Κωνσταντίνος Μούσσας: «Μεσοτοιχίες» Διηγήματα, Εκδόσεις Κέδρος
Η πανδημία που εδώ και πάνω από ένα χρόνο ζει όλη η ανθρωπότητα ήδη έχει ενεργοποιήσει αρκετούς συγγραφείς.
Ο καθένας από αυτούς φωτίζει με τον δικό του τρόπο τις αλλαγές που ο φόβος για το τι μπορεί να προκαλέσει η επαφή τους ενός με τους άλλους δημιουργεί.
Κάτω από ένα τέτοιο φωτισμό διάβασα τη συλλογή διηγημάτων «Μεσοτοιχίες» του Κωνσταντίνου Μούσσα.
Ο Κωνσταντίνος Μούσσας γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε ιατρική και έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και μεταφράσεις. Ποιήματα, άρθρα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά λογοτεχνίας και εφημερίδες. Αν κάποιος ανατρέξει στο βιογραφικό του θα διαπιστώσει πως μέσα από τις ποικίλες λογοτεχνικές καταθέσεις του εκείνο που κυρίως προβάλλεται είναι η αξία της επαφής ανάμεσα στον άνθρωπο και στις Τέχνες.
Και αυτή ακριβώς η θέση αποτελεί και το θεμέλιο της συνύπαρξης των εννέα διηγημάτων της συλλογής.
Είναι δε χαρακτηριστικό πως αυτή την άποψη ξεκάθαρα τη διαβάζει κανείς σε ένα από τα διηγήματα.
«Εδώ και δεκάδες χρόνια οι άνθρωποι πάσχιζαν να μικρύνουν με κάθε τρόπο και μέσο τις αποστάσεις, κυριολεκτικά και μεταφορικά, να σμίγουν… χωρίς περιορισμούς, σύνορα και προκαταλήψεις. Και τώρα… ακριβώς αυτές οι αποστάσεις υποτίθεται θα τον έσωναν από την κατάρα της επιδημίας. ‘Κοινωνική απόσταση’, μάσκες και αντισηπτικά, καχυποψία, απομόνωση και η λέξη ‘εγκλεισμός’ από σαδιστικά ανατριχιαστική να έχει μετατραπεί σε σωτήριο άγγελμα και αυτονόητη απόδειξη ‘ατομικής ευθύνης’»
Είναι, νομίζω, σαφές πως ο Μούσσας θέτει ένα καίριο προβληματισμό καθώς αποφασίζει να δείξει την άλλη πλευρά μιας κοινωνικής υστερίας.
Και αυτόν τον προβληματισμό του τον τεκμηριώνει αμέσως μετά:
«Αν έπρεπε να διατηρηθεί πάση θυσία κάτι από τον παραπαίοντα σύγχρονο πολιτισμό, δεν ήταν αλήθεια η συλλογικότητα, η κοινωνία της ανώτερης πνευματικότητας, της συμμετοχής στη βιωματική εμπειρία της μέθεξης των τεχνών; Μα αυτά δεν είναι ο λόγος που, για παράδειγμα, παρακολουθεί κανείς μια θεατρική παράσταση ή ένα ρεσιτάλ κλασικής μουσικής; Αυτή τη συμμετοχή δεν αναζητά, σ΄ αυτήν δεν αποσκοπεί και δεν ελπίζει ένα ζωγράφος, όταν με χρώματα αποτυπώνει τον χρόνο ή ένας ποιητής όταν με λέξεις αναπαριστά τη μνήμη;»
Και αφού ο πυρήνας του κοινωνικού όσο και ατομικού προβληματισμού έχει κατατεθεί, ο Μούσσας τον ήρωα του συγκεκριμένου διηγήματος από το οποίο προέρχονται τα πιο πάνω αποσπάσματα, θα τον βάλει πρώτα να φωνάξει πως δεν είναι θυμωμένος, αλλά απογοητευμένος κι αμέσως μετά να δηλώσει την απόφασή του να αντισταθεί σε αυτήν την παράνοια.
Αυτήν την βύθιση στην μοναξιά τη βιώνουν οι ήρωες και των άλλων διηγημάτων. Και επειδή έχουμε να κάνουμε με πανδημία, οι ήρωες προέρχονται από διάφορα μέρη της γης. Μα όλοι τους καταφεύγουν σε διαχρονικά έργα τέχνης μέσα από τα οποία διαπιστώνουν πως η μοναξιά πάντα συντρόφευε τον σκεπτόμενο άνθρωπο και αυτή η συντροφιά της έχει καταγραφεί μέσα σε έργα του Κάφκα ή του Τενεσύ Ουίλιαμς, μέσα σε ταινίες όπως η αξεπέραστη ‘Καζαμπλάνκα».
Γιατί τελικά ο αγώνας του ανθρώπου να παραμείνει άνθρωπος δεν έχει χωρικά ή χρονικά σύνορα, ακριβώς όπως και η εξάπλωση του ιού δεν αναγνωρίζει γεωγραφικούς περιορισμούς.
Μια ενδιαφέρουσα συλλογή διηγημάτων βασισμένων πάνω στο πρόβλημα που ταλανίζει κοντά εδώ και δυο χρόνια τον πλανήτη και που κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να αποφασίσει πως και πότε θα τελειώσει. Αλλά και μήτε να κατονομάσει όλες τις πληγές που ίσως θα αφήσει. Εκτός από μία -αυτή που θα έχει μετατρέψει τον άνθρωπο από ον κοινωνικό και ζώο που φοβισμένα έχει κλειστεί στη φωλιά του.
Θέλω να σημειώσω ακόμα την ιδιαίτερα πλαστική γλώσσα με την οποία έχουν γραφτεί τα διηγήματα και επίσης την άνεση με την οποία περιγράφονται οι διάφορες πόλεις.
https://www.fractalart.gr/mesotoixies/