κεντρική χαρά η ανακάλυψη πως έχεις φίλους που άλλοτε είναι παιδιά, άλλοτε έφηβοι, άλλοτε ενήλικες.

Ποιον ήρωα/ηρωίδα σας αγαπήσατε περισσότερο και ποιος ή ποια «έμεινε» για περισσότερο καιρό μαζί σας.

Νομίζω πως λίγο πιο πριν είπα πως οι ήρωες των βιβλίων μου είναι παιδιά μου. Άρα όπως κάθε γονιός –χαζομπαμπάς, αν θέλετε- έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα στερνοπαίδια μου. Μέχρι που να έρθει η ώρα μια νέας γέννας.

Μετά από δεκάδες τίτλους βιβλίων, είναι σίγουρο «δε ζείτε» χωρίς τη συγγραφή. Έχετε σκεφτεί πως θα ήταν η ζωή σας αν δεν είχατε εκδώσει ποτέ το πρώτο σας βιβλίο;

Ούτε ποτέ μου έχω γράψει ιστορίες τρόμου, μήτε και μου αρέσουν να τις διαβάζω.

Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για εσάς και πως ξεκινά μία ιδέα να μετουσιωθεί τελικά σε ολόκληρη ιστορία;

Έμπνευση; Συγκεκριμένη έμπνευση; Θα έλεγα πως δεν υπάρχει για μένα κάτι τέτοιο. Μόνο εμμονές. Δυο στην ουσία. Η Ταυτότητα και ο Έρωτας. Από αυτές τις δυο εμμονές ξεκινά πάντα κάθε βιβλίο μου… Όπως, άλλωστε και συνεχίζεται η ίδια μου η ζωή.

Μπορεί η «Αμαρτωλή πόλη» να κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες, όμως υπάρχει κάποια νέα ιδέα για βιβλίο;

Ναι, υπάρχει. Αν δεν υπήρχε τότε… Αλλά δεν σας είπα πως μήτε γράφω,  μήτε διαβάζω ιστορίες τρόμου; Ε, πόσο μάλλον και να τις ζω!

Μίλησε στην Τατιάνα Τζινιώλη

Πρώτη δημοσίευση:

ttp://www.bookcity.gr/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/22527-%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CF%89%CE%BD-%C2%AB%CE%BF%CE%B9-%CE%AE%CF%81%CF%89%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%81%CE%AD%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%B8%CF%8E-%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CF%8E%CF%82-%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%BF%
CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9%C2%BB

Άγριες θάλασσες

Τέσυ Μπάιλα

‘Άγριες θάλασσες’

Ψυχογιός

Πρώτη δημοσίευση: www.diastixo.gr

Το ιστορικό μυθιστόρημα προσφέρει στον αναγνώστη από τη μια την απόλαυση της ταύτισης με ήρωες που πριν από λίγα ή πολύ περισσότερα χρόνια είχαν υπάρξει και από την άλλη την δυνατότητα να γνωρίσει πτυχές ιστορικών περιόδων όχι με μια κάπως άψυχη εξιστόρηση, αλλά με την ένταση της περιγραφής ενός γεγονότος από κάποιον που το έχει ζήσει.

Με άλλα λόγια, αν έτσι κι αλλιώς η λογοτεχνική αφήγηση είναι μια μεταφορά του αναγνώστη  από τη δική του ζωή στις ζωή ενός άλλου προσώπου, η ιστορική λογοτεχνική αφήγηση προσφέρει ακόμα κάτι περισσότερο – την ψευδαίσθηση πως ζήσαμε το χτες, το έχουμε αρκούντως γνωρίσει κι έτσι το σήμερα μπορούμε καλύτερα και να το κατανοήσουμε, αλλά και πλέον αποτελεσματικά –αν χρειαστεί- να του αντισταθούμε ή να το διαμορφώσουμε.

Η Ιστορία δημιουργεί μνήμη.

Ή μήπως η ανάγκη σύνθεσης μιας συγκεκριμένης  μνήμης συγγράφει την ιστορία;

                                                           *********

Ζούμε και ως άτομα και ως έθνος μια ιδιαιτέρως κρίσιμη μα και πικρή περίοδο.

