Δάχτυλα στο.... bookia.gr

..Όσο κι αν ήταν βέβαιη πως τίποτε μοναδικό δεν υπάρχει στη ζωή, όπως και πως γενικεύοντας αδικούσε πολλούς, εντούτοις εκείνοι που αρνούνται τη συμμόρφωση της φυλετικής τους ταυτότητας με τις κρατούσες απόψεις συνήθως ή ζούνε μοναχικά ή ζούνε υποδυόμενοι πως κάποιος άλλος είναι...
(Δάχτυλα πάνω στο σώμα της, σελ. 192)

Γράφει ο Διονύσης Λεϊμονής


Φαίνεται πως στο κέντρο του μυθιστορήματος επέλεξε ο πολυδιαβασμένος συγγραφέας Μάνος Κοντολέων να αποτυπώσει την πιο σημαντική, για μένα τουλάχιστον, φράση του νέου μυθιστορήματός του «Δάχτυλα πάνω στο σώμα της», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Ένα μυθιστόρημα στο οποίο ο Μάνος Κοντολέων πραγματεύεται με τη συγγραφική του μαεστρία το ακανθώδες πρόβλημα της αναζήτησης της φυλετικής ταυτότητας κάποιου προσκρούοντας συχνά πυκνά στα κοινωνικά στεγανά, στους ανεγκέφαλους αφορισμούς του περίγυρου, στις «ετικέτες». που όλοι μας αρεσκόμαστε να διαμοιράζουμε και να επικολλάμε σε όλους, δίχως πολλές φορές να ξέρουμε το γιατί. Άλλωστε, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας ομολογεί στο επιλογικό του σημείωμα και όλοι οι αναγνώστες του καθομολογούμε, η ερωτική συμπεριφορά των ανθρώπων υπήρξε το κύριο στοιχείο ενεργοποίησης των συγγραφικών του αναζητήσεων ως τώρα.

Η Λία Λυγερού, η ηρωίδα του μυθιστορήματος, έχει από μικρή ηλικία να παλέψει με τον εαυτό της για να επιλέξει τι ζωή θα ακολουθήσει. Τα εμπόδια πολλά κι οι δεσμεύσεις ασφυκτικές. Ένας πατέρας αυταρχικός-φόβητρο, μια μητέρα που περιμένει όσα δεν μπορεί εκείνη να τής δώσει για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της αλλά και να μη διαταραχθεί το κοινωνικό φαίνεσθαι της οικογένειας, ερωτικοί σύντροφοι αρσενικού γένους, που απαιτούν, πιέζουν, και επιβάλλονται στο όνομα τάχα της δυνατής φύσης τους, μια κοινωνία που απαιτεί και επιβάλλει συμπεριφορές περιορίζοντας τα «θέλω» της Λίας αποστερώντας της έτσι την ελευθερία των αισθήσεών της.
Η απρόσμενη συνάντησή της με τη Στέλλα, τον πρώτο της μαθητικό πλατωνικό έρωτα, ξυπνά τις μέχρι τώρα ανομολόγητες επιθυμίες της Λίας. Έτσι η ηρωίδα του Μάνου Κοντολέων θα ανατρέξει σε όλη τη ζωή της, που είναι γεμάτη μυρωδιές, γεύσεις και αγγίγματα, θα επαναφέρει στη μνήμη της αισθήματα που τάραξαν την ψυχή της, που προσδιόρισαν τη στάση της στη ζωή. Μια κοπέλα που μεγαλώνει καταπνίγοντας τις ερωτικές της επιθυμίες κρύβοντας τη φυλετική της ταυτότητα, δημιουργώντας επιφανειακές συμβιβαστικές σχέσεις, βιώνοντας την αγάπη και τη συντροφικότητα μόνο παρασκηνιακά.
Η Λία λαχταρά τον έρωτα, που θεωρείται απαγορευμένος, που δεν επιτρέπεται, που λοιδορείται, καταδικασμένη σε μια διπλή ζωή, ώσπου να ξεχειλίσει το ποτάμι, να διεκδικήσει όσα τής αναλογούν, κατανοώντας την ανάγκη μια γυναίκα να παλεύει για τον εαυτό της αλλά και για τα δικαιώματα του φύλου της. Στην πορεία αυτή, που φαντάζει μακρά κι αγκαθερή, αισθάνεται δάχτυλα στο σώμα της, δάχτυλα που πονούν, δάχτυλα που αφήνουν σημάδια πάνω της, δάχτυλα που ερεθίζουν, δάχτυλα που ξεσηκώνουν το είναι της, δάχτυλα που την ταξιδεύουν σε ονειρικά μονοπάτια ηδονής...

