Μια περιπέτεια είναι η αναζήτηση της λέξης
Συνέντευξη: Πιερής
Παναγή
http://www.philenews.com/politismos/anthropoi/article/557312/manos-kontoleon-mia-peripeteia-einai-i-anazitisi-tis-lexis
26 Ιουλίου 2018,
10:30 πμ
«Είναι φοβερά ενδιαφέρον να αναζητάς τις λέξεις, όσες
έρχονται από τα παλιά και όσες μόλις γεννηθήκανε. Να ανασταίνεις όσες έχουν
πεθάνει.» Τι σας σπρώχνει να αρχίσετε κάθε φορά το γράψιμο;
Γράφω από τότε που
ήμουν έφηβος. Θυμάμαι, λοιπόν, πως ένα χάραμα με είχε βρει άγρυπνο καθώς ήθελα
να ολοκληρώσω ένα διήγημα. Η μητέρα μου με ρώτησε γιατί το έκανα αυτό… Την
κοίταξα και της απάντησα «Δεν ξέρω… Απλώς το ήθελα». Μέχρι σήμερα δεν έχω άλλη
απάντηση να δώσω.
Και αυτή τη φορά με το «Η Κασσάνδρα στη Μαύρη Άμμο»; Ποια ήταν η αφορμή;
Μετά από τόσα χρόνια
συγγραφής, η ανάγκη μου για γράψιμο στηρίζεται σε πιο συγκεκριμένους λόγους. Θα
έλεγα, λοιπόν, πως πάντα υπάρχει μια αφορμή για να ξεκινήσω ένα νέο βιβλίο.
Άλλοτε την κατανοώ, άλλοτε πάλι όχι. Αλλά για την Κασσάνδρα την ξέρω την
αφορμή. Είναι γιατί ήθελα να ζωντανέψω εκείνη τη γυναίκα που μπορούσε να βλέπει
με τη λογική, το πού οδηγούν οι αποφάσεις των άλλων όταν λαμβάνονται
ασυλλόγιστα, χωρίς τον όποιο έλεγχο των μαζικών παθών. Ένα διαχρονικό σύμβολο
των θυμάτων της μαζικής παράκρουσης είναι η Κασσάνδρα. Διαχρονικό και τόσο, μα
τόσο επίκαιρο συγχρόνως.
Είστε αντικειμενικός όταν γράφετε; Δηλαδή, σας επηρεάζουν οι προσωπικές σας αντιλήψεις, απόψεις για την κοινωνία, την πολιτική;
Αντικειμενικός; Μα η
λογοτεχνία δεν είναι επιστήμη. Στηρίζεται στην υποκειμενικότητα αυτού που τη
δημιουργεί και επικοινωνεί με την υποκειμενικότητα αυτού που τη διαβάζει. Όχι,
αντικειμενικός δεν μπορεί να είναι ένας συγγραφέας. Αλλά πρέπει –το τονίζω αυτό
το πρέπει- να μην είναι μονόπλευρος. Πρέπει να προσπαθεί να κατανοεί τους
άλλους –τον καθένα να τον πλησιάζει με διάθεση να τον γνωρίσει σε βάθος και
έτσι με ζωντάνια να τον φέρει να κατοικήσει μέσα στο έργο του. Μα όλα αυτά δεν
σημαίνουν πως ο συγγραφέας δεν έχει τις απόψεις του. Και πως θέλοντας και μη,
αυτές τις απόψεις υποστηρίζει με τα έργα του. Αλλά πρέπει να τις υποστηρίζει
καθώς θα τις αφήνει να αντιμετωπίσουν τις απόψεις των άλλων με ίσους όρους
ανταγωνισμού. Και αν νικήσουν, να το κάνουν με επιχειρήματα και όχι με
προκατασκευασμένα τερτίπια.
Γράφετε κάποια στιγμή «Έψαχνα πάντα τις λέξεις. Πρώτα εκείνες που θα πείθανε… Τους άλλους. Μετά όσες θα μπορούνε να παρηγορήσουνε… Εμένα. Πάντα λέξεις έψαχνα. Λέξεις που μου κρυβόντουσαν». Το κυνήγι των λέξεων για ένα βιβλίο είναι επώδυνο εγχείρημα;
Χωρίς τις λέξεις δεν
υπάρχει λογοτεχνία. Χωρίς τις λέξεις δεν θα υπήρχε ο δυτικός πολιτισμός. Και
όλες οι μεγάλες και με ιστορία γλώσσες εξελίσσονται. Είναι φοβερά ενδιαφέρον να
αναζητάς τις λέξεις της δικής σου γλώσσας. Όσες έρχονται από τα παλιά κι όσες
μόλις πριν από λίγο γεννηθήκανε. Να ανασταίνεις όσες έχουν πεθάνει. Μια
περιπέτεια είναι η αναζήτηση της κατάλληλης λέξης. Το κάθε βιβλίο και μια
καταγραφή πολλών τέτοιων περιπετειών.