Ο Μάνος Κοντολέων γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου 60 βιβλία (μυθιστορήματα, διηγήματα, θέατρο, μικρές ιστορίες και παραμύθια). Παράλληλα ασχολείται με την κριτική της λογοτεχνίας. Είναι συνεργάτης περιοδικών, εφημερίδων καθώς και του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης.
Κάποια έργα του έχουν διασκευαστεί και παρουσιαστεί στο θέατρο και στην τηλεόραση, ενώ κάποια άλλα έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ταϊλάνδη. Βιβλία του έχουν κερδίσει πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ έχει τιμηθεί επίσης δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας.
Υπήρξε υποψήφιος για τα Διεθνή Βραβεία Άντερσεν και Άστριντ Λίντγκρεν.
Την απίστευτα ειλικρινή,τολμηρή, ντόμπρα «Ερωτική αγωγή» σας την γράψατε το 2000 (σσ βγήκε στα βιβλιοπωλεία το 2003). Σήμερα μετά από 20 χρόνια που επανεκδίδεται και την ξανασυναντάτε, πως αισθάνεστε απέναντι στην πρώτη εκείνη ανάγνωση;
Η «Ερωτική Αγωγή» είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση και είχε μια αξιόλογη πορεία τότε που είχε για πρώτη φορά κυκλοφορήσει. Μετά από, κοντά, 20 χρόνια θέλησα να τη δω ξανά να διεκδικεί μια θέση στην επικαιρότητα των νέων εκδόσεων γιατί πιστεύω πως μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα έχουν έρθει νέες γενιές αναγνωστών που αξίζει αναγνωστικά να τη συναντήσουν. Δεν έκανα καμιά επέμβαση στο κείμενο. Τόσο η γραφή όσο και οι θέσεις που εκφράζονται μέσα στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος εξακολουθούν να με αντιπροσωπεύουν απόλυτα. Και αυτό από τη μια με κάνει υπερήφανο, αλλά από την άλλη και με λυπεί το γεγονός πως οι δυσοίωνες προβλέψεις μου δεν διαψεύστηκαν.
Ο πρωταρχικός σας σκοπός -τότε -που πρωτοσυλλάβατε την ιδέα της Αγωγής ποιος ήταν; Ίσως να μιλήσετε εκτός των άλλων και για τα βιώματα της δικής σας νεανικής ηλικίας;
Όχι. Ήταν η χρονιά που έκλεινε ο 20ος αιώνας και θέλησα να χρησιμοποιήσω την όποια συγγραφική ικανότητα διέθετα για να καταθέσω την άποψη πως υπήρξε ένας αιώνας που μετέτρεψε τον Έρωτα σε Ερωτισμό, τις Ιδέες σε Προϊόντα. Βέβαια, λογικό ήταν καθώς ο 20ος είναι στην ουσία ο αιώνας της νεότητάς μου, να επιστρατεύω πολλά από τα δικά μου βιώματα. Αλλά ως εκεί. Δεν είμαι μήτε ο Χρήστος Βαλλής, μήτε και ο γιος του ο Άρης.