Όπως όλα σχεδόν τα μυθιστορήματα του Μάνου Κοντολέων είναι κι αυτό γεμάτο γεύσεις που αντιστοιχούν σε συναισθήματα, γεμάτο μυρωδιές που παραπέμπουν σε ευχάριστες ή οδυνηρές καταστάσεις, σ’ αυτό, όμως κυριαρχεί, θαρρώ, η αίσθηση της αφής, η αίσθηση της επαφής με τους άλλους, η ψαύση του εγώ από ομόφυλα ή ετερόφυλα υποκείμενα.
Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο με πολλή τρυφερότητα, γραμμένο από αντρικό χέρι, αλλά παράλληλα κι από έναν καλό συγγραφέα που καταφέρνει να διεισδύσει στο άβατο ενός θηλυκού νου και της γυναικείας ψυχολογίας. Ο Μάνος Κονοτολέων αντιμετωπίζει τη γυναίκα ως ένα ιερό αντικείμενο, ένα βελούδινο κρίνο, σαν αυτά που ευωδιάζουν στον κήπο του στο Πήλιο, σαν αυτά που λαχταράμε όλοι να μυρίσουμε και να αγγίξουμε με τα ακροδάχτυλά μας, που πολλές φορές όμως έτυχε να κακομυριστούν και συχνά να ποδοπατηθούν σε έναν κόσμο που αρέσκεται να προσδιορίζει αυθαίρετα.
Η Λία δίνει έναν αγώνα ενάντια στον ετεροπροσδιορισμό, προσπαθώντας να μην προβεί σε πράξεις που καθορίζονται ανάλογα με τις αντιδράσεις και τις απόψεις των άλλων, αγωνίζεται να αποκαλύψει τι θέλει, τι ποθεί, τί τής αρέσει και τί προτιμά, περιγράφοντας με περισσή ειλικρίνεια τι απεχθάνεται, τι φοβάται και τι σιχαίνεται... τι την πονά και την τρομάζει.
Η Λία Λυγερού υπό τη σκιά του φόβου της πατρικής εξουσίας και των δεσμεύσεων της «καλής κοινωνίας» από την οποία προέρχεται, καταφέρνει να επαναστατήσει αρνούμενη να ακολουθήσει τις επιθυμίες της οικογένειας, αντιδρά σθεναρά στην κοινωνική αδικία της γυναίκας στη Μεσόγειο και στον κόσμο γενικότερα, αναλαμβάνει ενεργό δράση προσφέροντας κοινωνικό έργο αφήνοντας τελευταία την προσωπική της απελευθέρωση, μια χελιδόνα κλεισμένη σε κλουβί που ψάχνει διαφυγή για να μην κακοθανατίσει.
Σ’ αυτήν την «έξοδο» προς την ελευθερία θα την οδηγήσει ο παντοδύναμος έρωτας, η ανάγκη να ζήσει χωρίς προσποίηση πίσω από την κουίντα, πετώντας τη μάσκα που τόσα χρόνια την ανάγκαζαν να φορά, αφού πρώτα ξεκαθαρίσει όλους τους λογαριασμούς της με μια κοινωνία που από γεννησιμιού της τής προδιέγραψε το μέλλον και την εξέλιξή της. Είναι ανάγκη να πάρει λοιπόν την ταυτότητά της στα χέρια της, να τραβήξει κατά την ευτυχία ,σπάζοντας τα κοινωνικά πλέγματα που την έχουν καταστήσει άλλη, ξένη με τον εαυτό της, αυτήν και πολλές γυναίκες στον κόσμο, όπως την Ανίπε από τον Νείλο, τη Φεζάλ από το Μαρόκο, τη Λάλα από τη Λιβύη, τη Λεϊλά από την Παλαιστίνη, τη Μαρία από τη Σαρδηνία, την Ντολόρες από την Ισπανία, την Αννέτ από τη Μασσαλία... Θα τα καταφέρει άραγε;

Πρώτη ανάρτηση στο:


http://www.bookia.gr/index.php?action=Suggestions&book=201472

Για μένα πολιτική πράξη είναι η κάθε μας ενέργεια. Πόσο μάλλον η ερωτική συμπεριφορά μας

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα

Πρώτη δημοσίευση : Ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal 16/7/2015

Ο Μάνος Κοντολέων, τελικά, είναι τολμηρός συγγραφέας. Διασχίζει τον χρόνο γράφοντας μυθιστορήματα για μεγάλους, για εφήβους, παραμύθια για παιδιά. Παίζει με τις δομές, ερευνά τα θέματά του, μετατρέπει σε αφηγηματικό τον θεατρικό λόγο, αγγίζει τον πυρήνα της ύπαρξης γνωρίζοντας ότι είναι ταυτοχρόνως και πολιτικό. Το καινούργιο του μυθιστόρημα «Δάχτυλα πάνω στο σώμα της» αναφέρεται στον λεσβιακό έρωτά και ξαφνιάζει με την τολμηρότητα του θέματος. Για το καινούργιο του μυθιστόρημα, τα όρια και την ταυτότητα, την επανάσταση και το γενναίο της εποχής μιλά στο Fractal.