Έχουμε ανάγκη από τη μια να κατανοήσουμε το τι έχει στο παρελθόν συμβεί και από την άλλη να στηριχτούμε σε αυτό το παρελθόν για να  ελπίσουμε σε ένα ευτυχέστερο μέλλον.

Όταν οι λαοί αισθάνονται ανασφαλείς επιστρέφουν στις ρίζες τους. Ανάλογα με το ήθος και το ύφος του δρόμου επιστροφής, άλλοτε μετατρέπονται σε συντηρητικές κοινωνίες, άλλοτε σε αυτοθαυμαζόμενες ολιγομελείς ή μη ομάδες, κάποτε, κάποτε επιτρέπουν σε μέλη τους  να αναλογιστούν τα λάθη και να προτείνουν  διορθωτικές κινήσεις.

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, το ιστορικό μυθιστόρημα που γράφεται από σύγχρονους έλληνες συγγραφείς ανθεί εκδοτικά.   Το αν η ανθοφορία αυτή συνυπάρχει με μια ουσιαστική ενδοσκόπηση και δεν προτρέπει προς μια εσωστρεφή απομόνωση, είναι κάτι που πολλούς προβληματίζει, αλλά ελάχιστους απασχολεί.

                                                        ***********

Ιστορικό, λοιπόν, μυθιστόρημα γραμμένο από σημερινούς συγγραφείς.

Από αυτούς οι περισσότεροι δεν έχουν μια προηγούμενη θητεία στο λογοτεχνικό αυτό είδος. Οι περισσότεροι γράφανε κοινωνικά ή και ερωτικά μυθιστορήματα και μέσα στα πλαίσια των συνθηκών που πιο πάνω έχω αναφέρει, ενδύσανε κοινωνικά πάθη και σωματικούς καημούς με ιστορικά ενδύματα.

Η Τέσυ Μπάιλα ανήκεις σε αυτήν την κατηγορία;

Το «Άγριες Θάλασσες» είναι το έκτο της μυθιστόρημα και το πρώτο που αγγίζει –προσωπικά αυτό θεωρώ πως είναι- το είδος του ιστορικού μυθιστορήματος.

Συγγραφικά, αφού πρώτα ανίχνευσε με τα δυο πρώτα της έργα τις ψυχολογικές και ερωτικές ανάγκες κάποιων προσώπων, στη συνέχεια  -με τα δύο επόμενα έργα της και τα οποία την έκαναν ιδιαιτέρως γνωστή και αναγνωρίσιμη-  αναζήτησε το πώς τα ατομικά οράματα πορεύονται μέσα στην ιστορία. Οι ήρωες αυτών των έργων της αν και επηρεάζονται από τα ιστορικά γεγονότα, δεν συμμετέχουν στην διαμόρφωση τους.

Τώρα, με το τελευταίο της αυτό πόνημα, φέρνει τους κεντρικούς χαρακτήρες της ιστορίας της να συμμετέχουν στον τρόπο που διαμορφώθηκε η πορεία των αποφάσεων  που άλλοι –ανώτεροι- είχαν πάρει.

Με άλλα λόγια, η Τέσυ Μπάιλα αποφάσισε να γράψει για τους μικρούς όσο και καίριους -και τις περισσότερες φορές άγνωστους-  ήρωες των μεγάλων ιστορικών περιόδων.

Το μυθιστόρημα στηρίχτηκε πάνω σε ένα ντοκουμέντο. Στο ημερολόγιο που κρατούσε ο ήρωας της αφήγησης και που βέβαια υπήρξε πρόσωπο υπαρκτό.

Δίπλα του και  άλλα άτομα –κι αυτά υπαρκτά.

Η Μπάιλα αναζήτησε ένα τρόπο να μετατρέψει το ιστορικό συμβάν σε ιστορικό μυθιστόρημα.

Με την εμπειρία της πλούσιας αφηγηματικής της τεχνικής κατάφερε αυτή τη ‘μετενσάρκωση’ να την πετύχει.