Εκτός από έντονα ερωτικό θα χαρακτηρίζατε το έργο σας το ισάξια και πολιτικό;
Ακριβώς αυτό. Θέλησα να γράψω ένα ερωτικό μυθιστόρημα που θα διαβάζεται ως πολιτικό. Μέσα από τις 520σελίδες του βιβλίου σας, πέραν από τις ζωές των δύο πρωταγωνιστών σας Χρήστου και Άρη Βαλλή περνούν πάμπολλα καθοριστικά κοινωνικά και πολιτιστικά γεγονότα που καθόρισαν την χώρα μας στα 100 αυτά χρόνια. Απίστευτη έρευνα θα απαιτήθηκε, έτσι δεν είναι;
Ναι, απίστευτη. Και την χάρηκα. Στην ουσία η «Ερωτική Αγωγή» είναι το πρώτο μυθιστόρημα που ολοκλήρωσα ζώντας την καθημερινότητά μου ως συγγραφέας και μόνο. Κι έτσι είχα όλο το χρόνο και την ψυχική άνεση να παρακολουθώ τις μυθιστορηματικές εμπνεύσεις μου μέσα από την έρευνα σε ποικίλες ιστορικές πηγές. Κατέγραψα αρκετές από αυτές στο σημείωμα του τέλους. Αλλά δεν ήταν οι μόνες. Και μια που το αναφέρετε αυτό το θέμα, θέλω να τονίσω το πόσο δύσκολο είναι για ένα συγγραφέα από τη μια να κάνει μια δουλειά βιοποριστική και από την άλλη να προσπαθεί να συνθέτει ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε κοινωνικά, πολιτιστικά, ιστορικά γεγονότα. Δυστυχώς αυτό το αντιμετωπίζουν όλοι σχεδόν οι Έλληνες συγγραφείς. Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό είναι στην ουσία ολιγομελές και σίγουρα δεν επαρκεί για να εξαντλήσει όλους τους τίτλους (ελληνικούς και ξένους)που εκδίδονται. Το επάγγελμα «συγγραφέας» στη χώρα μας είναι από τα πλέον σπάνια.
«Η κοινωνική κριτική μέσα από την όποιας μορφής ερωτική απεικόνισή της γίνεται -όσο και όπως γίνεται- από τον κινηματογράφο και τις ταινίες του διαδικτύου. Αλλά η εικόνα αλλιώς προσλαμβάνεται από τον θεατή της και αλλιώς η φράση από τον αναγνώστη της…»
Η Ερωτική Αγωγή απευθύνεται σε αντρικό κοινό ή οι γυναίκες αναγνώστριες είναι πιο ανοιχτόμυαλες, πιο ακομπλεξάριστες απέναντι σε ωδές στον έρωτα, στο σεξ;
Θέλησα να απευθυνθώ τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Άλλωστε ο Έρωτας όλους αφορά. Και πόσο μάλλον αφορά όλους αν ειδωθεί και ως πολιτική έκφραση. Απλούστατα, αναφερόμενος στις αρχές και τις αξίες του 20ου αιώνα, ήταν λογικό να βλέπω τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους τα δυο φύλλα εκφράστηκαν. Οι μεν άνδρες περισσότερο στο προσκήνιο, οι δε γυναίκες μάλλον προς το παρασκήνιο. Αλλά -και εδώ είναι το κλειδί της ανάγνωσης του μυθιστορήματος- κάθε έργο που ανεβαίνει σε μια σκηνή, απαιτεί την παρουσία ατόμων τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο. Και πολύ συχνά αυτοί των παρασκηνίων ίσως να είναι οι πρωταγωνιστές.
Αληθεύει ότι δεν θα είχατε γράψει την Αγωγή, αν εσείς δενείχατε διαβάσει, εντυπωσιαστεί, από συγκεκριμένα βιβλία του Ηλία Πετρόπουλου του Ροβήρου Μανθούλη αλλά και του Μισέλ Ουελμπέκ;
Όταν διάβασα το μυθιστόρημα «Στοιχειώδη Σωματίδια» του Ουελμπέκ αμέσως σκέφτηκα το πόσο ενδιαφέρον θα είχε να συνταιριάξω την Ιστορία με την Σεξουαλικότητα. Άλλωστε είχε ήδη ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια να δούμε ξανά τον Δυτικό Πολιτισμό μέσα από τις περισσότερο ιδιωτικές συμπεριφορές μας. Τα βιβλία του Πετρόπουλου με βοήθησαν να στηρίζω τις σκέψεις μου πάνω στα ευρήματα της ερωτικής και σεξουαλικής λαογραφίας. Το δε Λεξικό του Μανθούλη βοήθησε να υλοποιήσω μια βασική μου σκέψη ως προς τη γλώσσα που θα χρησιμοποιούσα. Σε ένα τέτοιου είδους μυθιστόρημα δεν ήταν δυνατόν να μη χρησιμοποιηθούν και «βρώμικές» λέξεις. Αλλά τότε θα υπήρχε ο κίνδυνος να κάνω τον μέσο αναγνώστη να θεωρήσει όλο το έργο ως μια «βρώμικη πρόκληση»προς τα «βρώμικα ένστιχτά» του. Χρησιμοποιώντας αυτές τις ίδιες λέξεις στην μορφή που είχαν στην αρχαιότητα,έδωσα στο έργο μια άλλη γλωσσική διάσταση. Και έτσι βοηθώ τον αναγνώστη μου να συμφιλιωθεί με αυτά τα «βρώμικα' ένστιχτά του». Ή ακόμα περισσότερο να πάψει να τα θεωρεί βρώμικα.