1) Κύριε Κοντολέων, γιατί τα καλύτερα μυθιστορήματα για γυναίκες έχουν γραφτεί, τελικά, από άντρες;
- Πλάθεις πιο ζωντανά  τον ήρωα εκείνον που πολύ θες και να ανακαλύψεις τις κρυφές σκέψεις του. Οι άντρες αναζητούμε να ανακαλύψουμε τα μυστικά των γυναικών. Έτσι κι ένας άντρας συγγραφέας γράφει με πάθος αναζητώντας  τα μυστικά μιας γυναίκας. Και κάθε άντρας έχει τουλάχιστον μια γυναίκα που τον προσδιόρισε –άλλοτε μάνα, άλλα σύντροφο, άλλοτε ερωμένη, άλλοτε κόρη, ακόμα και μια κάποια περαστική  γυναικεία φιγούρα.
2) “Τα «Δάχτυλα πάνω στο σώμα της» είναι το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα που έχει να κάνει με τον λεσβιακό έρωτα και που το έχει γράψει ένας άνδρας- σημειώνετε”, Πώς εξηγείται κάτι τέτοιο;
- Ναι, είναι το πρώτο με την έννοια πως δεν καταγράφει βιωματικές εμπειρίες. Δεν μπορώ να ξέρω γιατί μέχρι τώρα δεν ασχολήθηκε με αυτό το θέμα κάποιος άλλος συγγραφέας. Απλώς υποψιάζομαι πως η εξήγηση έχει να κάνει με το ότι ο λεσβιακός έρωτας είναι περισσότερο ενοχικός –κοινωνικά ενοχικός, εννοώ- απ΄ ότι οι ανδρικές ομοφυλόφιλες σχέσεις.
3) Όπως στην «Ιστορία ευνούχου» και στην «Ερωτική αγωγή» τα «Δάχτυλα πάνω στο σώμα της» παρότι είναι μυθιστόρημα έχει τεράστια έρευνα πίσω του, να πούμε πώς ξεκίνησε; Ποια ήταν η ιδέα; Πώς το τολμήσατε;
- Όπως και προηγούμενα είπα, ως άντρας αναζητώ να κατανοήσω τις διάφορες εκφράσεις των γυναικών. Παράλληλα μου αρέσουν οι συγγραφικές προκλήσεις. Οπότε ήταν λογικό κάποια στιγμή να θελήσω να πλησιάσω μια γυναίκα που την έλκουνε ερωτικά άλλες γυναίκες. Να την πλησιάσω, να την ακούσω, να την καταλάβω… Τόλμη, αυτό; Ναι, συγγραφική τόλμη- γιατί όχι;
4) Τι πρέπει να έχει ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ο ήρωάς σας, η ηρωίδα σας;
- Ομολογώ πως δεν ξέρω… Πάντως όλοι οι ήρωές μου –άντρες και γυναίκες- έχουν κάτι το κοινό που τους χαρακτηρίζει. Είναι άτομα γεμάτα αντιθέσεις. Γενικά με έλκουν –και όχι μόνο συγγραφικά- άτομα που δε σε πλήττουν με την μονιμότητα των σκέψεων, των ιδεών και των συναισθημάτων τους.
5) Τι ιδιαίτερο είχε αυτή τη φορά η Λία σας; Και ως πού έχουν φτάσει οι ηρωίδες σας;
- Το χαρακτηριστικό της Λίας είναι μια ενδιαφέρουσα συνύπαρξη δισταχτικότητας από τη μια και πείσματος για μια αλλαγή από την άλλη. Θα έλεγα πως οι ηρωίδες των μυθιστορημάτων μου μπορεί να χωριστούν σε δυο κατηγορίες. Εκείνες που αφήνονται στα πάθη τους μέχρι το ολοκληρωτικό τους τέλος, και στις άλλες που προτού προχωρήσουν σε μια ρήξη με το περιβάλλον τους, μελετούν  πολύ τις συνθήκες και τον ίδιο τους τον εαυτό. Η Λία ανήκει στις δεύτερες.
6) Τα όρια, τελικά, είναι εκείνα που καθορίζουν ή αποκαλύπτουν τον πραγματικό εαυτό; Η ταυτότητα είναι ταυτόσημη με τη γέννησή μας ή κατακτάται;
