Συνέντευξη με την Ελένη Γκίκα
«Κάθε συγγραφέας έχει τις εμμονές του», παραδέχεται ο
Μάνος Κοντολέων, υποστηρίζοντας πως «Από ένα σημείο και μετά, θα έλεγα πως
όλους μας ένα, δυο, άντε τρία θέματα μας απασχολούν. Που τα γράφουμε με
διαφορετικούς τρόπους, διαφορετικές τεχνικές. Ο έρωτας και η ταυτότητα είναι
για μένα οι βασικότερες εμμονές. Με τις τεχνικές γραφής θέλω να έχω μια
ποικιλία. Να δοκιμάζω νέες ή να τροποποιώ παλιές.»
Το βιβλίο που ξεκίνησε να
συνθέτει «με ένα ιδιαίτερα φορτισμένο τρόπο», μας αποκαλύπτει « ήταν το διήγημα
της ομώνυμης συλλογής «Μαγική Μητέρα». Σχεδιάστηκε τη μέρα που έμαθα πως η
μητέρα μου θα πεθάνει. Και εκεί, στο νοσοκομείο, ενώ την κοιτούσα ακόμα
ναρκωμένη, η φράση Μαγική Μητέρα μπήκε μέσα μου και το διήγημα ήταν πλέον ζήτημα
ημερών για να γραφτεί». Και μιλώντας στο Liberal.gr θα μας πει όλα τα μυστικά
της γραφής του. Για τις ιστορίες που αγαπά, τους ήρωές του, τα βιβλία που μόλις
τέλειωσε, το μυθιστόρημα «Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας» και το εφηβικό «Η μάσκα
του Καπιτάνο» που θα κυκλοφορήσουν την επόμενη χρονιά. Στο μεταξύ
επανακυκλοφορεί σε νέα έκδοση η «Ερωτική αγωγή» και «Οι δίδυμοι ήλιοι της
Ποντικούπολης».
- Κύριε Κοντολέων, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος,
χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Τελετουργία;… Όταν όλα
αυτά τα χρόνια που γράφω και εκδίδω βιβλία, παράλληλα και εργάστηκα και με
υπαλληλική σχέση, αλλά και σε θέσεις συμβουλευτικές ως προς τα εκδοτικά
προγράμματα εκδοτικού οίκου· όταν υπήρξα -και είμαι- σύζυγος· όταν υπήρξα
-και είμαι- πατέρας· όταν προσπάθησα να διατηρήσω από τη μια τις
ουσιαστικές μακρόχρονες φιλίες μου και από την άλλη να συμμετέχω σε
λογοτεχνικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες… Ε, η τελετουργία της γραφής
μάλλον υπήρξε πολυτέλεια που ακόμα κι αν στιγμές τη λαχτάρησα, στην ουσία ποτέ
δεν τη χάρηκα.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την
αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Ξεκινώ από μια ιδέα, μια
σκέψη, ένα γεγονός. Στη συνέχεια στήνω ένα πλάνο δράσης και αναζητώ τα
κεντρικά πρόσωπα. Μετά ξεκινώ το γράψιμο. Ακολουθώ το αρχικό πλάνο, αλλά είμαι
έτοιμος και συνεχώς να το τροποποιώ.
Η συγγραφή κάθε βιβλίου
αποτελεί ένα μέρος της ζωής μου κατά τη διάρκεια των μηνών που το έγραφα. Άρα
το κάθε ένα είναι με το δικό του τρόπο μοναδικό. Θα έλεγα πάντως πως εκείνο που
ξεκίνησα να συνθέτω με ένα ιδιαίτερα φορτισμένο τρόπο, ήταν το διήγημα της
ομώνυμης συλλογής «Μαγική Μητέρα». Σχεδιάστηκε τη μέρα που έμαθα πως η μητέρα
μου θα πεθάνει. Και εκεί, στο νοσοκομείο, ενώ την κοιτούσα ακόμα ναρκωμένη, η
φράση Μαγική Μητέρα μπήκε μέσα μου και το διήγημα ήταν πλέον ζήτημα ημερών για
να γραφτεί.
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές
που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε
μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Κάθε συγγραφέας έχει τις
εμμονές του. Από ένα σημείο και μετά, θα έλεγα πως όλους μας ένα, δυο, άντε
τρία θέματα μας απασχολούν. Που τα γράφουμε με διαφορετικούς τρόπους,
διαφορετικές τεχνικές. Ο έρωτας και η ταυτότητα είναι για μένα οι βασικότερες
εμμονές. Με τις τεχνικές γραφής θέλω να έχω μια ποικιλία. Να δοκιμάζω νέες ή να
τροποποιώ παλιές.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Μα νομίζω μια από τις
εμμονές μου -έρωτα ή ταυτότητα.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Το ίδιο θα σας απαντήσω
-έρωτα ή ταυτότητα.
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο
τρόπο;
Το γιατί γράφουμε μια
συγκεκριμένη ιστορία ενώ πιο πριν έχουμε σκεφτεί και κάποιες άλλες· το
γιατί μας κατακτά ένας ήρωας ή μια ηρωίδα και όχι κάποιοι άλλοι… Αυτά όλα έχουν
ένα στοιχείο μαγικό. Και πιστέψτε με, δεν θέλω περισσότερο να το ψάξω. Μου αρέσει
να υπάρχει μαγεία… «Δε θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία» -όπως η Μπλανς
Ντιμπουά, έτσι κι εγώ…
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Διάβαζα από τα πρώτα
παιδικά μου χρόνια. Συνειδητά, όμως, εντυπωσιάστηκα, στα χρόνια της εφηβείας
μου με το μυθιστόρημα «Ντεζιρέ» της Ανν – Μαρί Σελίνκο.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο
στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Όχι δεν υπάρχει ένα
βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή. Πολλά, πάρα πολλά, όλα μαζί μου τη διαμόρφωσαν…
Κι ακόμα -ευτυχώς- τη διαμορφώνουν.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Αμέτρητοι ειλικρινά.
- Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από
απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Συχνά ακούω μουσική
προκλασική. Όχι όμως πάντα. Και διαβάζω παράλληλα και μάλιστα βιβλία παρόμοιου
θέματος ή τεχνικής με αυτό που γράφω. Σιωπή όμως θέλω -εννοώ όχι συζητήσεις…
Τώρα πια έχω αυτή την πολυτέλεια. Για χρόνια πολλά αναγκαζόμουν να γράφω
ανάμεσα σε πολλούς άλλους… Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Μόλις ολοκλήρωσα ένα νέο
μυθιστόρημα «Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας» και τελειώνω ένα άλλο εφηβικό «Η
μάσκα του Καπιτάνο». Πιστεύω και στα δυο αυτά κείμενα. Φαντάζομαι πως θα
κυκλοφορήσουν μέσα στην επόμενη χρονιά. Θέλω λιγάκι να «ξεκουραστούν» στη
μνήμη του υπολογιστή μου.
25/7/2020