Φωτεινή Φραγκούλη
«Η ιστορία βλέπει»
Εικονογράφηση: Εύη Τσακνιά
Εκδόσεις Πατάκη
Ολιγοφράφο θα τη χαρακτήριζα την Φωτεινή Φραγκούλη (1958 –
2018), αλλά αν και λίγα τα βιβλία που έχουν την υπογραφή της, εντούτοις της
έχουν προσφέρει μια ξεχωριστή θέση στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους.
Κι αυτό γιατί διαθέτουν κάποια ποιοτικά στοιχεία που σπάνια
κανείς τα συναντά σε σχετικώς σύντομα κείμενα που ‘δείχνουν’ τη διάθεσή τους να
ενταχθούν στην κατηγορία εκείνη των εικονογραφημένων βιβλίων που η ματιά
τους αγκαλιάζει ένα ευρύτερο ηλικιακά
κοινό.
Γεγονός ακόμα πως η περίπτωση γραφής της Φραγκούλη μάλλον
σπάνια είναι για τα ελληνικά δεδομένα. Αν θελήσω να βρω ‘συνοδοιπόρους’ της θα
στεκόμουνα στον Χρήστο Μπουλώτη και στην Αργυρώ Πιπίνη.
Και οι τρεις αυτοί συγγραφείς μας έχουν χαρίσει βιβλία που
δομή τους έχει έντονη μίξη πεζογραφίας και ποίησης, η θεματική τους ένα
πλουραλισμό ανίχνευσης της σχέσης ρεαλισμού και φαντασίας και η γραφή τους μια
ξεκάθαρη διάθεση να μην υποκύπτει στην ευκολία του ευκολοδιάβαστου.
Και βέβαια, να κρατήσει κανείς και τις πολύ προσεγμένες
εκδόσεις που τύχανε -και τυχαίνουν- τα βιβλία τους.
Ξεχωριστή, λοιπόν, περίπτωση η Φωτεινή Φραγκούλη που είχε
την ατυχία να φύγει νωρίς από τη ζωή και μάλιστα όταν πλέον η αναγνώριση της
ιδιαιτερότητας του ταλέντου της έβρισκε ολοένα και μεγαλύτερη ανταπόκριση όχι
μόνο από ένα απαιτητικό κοινό ειδικών (συχνά είχε τιμηθεί με σημαντικά βραβεία)
αλλά και από ένα πλατύτερο πεδίο αναγνωστών.
Σχεδόν σε όλα τα βιβλία της συναντά κανείς μια τρυφερή ματιά
μέσα από την οποία άλλοτε φωτίζεται η παράδοση, άλλοτε η Φύση, άλλοτε οι
σχέσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων.
Και θα πρέπει κανείς να σημειώσει την υποστήριξη προς το
έργο της των Εκδόσεων Πατάκη που αν και έχουν περάσει πέντε χρόνια από το
θάνατό της, συνεχίζουν να εκδίδουν κείμενα της τα οποία ή θα πρέπει η ίδια να
τα είχε παραδώσει στον εκδότη ή να έχουν βρεθεί στα κατάλοιπά της και πλέον να
υποστηρίζονται από τις άξιες (και από την ίδια επιλεγμένες) διαχειρίστριες του
έργου της.
Μέσα στον Ιούλιο του 2023 είδε το φως της έκδοσης και το
βιβλίο «Η ιστορία βλέπει». Το έχει εικονογραφήσει η Εύη Τσακνιά, η οποία μαζί
με την Φωτεινή Στεφανίδη υπήρξαν οι σταθερές εικονογράφοι των βιβλίων της
Φραγκούλη.
Κεντρικό θέμα -όπως άλλωστε και ο τίτλος φανερώνει- η
ιστορία. Μα που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο
ιστορικό συμβάν, αλλά για μια ολόκληρη περίοδο που αν και φαίνεται να έχει
ιστορικά ολοκληρωθεί στην ουσία συνεχίζει να υπάρχει μέσα από την Τέχνη που
είχε δημιουργήσει.
Ο νεαρός Αχμέτ, κάτοικος της Πόλης, μετά το θάνατο του
πατέρα του αναγκάζεται να γίνει βοηθός χτίστη υπό την επίβλεψη κάποιου θείου
του. Οι δουλειές του συνεργείου θα φέρουν τον νεαρό μέσα σε ένα
εγκαταλελειμμένο ορθόδοξο ναΐσκο που ο νέος ιδιοκτήτης του θέλει να τον
χρησιμοποιήσει ως αποθηκευτικό χώρο και ζητά να καλυφθούν οι αγιογραφίες που
υπάρχουν στους τοίχους του.
Ο Αχμέτ, στα πρόσωπα των μορφών που μέσα στο ημίφως τον
κοιτούν θα δει τη θλίψη του από τον θάνατο του πατέρα του, στην ουσία θα
συλλάβει την αίσθηση μιας διαχρονικής και καθόλου εξαρτώμενης από θρησκευτικές
δοξασίες έκφρασης του ανθρώπινου πόνου.
Αν τα βλέμματα προσώπων στις τοιχογραφίες θα καλυφθούν, τότε
μαζί τους θα σβηστεί και ο πόνος που συνδέει τον κάθε άνθρωπο της κάθε εποχή,
του κάθε θρησκεύματος.
Πάνω σε αυτόν τον καμβά η Φραγκούλη είχε στήσει την αφήγησή
της και έτσι μας χάρισε ένα κείμενο που μιλά για την ανθρώπινη αγωνία του
θανάτου και για το πως αυτή μετουσιώνεται πρώτα σε θρησκεία και στη συνέχεια
επανέρχεται σε μια ατομική στάση διαχείρισης της ιστορικής μνήμης.
Ενδιαφέρον κείμενο, ευαίσθητα γραμμένο, ευρηματικά
εικονογραφημένο και άψογα τυπωμένο.
(590 λέξεις)