- Ναι, τα όρια που οι ίδιοι εμείς αναγνωρίζουμε το κύρος τους. Η ταυτότητα του καθένας μας είναι ένα μείγμα κληρονομικότητας και επιλογών. Η Σιμόν ντε Μπωβουάρ, νομίζω, έχει πει πως ‘γυναίκα δεν γεννήθηκα, γυναίκα έγινα’.  Κι έτσι είναι. Γεννιόμαστε ως όντα ή αρσενικά ή θηλυκά. Άντρες ή γυναίκες γινόμαστε μέσα στις δομές και στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Αλλά αυτό που η Λία προσπαθεί να πει σε όσους θα διαβάσουν τη ζωή της, είναι πως δεν υπάρχει μόνο μια μορφή γυναικείας σεξουαλικότητας, αλλά πολλές. Όπως και πολλές μορφές ανδρικής  σεξουαλικότητας υπάρχουν. Μα αφού υπάρχουν, γιατί δεν γίνονται κοινωνικά αποδεχτές;… Αφελής ερώτηση! Ανδροκρατούμενη κοινωνία, θρησκευτικές δυσκαμψίες, τρόμος μπροστά στο κάθε καινοφανές και καινοτόμο… Κι όμως… Εγώ μαζί με πολλούς άλλους συνανθρώπους μου ονειρευόμαστε μια ελεύθερη κοινωνία, ονειρευόμαστε σχέσεις κατανόησης και σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων. Ίσως γιατί πίσω από κάθε διάκριση καιροφυλακτεί το μίσος που το έχει γεννήσει ο φόβος. Θέλω να ζω μαζί με ανθρώπους που δε φοβούνται.
7) Η γυναικεία ομοφυλοφιλία είναι διαφορετική από την ανδρική ομοφυλοφιλία;
- Ναι, είναι. Η ανδρική συχνά χλευάζεται, διακωμωδείται … Κι αυτό γιατί μέσα στα πλαίσια μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας ο ομοφυλόφιλος άντρας είναι ένας εξωμότης του φύλου του. Όμως η ομοφυλόφιλη γυναίκα –πάντα μέσα στα πλαίσια μιας ανδροκρατούμενης, φαλλοκρατικής κοινωνίας- εκφράζει μια αμφισβήτηση της εξουσίας του φαλλού. Θα μου πείτε πως σε πολλούς ετερόφυλους άντρες αρέσει να παρακολουθούν γυναίκες να κάνουν έρωτα μεταξύ τους. Με άλλα λόγια χρησιμοποιούν αυτή τη σεξουαλική έκφραση για ευχαρίστησή τους. Αν δε το έκαναν θα αποδεχόντουσαν πως ο δικός τους ρόλος έμπαινε στο περιθώριο.  Κι αυτό τους τρομοκρατεί.  Από την άλλη και οι γυναίκες δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένες να μιλήσουν για αυτού του είδους τον έρωτα. Ίσως γιατί δε θέλουν να φανερώσουν τις ιδιαίτερες στιγμές του φύλου τους. Κι έτσι προτιμούν τη σιωπή. Με άλλα λόγια  όλοι μας προτιμάμε να το κρατάμε κρυφό –οι άντρες γιατί μας καταργεί, οι γυναίκες  γιατί τις εκθέτει μπροστά στα μάτια μας.
8) Η σχέση μας με τους άλλους, η παιδική μας ηλικία, η σχέση με τον πατέρα ή την μητέρα πιστεύετε ότι είναι καθοριστικές για τις ερωτικές μας επιλογές;
- Νομίζω πως ναι… Υπάρχει κάτι που ο καθένας μας διαθέτει και που δεν το έχει αποκτήσει από τη συμπεριφορά του γονιού του; Και δεν εννοώ μόνο κάτι το αρνητικό, μήτε κάτι το θετικό. Μήτε και τους όποιους συνδυασμούς τους. Εννοώ τον πυρήνα της προσωπικότητάς μας. Αυτόν γονείς τον καταθέτουν. Αλλά από εκεί και πέρα είμαστε πλέον εμείς, ως ένα βαθμό,  υπεύθυνοι για το πως θα αφήσουμε αυτόν τον πυρήνα να αναπτυχθεί.
9) Να αποκωδικοποιήσουμε τον τίτλο του; Τα «Δάχτυλα στο σώμα της». Η αφή είναι περισσότερο γυναικεία υπόθεση;
- Για μένα η αφή είναι η πιο ιδιόμορφα ερωτική αίσθηση. Πολλοί θα λέγανε την όραση. Αρκετοί την όσφρηση. Λιγότεροι την ακοή. Ακόμα πιο λίγοι τη γεύση. Αλλά –πιστέψτε με- η αφή έχει μια ιδιαιτερότητα. Μια αμεσότητα εναλλαγών… Σκεφτείτε πόσο κοντά είναι το χάδι με το χαστούκι.
10) Η επιλογή του εξωφύλλου; Θυμίζει παλιά κινηματογραφική αφίσα. Να υποθέσω ότι και το θέμα του είναι κάτι που κρύβαμε στη ντουλάπα και στο σκοτάδι;
- Α, το εξώφυλλο! Έρχεται από τη δεκαετία του ’50. Από μια σειρά λαϊκών λεσβιακών ρομάντζων που κυκλοφορούσαν στις ΗΠΑ.  Έχει –γι αυτό το επιλέξαμε- ένα δικό του ρεαλισμό, ένα φανερό ερωτισμό, μια υπόμνηση αμαρτίας. Και κάτι εν τέλει διαχρονικό. Όσο διαχρονικό μπορεί να είναι το κάθε vintage  αντικείμενο που για χρόνια το είχαμε ξεχασμένο ή κρυμμένο σε μια ντουλάπα
