Sara Mesa
«Ένας
έρωτας»
Μετάφραση
Μαρία Παλαιολόγου
Εκδόσεις
Ίκαρος
Η
Sara Mesa γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1976 και σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την
οικογένειά της στη Σεβίλλη, όπου και κατοικεί μέχρι σήμερα. Έχει σπουδάσει
δημοσιογραφία και ισπανική φιλολογία.
Αρχικά
αφοσιώθηκε στην ποίηση όπου και διακρίθηκε. Αλλά είναι τα αφηγηματικά έργα που
την καθιέρωσαν ως μια από τις πλέον ιδιαίτερες συγγραφικές φωνές τόσο στις
ισπανόφωνες χώρες, όσο και διεθνώς.
Στη
χώρα μας είναι γνωστή από το 2019 με την κυκλοφορία του μυθιστορήματος της
«Πίσω από τους θάμνους» (μετάφραση Μαρία Παλαιολόγου, Εκδόσεις Ίκαρος)
Αυτή
τη χρονιά η γνωριμία με το έργο της επαυξάνεται καθώς έχουμε στα χέρια μας το
«Ένας Έρωτας»
Αυτό
που δείχνει να χαρακτηρίζει τη συγγραφική ματιά της Mesa είναι μια εξονυχιστική,
θα έλεγα, ανάλυση των ψυχολογικών αντιδράσεων του ατόμου όταν από τη μια
βρίσκεται δίπλα σε ένα άλλο άτομο, αλλά και όταν κυκλοφορεί μέσα σε ένα μικρό
κοινωνικό περιβάλλον.
Στο
«Πίσω από τους θάμνους» αυτό που είχε ξαφνιάσει ήταν μια ασυνήθιστη καταγραφή των σχέσεων που αναπτύχθηκαν ανάμεσα σε ένα
ηλικιωμένο άνδρα και μια έφηβη- απρόσμενες εξελίξεις και στερεοτυπικές
αντιδράσεις.
Στο
«Ένας έρωτας» έχουμε την αναζήτηση μιας
άλλης προοπτικής σε ότι μπορεί να σημαίνει η έλξη που φέρνει κοντά μια γυναίκα
με ένα άντρα.
Η
Νατ -το κεντρικό πρόσωπο του έργου- καθώς πλησιάζει στην αρχή του τέλους μιας
βιολογικής νεότητας αναζητά να ξεφύγει από την ακινησία ενός προκαθορισμένου
ημερήσιου προγράμματος, προξενεί ένα μικρό συμβάν που την εκθέτει και πηγαίνει
σε μια μικρή αγροτική περιοχή, όπου θα προσπαθήσει να ξεκινήσει μια νέα καριέρα
μεταφράστριας, ζώντας σε ένα νοικιασμένο, κακοσυντηρημένο σπίτι.
Από
τον άξεστο ιδιοκτήτη έως τους λιγοστούς κατοίκους του χωριού θα συναντήσει μια
στάση μη αποδοχής της, ακόμα και εκμετάλλευσής της.
Αλλά
η ίδια αντιδρά παθητικά, χωρίς μεν να δειλιάζει, αλλά και χωρίς να διεκδικεί.
Αναζητά την απομόνωση και μέσα στη μετάφραση προσπαθεί να διακρίνει την
πολλαπλότητα των συναισθημάτων που κρύβουν οι λέξεις και οι φράσεις.
Ο
μόνος που θα θελήσει να την πλησιάσει θα είναι ένας ιδιόμορφος καλλιτέχνης,
αλλά ανάμεσά τους θα υπάρχει πάντα μια ασάφεια -δεν είναι σεξουαλική η έλξη που
τους φέρνει κοντά, δεν είναι μήτε ταύτιση ιδεολογική.
Ίσως
από την πλευρά εκείνου να υπάρχει η διάθεση μιας χειραγώγησης, αλλά η Νατ δεν
είναι αποφασισμένη να εκχωρήσει την συνεχώς αυτοαμφισβητούμενη αυτοεκτίμηση της
στον όποιον άλλον.
Στην
ουσία η Νατ αναζητά τη δική της ταυτότητα -ταυτότητα φύλου όσο και ταυτότητα
κοινωνική.
Στη
ζωή της θα εισβάλει ο επίσης μοναχικός Αντρέας -με ασαφές παρελθόν και
κλεισμένο από τον ίδιο παρόν- ο οποίος θα της κάνει την ασυνήθιστη πρόταση να
τον αφήσει να χρησιμοποιήσει για μια και μόνο φορά το σώμα της για να εκτονώσει
τη σεξουαλική μοναξιά του.
Η
πρόταση γίνεται όπως κάποιος άλλος θα ζητούσε λίγο καφέ για να ξυπνήσει ή μια
ασπιρίνη για να του περάσει ο πονοκέφαλος.
Η
Νατ αρνείται στην αρχή, αλλά αμέσως μετά και σταδιακά αφήνεται να την παρασύρει
μια απροσδιόριστη έλξη προς τον άνδρα… Στην ουσία προς το αρσενικό που με τρόπο
ξεκάθαρο της απευθύνθηκε επειδή η ίδια ήταν θηλυκό.
Ανάμεσα
στην μονοτονία της ζωή στην πόλη και την αδράνεια της ζωής μιας κλειστής κοινωνίας,
δυο άνθρωποι αποφασίζουν να ‘συνομιλήσουν’ με μόνη γλώσσα αυτή που τους
προσφέρουν τα σώματά τους.
Αλλά
η κάθε σχέση εντάσσεται σε ένα λίγο ή
πολύ συγκεκριμένο περιβάλλον και ασφαλώς η μικρή κοινωνία μιας αγροτικής
περιοχής θα αντιδράσει.
Όμως
οι αντιδράσεις δεν θα έρθουν μοναχά από τους άλλους. Θα κυριεύσουν και το ένα
μέλος της σχέσης -εκείνον- που ίσως γιατί ποτέ δεν είχε κερδίσει τη γνώση μιας
άλλης συμπεριφοράς, ίσως γιατί ως
αρσενικός δεν ήταν αυτός που συγκέντρωνε τις επιθέσεις του περίγυρου, θα
ζητήσει να σταματήσει ότι ο ίδιος είχε ξεκινήσει.
Η
Νατ δεν είναι έτοιμη να εγκαταλείψει αυτήν την ταυτότητα στην οποία είχε
καταφύγει. Εξαναγκάζεται όμως και εν τέλει θα αποφασίσει να φύγει από το μικρό
μέρος, μάλλον για κάποιο άλλο λίγο ή πολύ παρόμοια μικρό, μα προτού φύγει… Πλέον
γνωρίζει… Πως - Τα συναισθηματικά κειμήλια δεν αξίζουν την αιωνιότητα.
Ιδιόμορφο,
ιδιαίτερο, σίγουρα ασυνήθιστο μυθιστόρημα. Με ανατροπές σε δεδομένες παραδοχές,
βαθιές τομές που αιμορραγούν πάνω σε συναισθήματα που άλλοτε παρηγορούν κι
άλλοτε απελπίζουν.
Με
φράσεις συχνά μη αναμενόμενες, με χαρακτήρες που αποφεύγουν τον άπλετο φωτισμό,
με ελάχιστα στοιχεία που θα κατέγραφαν κάτι το επαναστατικό, η Mesa
ισχυρίζεται
πως ο έρωτας δεν είναι μονοδιάστατος*
πως συχνότατε ρέπει προς κάτι το μοναχικό.
Και
μας πείθει.
(Πρώτη
δημοσίευση Βιβλιοδρόμιο Νέων, 7/11/2020)