Κοιτάζοντας το παρελθόν, η κοινωνία 20 χρόνια πίσω ήταν πιο δεκτική σε τολμηρά αναγνώσματα, έναντι τηςνεοσυντηρητικής ,αποστειρωμένης σημερινής;
Από τον Αριστοφάνη έως τον Ραμπελαί, από τον Βοκκάκιο έως τον Ντε Σαντ, από τον Πιτιγκρίλι στον Μπορίς Βιάν στην Αναϊς Νιν, στον Μπουκόφσκι μα και στον Εμπειρίκο, έτσι, ως μια γρήγορη καταγραφή επιχειρώ για να απαντήσω, πως η τολμηρή, συχνά έως και πορνογραφική λογοτεχνία, έδινε το παρόν της και προκαλούσε κοινωνικές αναταράξεις. Σήμερα τη θέση της γλώσσας την έχει πάρει η εικόνα και σε αυτόν το τομέα.
Η κοινωνική κριτική μέσα από την όποιας μορφής ερωτική απεικόνισή της γίνεται -όσο και όπως γίνεται- από τον κινηματογράφο και τις ταινίες του διαδικτύου. Αλλά η εικόνα αλλιώς προσλαμβάνεται από τον θεατή της και αλλιώς η φράση από τον αναγνώστη της. Νομίζω πως αυτή την διαφορά -και τις όποιες συνέπειες φέρνει- καταγράφει το μυθιστόρημά μου.
Αλλάζοντας σελίδα Το παράξενο φετινό αυτό καλοκαίρι θα σας βρει στας εξοχάς στο Πήλιο ίσως ετοιμάζοντας κάτι καινούργιο;
Λοιπόν, ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας, μου πρόσφερε άπλετο χρόνο από τη μια να ολοκληρώσω το νέο μου μυθιστόρημα - θα το χαρακτήριζα «αδελφό» έργο του: «Η Κασσάνδρα στην Μαύρη Άμμο» μιας και αναζητώ τις «Σκιές της Κλυταιμνήστρας» και από την άλλη να προχωρήσω, σχεδόν μέχρι το τέλος, ένα ακόμα μυθιστόρημα για νέους βασισμένο στο σύμβολο της Μάσκας. Και τα δυο προγραμματίζονται προς έκδοση μέσα στο 2021. Άρα, κάπου στη μνήμη του υπολογιστή μου αναπαύονται.
Αλλά αρχές Σεπτέμβρη θα είμαι και πάλι στις προθήκες των βιβλιοπωλείων με το τρίτο μέρος της άτυπης τριλογίας μου: «Έφηβοι μέσα στην Πολιτεία». Πρόκειται για τρία συμβολικά νεανικά μυθιστορήματα: «Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι», που αναφέρεται στον αγώνα των ανθρώπων για το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, «Οι Δίδυμοι Ήλιοι της Ποντικούπολης» (διαβάστε εδώ), που έχει να κάνει με την ίση και δίκαιη εργασιακή μεταχείριση και τέλος, με αυτό που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο: «Το Νησί με τις Λέξεις που Αγαπάνε», που αναφέρεται στην παρουσία του πολίτη μέσα σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Με άλλα λόγια ένα καλοκαίρι ξεκούρασης και αφιερωμένο στην άλλη μου μεγάλη αγάπη. Την ανάγνωση.
Με ευχές για μια ωραία σεζόν θερμά σας ευχαριστώ που τα είπαμε ξανά
Κι εγώ σας ευχαριστώ που μου προσφέρατε την ευκαιρία να απλώσω τις σκέψεις μου και να τις μοιραστώ με τους φίλους αναγνώστες σας.