11) Έχετε γράψει ότι σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το πόσο στενά συνδεδεμένο είναι το λεσβιακό κίνημα με το κίνημα το φεμινιστικό και πόσο επίσης και κυρίως με πράξεις πολιτικού ακτιβισμού. Η επιλογή της ερωτικής μας ταυτότητας, είναι ταυτοχρόνως και πολιτική πράξη;
- Ναι  είναι. Για μένα πολιτική πράξη είναι η κάθε μας ενέργεια. Πόσο μάλλον η ερωτική συμπεριφορά μας. Και βέβαια ο τρόπος που την εκφράζουμε. Τώρα σχετικά με τη σύνδεση λεσβιακού κινήματος με τον φεμινισμό και τον ακτιβισμό, δεν έχει παρά να ανατρέξει κανείς στις προτάσεις της Queer θεωρίας και της θεωρίας των φύλων.
12) Πώς θα χαρακτηρίζατε το καινούργιο σας μυθιστόρημα; Κοινωνικό, ερωτικό, υπαρξιακό, πολιτικό…
- Οι ταξινομήσεις δεν μπορώ να πω πως μου είναι ευπρόσδεκτες.  Γιατί περιορίζουν. Μέσα στην κοινωνία ζούμε όταν εκφράζουμε τον έρωτά μας,  υπαρξιακά συχνά προβλήματα μας δημιουργεί η πολιτική και… Να γιατί, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σημειώνω: Ένα μυθιστόρημα για μια άλλη γυναικεία ταυτότητα, για ένα άλλο ερωτικό ένστικτο… Για μια πολιτική πράξη.
13) Και κατά πόσο είχατε, όταν το γράφατε, στο νου σας τον αναγνώστη; Τον φοβηθήκατε τον αναγνώστη; Τον έλληνα αναγνώστη.
- Όχι. Το έχω και άλλες φορές πει πως γράφω για τον εαυτό μου. Κι έτσι νομίζω γενικά πως πρέπει να δημιουργείται η Τέχνη. Με υποκειμενικές επιλογές για να αγγίζει τον υποκειμενικό κόσμο του αποδέκτη της –στην περίπτωσή μας του αναγνώστη. Κι άλλωστε γιατί να φοβηθώ; Μήπως μου αμφισβητηθεί η ανδρική μου ταυτότητα; Την πιστεύω εγώ και αυτό μου φτάνει.  Ή μήπως θεωρηθεί πως παροτρύνω προς την ακολασία; Μα ποτέ η αλήθεια δεν πρέπει να θεωρείται επικίνδυνη. Μίλησα με ήθος για ένα ζήτημα που ίσως το κρατάμε μέσα στα υπνοδωμάτια. Δεν είχα σκοπό να προκαλέσω. Μα να δώσω την ευκαιρία να ακουστεί η αγωνία ανθρώπων που αναζητούν μια ανοχή εκ μέρους μας. Μα και να βοηθήσω κάποιους άλλους να δούνε με πιο πλατιά ματιά αυτό που δίπλα τους συμβαίνει.
14) Ο Μάνος Κοντολέων των μεγάλων αναγνωστών είναι περισσότερο τολμηρός από τον Μάνο Κοντολέων των μικρών αναγνωστών; Ή όχι;
- Το ίδιο τολμηρός ως συγγραφέας. Ίσως και το ίδιο διστακτικός ως άνθρωπος. Αλλά ας μην κρυβόμαστε και από τον ίδιο μας τον εαυτό. Τώρα τελευταία πολύ λόγος γίνεται για το bulling. Σχολικός και κοινωνικός εκφοβισμός προς τον καθένα που διαφέρει από τους πολλούς. Ή γιατί είναι χοντρός ή κοντός, ή γιατί φορά σιδεράκια ή είναι ντροπαλός ή ευαίσθητος… ;H γιατί είναι αγόρι και του αρέσουν τα αγόρια ή  είναι κορίτσι που έλκεται από τα κορίτσια. A, και ανατριχιάζουμε όταν φτάνει η είδηση πως το θύμα έδωσε τέλος στη ζωή του. Και δεν τολμάμε να δούμε το γιατί… Πρόσφατα κάτι τέτοιο μπορεί και να ζήσαμε. Ε, δεν έχουμε πια καμία δικαιολογία! Ας μιλάμε με ειλικρίνεια…
15) Οι πρώτες εντυπώσεις;
- Υπήρξε μια αμηχανία. Αναμενόμενη για την αρχή… Μετά ένα ξάφνιασμα -κάθε τι το αντικομφορμιστικό στην αρχή ξαφνιάζει… Τώρα, ολοένα και περισσότερο φαίνεται η αποδοχή.