Ο ναυτικός της Σάμου που με τον αυθορμητισμό ενός ανθρώπου που δεν έχει χάσει την ατομική μα και εθνική του αξιοπρέπεια, προσχωρεί σε μια επικίνδυνη συμμαχική  αποστολή μέσα στα νερά της Μεσογείου, γίνεται μυθιστορηματικός  ήρωας και το αυθεντικό του ημερολόγιο στηρίζει της αποφάσεις του και εντός της μυθιστορηματικής πλοκής.

Οι σχέσεις του με κάποια ακόμα πρόσωπα –άτομα από άλλους τόπους μεν, αλλά με τον ίδιο στόχο, την αμφισβήτηση δηλαδή, του ναζισμού και του φασισμού- περιγράφονται ολοζώντανα. Όπως επίσης με πάθος αλλά και ευπρέπεια καταγράφεται η ερωτική σχέση του κεντρικού προσώπου με τη γυναίκα που θα τον συντροφεύσει και στην αληθινή ζωή.

Έτσι έχουμε, τελικά, ένα μυθιστόρημα που από τη μια μπορεί να καλύψει την ανάγκη ενός σημερινού αναγνώστη να στηριχτεί σε αξίες που οι πρόσφατοι προγονοί του υποστηρίξανε και μάλιστα χωρίς ποτέ να ζητήσουν να εξαργυρώσουν την προσφορά τους και από την άλλη  να χαρίσει πλούσια πλοκή και έντονα συναισθήματα.

Στις « Άγριες Θάλασσες» οι χαρακτήρες δεν υποδύονται ιστορικές περσόνες. Είναι αυθεντικά άτομα του χτες που τις ανάσες τους ακόμα τις αφουγκράζονται κάποιοι.

Η τεχνική της Τέσυ Μπάιλα –παρόμοια με τα προηγούμενα έργα της, αν και εδώ πλέον σωστά οργανωμένη-  πρωτίστως στηρίζεται στην ικανότητα της  να ζωντανεύει όλα τα πρόσωπα  του έργου *από τους πρωταγωνιστές  μέχρι και κάποιους που απλώς σε ελάχιστες σελίδες  τους αναφέρει.   Κι ακόμα έχει να κάνει με την αξιοποίηση των περιγραφών, με τη πληθωρική αφηγηματική της συγγραφική ταυτότητα και με μια ευαισθησία που από τη μια ενεργοποιείται με μια  θηλυκή παρατηρητικότητα και από την άλλη με ένα αρσενικό πάθος.

Την εντιμότητα του όλου εγχειρήματος την εδραιώνει η παράθεση μιας πλούσιας βιβλιογραφίας, αλλά και η σεμνή –όσο και ιδιαιτέρως κατατοπιστική- εισαγωγή.

                                               ****************

Για όσους θα ήθελαν μια κάποια περίληψη της υπόθεσης του βιβλίου, αντιγράφω το κείμενο από το οπισθόφυλλο του βιβλίου. Νομίζω πως επαρκώς θα τους ικανοποιήσει

Στις άγριες θάλασσες της κατεχόμενης Ελλάδας υπάρχει ένα μυστικό ελευθερίας που το γνωρίζουν μόνο οι γενναίοι. Η «Ευαγγελίστρια», το καΐκι της διαφυγής, δε μεταφέρει ανθρώπους∙ μεταφέρει την ελπίδα της εθνικής ξαστεριάς στην πιο σκοτεινή στιγμή της σύγχρονης Ιστορίας. Κατακτητές και πατριώτες, διώκτες και κυνηγημένοι, όλοι τους στρατευμένοι σ’ έναν πόλεμο που θα κρίνει το μέλλον του κόσμου. Από τον ασυμβίβαστο καπετάν Μιλτιάδη Χούμα μέχρι την καρτερική Ελένη του, μικροί και μεγάλοι ήρωες στροβιλίζονται σ’ ένα έπος που εκτυλίσσεται στην πανάρχαια θάλασσα του Ομήρου.

Ζωή μοιρασμένη σε επεισόδια που θα αδυνατούσε να συλλάβει και η πιο τολμηρή φαντασία. -