16) Τι θεωρείτε σήμερα επαναστατικό και γενναίο;
- Το να λες αυτό που εσύ πιστεύεις και με βάση τα πιστεύω σου να ζεις –αυτό είναι γενναίο. Και να αμφισβητείς τις αυθεντίες –αυτό είναι επαναστατικό.
-
17) Τι θεωρείτε επαναστατικό και γενναίο για έναν συγγραφέα;
-Μα πάνω σε αυτά που πιο πριν είπα, να σχεδιάζει τα γραπτά του.

18) Θα μπορούσε αυτό το μυθιστόρημα να γραφτεί σε άλλη εποχή;
- Αν ήταν να είχε γραφτεί πιο πριν, κάποιος –ίσως κι εγώ- να το είχε κάνει.
-
19) Εξακολουθεί να είναι «φαλλοκρατούμενη» η κοινωνία μας;
- Ζούμε ένα νέο-συντηρητισμό. Τον εκφράζουν και άνδρες και γυναίκες. Βασικό στοιχείο κάθε συντηρητισμού είναι η πλήρης αποδοχή συμβόλων που μάθαμε να τα θεωρούμε ως σύμβολα δύναμης Ο φαλλός είναι ένα από αυτά τα σύμβολα –ίσως το πλέον δυνατό. Αλλά –γιατί το ξεχνάμε;- και ιδιαιτέρως ευάλωτο.  Πόσο εύκολα μπορεί να γελοιοποιηθεί… Όπως άλλωστε κάθε τι που από σύμβολο ηδονής μετατρέπεται σε σύμβολο καταπίεσης.
20) Όσον αφορά την δική μας ταυτότητα: ευρωπαίοι ή ανατολίτες; Την έχουμε βρει ή ακόμα την ψάχνουμε;
- Την ψάχνουμε γιατί δε θέλουμε να παραδεχτούμε πως είμαστε και τα δύο. Μα κατά 70% ανατολίτες και 30% ευρωπαίοι. Αυτό είναι που μας κάνει να αισθανόμαστε κάπως άβολα.
21) Σε μια χρονική ιστορική στιγμή που όλα μοιάζουν με κινούμενη άμμο, ποια ζητήματα πιστεύετε ότι πρέπει οπωσδήποτε να επανεξετάσουμε;
- Τις Ιδέες. Λένε πως η Οικονομία καθορίζει την Πολιτική. Αλλά η Οικονομία είναι ένα μόνο στοιχείο της Πολιτικής. Πάνω απ΄ όλα είναι η Ιδέες.
22) Ποιες εκπλήξεις είχατε γράφοντάς το;
- Κατάλαβα περισσότερο την ερωτική συμπεριφορά των ανθρώπων. Κι αυτό ήταν κάτι που δεν περίμενα πως θα μου το πρόσφερε ένα μυθιστόρημα που έχει να κάνει με τον ερωτικό προσανατολισμό μιας μειονότητας.

Ελιά στο πέλαγος

Φωτεινή Φραγκούλη
«Ελιά στο πέλαγος»
Εικονογράφηση: Εύη Τσακνιά
Εκδόσεις Πατάκη

                     Πρώτη δημοσίευση:    http://fractalart.gr/elia-sto-pelagos/

Τα κείμενα που κατατάσσονται στο είδος της λογοτεχνίας  για παιδιά ή παιδικής λογοτεχνίας είναι συνήθως ιστορίες ρεαλιστικές ή φανταστικές όπου γίνεται προσπάθεια εκ μέρους του ενήλικα συγγραφέα να αναλυθούν ή να προσεγγισθούν, με μια λογοτεχνική γλώσσα και δομή, ζητήματα κοινωνικά ή διαπροσωπικών σχέσεων, οικολογικών προβληματισμών, αλλά και άλλα παρόμοια,   με τρόπο που ο μικρό αναγνώστης ή θα αναγνωρίσει συνθήκες που και ο ίδιος έχει ζήσει ή  θα ενημερωθεί για κάποιες άλλες που στη μετέπειτα ζωή του θα γνωρίσει.
Από αυτή τη σκοπιά η λογοτεχνική έκφραση χρησιμοποιείται ως διδακτικό μέσο και σαφώς χαρακτηρίζεται από τη γνώση του ενήλικα συγγραφέα  ο οποίος και την φιλτράρει  με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνει κατανοητή από τον ανήλικο αναγνώστη.
Οι ιστορίες (ρεαλιστικής ή φανταστικές) αυτής της κατηγορίας είναι και που συνήθως από τους πολλούς αναγνωρίζονται ως κείμενα παιδικής λογοτεχνίας.
Αλλά η παιδική ματιά και η παιδική ψυχή την ίδια περίοδο που διαμορφώνεται, την ίδια περίοδο εκφράζει και τον δικό της τρόπο όρασης του κόσμου. Αυτός ο τρόπος να βλέπει κανείς τη ζωή είναι ότι θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ‘παιδικότητα’ .
Η παιδικότητα είναι –ή αξίζει να είναι-  μια αξία μέσα στον κόσμο των ενηλίκων. Γιατί συχνά φωτίζει την ενήλικη γνώση με νέες αποχρώσεις χρωμάτων και γίνεται η βάση να ‘διατρέξει’ κανείς τον ενήλικο κόσμο από μια άλλη αφετηρία.
Κλασικό –ίσως και το πρώτο- παράδειγμα αυτής της γραφής είναι ‘Ο μικρός πρίγκιπας» του Εξιπερί.
Εκεί –θυμίζω- ακούμε το μικρό πρίγκιπα να λέει: Αν κάποιος αγαπάει ένα λουλούδι , που είναι ένα και μοναδικό  στα εκατομμύρια και τα εκατομμύρια των άστρων, αυτό του φτάνει για να  ‘ναι ευτυχισμένος όταν τα κοιτάζει
Και λίγο πιο κάτω, ο ενήλικος αφηγητής θα παραδεχτεί : Έχει τόσο μυστήριο των δακρύων ο τόπος.
Να, λοιπόν, ένα τόπος όπου κάποιος μπορεί να αντλεί τις συγγραφικές του εμπνεύσεις. Ο τόπος της απέραντης αγάπης και των απροσδιόριστων δακρύων. ‘Ισως αυτή να είναι η αξία της παιδικότητας. Της ματιάς που ένα παιδί βλέπει τον κόσμο.
Μια ματιά που καθώς το άτομο προχωρά προς την ενηλικίωση θα την αφήνει στην άκρη, έως που στο τέλος θα την ξεχάσει. Μα δε θα τη λησμονήσει.
Τουλάχιστον δεν την λησμονούν κάποιοι συγγραφείς και πάνω σε αυτή βασισμένοι γράφουν τις ιστορίες τους που κι αυτές εντάσσονται στην κατηγορία της λογοτεχνίας για παιδιά.
Αλλά είναι σαφές πως όσο κι αν οι πρώτες ιστορίες της ενήλικης γνώσης συνυπάρχουν με τις δεύτερες της παιδικής ευαισθησίας, εντούτοις έχουν άλλο στόχο και άλλη δυναμική.
Αν ο Εξιπερί άνοιξε το δρόμο για να αναγνωριστούν οι δεύτερες, πολύ γρήγορα  και άλλοι τον ακολούθησαν και τον ακολουθούν -πρόχειρα και εντελώς ενδεικτικά αναφέρω τον Μίκαελ Έντε, τον Ρόαλντ Ντάλ, τον Ντέιβντ Άλμοντ. Υπάρχουν και άλλοι. Όπως και έλληνες συγγραφείς, κυρίως αμέσως μετά την μεταπολίτευση χρησιμοποίησαν αυτή την ματιά αφήγησης μιας ιστορίας. Θυμίζω –πάντα πρόχειρα- τη Μάρω Λοίζου, την Ελένη Σαραντίτη, την Αθηνά Παπαδάκη, την Ειρήνη Μάρα, τον Ι. Δ. Ιωαννίδη, την Παυλίνα Παμπούδη –ας μου επιτραπεί να τοποθετήσω και δικά μου έργα σε αυτήν την κατηγορία.
Και υπάρχουν ακόμα κάποιοι από τους νεώτερους που τη συνεχίζουν . Ενδεικτικά πάντα αναφέρω την Μαρία Παπαγιάννη, την Ελένη Κατσαμά, τη Χριστίνα Φραγκεσκάκη, την Αγγελική Δαρλάση, την Εύη Γεροκώστα, την Άννα Κοντολέων  και την (κάπως παλαιότερη)  Γεωργία Γαλανοπούλου.
Ανάμεσα στις δυο αυτές ομάδες, τοποθετώ την Φωτεινή Φραγκούλη (πρώτη εμφάνιση το 1990)
Συγγραφέας που χρησιμοποιεί τη μικρή φόρμα για να αφηγηθεί ιστορίες που από τη μια ενώνουν το χτες με το σήμερα και από την άλλη την αστική ζωή με την Φύση.
Τα σύμβολα στα έργα της Φραγκούλη δείχνουν την καταγωγή τους, αλλά την ίδια ώρα εκφράζουν και τις μελλοντικές προοπτικές τους.
Και η γλώσσα με την οποία αφηγείται τις ιστορίες της είναι μια γλώσσα πλούσια σε λέξεις και συμβολισμούς.
Τίποτε δε χάνεται. Οι χαμένες ώρες είναι μέσα σε όλα τα ώριμα και τα ωραία. Ίσως γι  αυτό τα λέμε ωραία και ώριμα, γιατί μέσα τους κουβαλούν τις ‘χαμένες’ μας ώρες.
Η Φραγκούλη μιλά απλά, με την απλότητα ενός παιδιού και έτσι καταφέρνει όχι μόνο να ευαισθητοποιήσει τον ανήλικο αναγνώστη της και να τον συμφιλιώσει με τον φόβο του πως αν ονειρεύεται δε θα μεγαλώσει, αλλά και επίσης με τον ενήλικο που του υπενθυμίζει πως ο τρόπος που έβλεπε κάποτε τη ζωή του παραμένει άξιος και τον προτρέπει να επιστρέψει σε αυτόν.
Το τελευταίο της αυτό βιβλίο  είναι μια συλλογή διηγημάτων όπου το ρεαλιστικό φλερτάρει με τον φανταστικό, η έκπληξη του απρόοπτου γίνεται σύμβολο ιδεολογικά φορτισμένο – ένα ψάθινο καπέλο, για παράδειγμα,  φέρνει το καλοκαίρι μέσα στο καταχείμωνο* ο χαμένος χρόνος αποδεικνύεται φύλακας των αναμνήσεων* μια ελιά μέσα στο πέλαγο θα αποδείξει πως το παιδικό όνειρο ακολουθεί πάντα τα χνάρια της ενήλικης ζωής μας.
Κάπως έτσι πρέπει να διαβαστεί και ο ίδιος ο τίτλος :Μια ελιά μεσοπέλαγα!
Άρτια έκδοση. Άξια του κειμένου και στην αρτιότητα αυτή σαφέστατα συμβάλουν οι ασπρόμαυρες εικόνες της Εύης Τσακνιά.

Έγραψαν για το "Δάχτυλα πάνω στο σώμα της"....

Ο Κώστας Ακρίβος...

Μόλις τελείωσα το ΔΑΧΤΥΛΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ. Μία ερώτηση για τον δημιουργό της: Πώς μπόρεσες, Μάνο, να μπεις τόσο βαθιά όχι στις ιδιαιτερότητες μια "έκκεντρης" ερωτικής διαδικασίας, αλλά κυρίως να ανατάμεις με τέτοιες ακριβείς λεπτομέρειες την ψυχοσύνθεση αυτών των τόσο ιδιαίτερων ηρωίδων; Διαβάζοντάς το μου ερχόταν συνεχώς στον νου ο Τένεσι Ουίλιαμς και τα όσα αυτός, ίσως ο μόνος, που πέτυχε στον τομέα της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας. Να τολμήσω μια αποτίμηση; Ίσως είναι το καλύτερό σου από τα ερωτικά σου μυθιστορήματα. Ειλικρινά.


Η Ελένη Χωρεάνθη...

Ο Μάνος τολμάει όχι μόνο να αγγίζει με τα "Δάχτυλα πάνω στο σώμα της" , δύσκολες διαπροσωπικές και διανθρώπινες σχέσεις, αλλά και να εισχωρεί ανατέμνοντας μεθοδικά το θέμα που διαπραγματεύεται ίσαμε "τον μυελό των οστών", αναλύει και ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο φαινόμενα που αποτελούν διαχρονικά δύσκολο θέμα λογοτεχνίας δημιουργώντας παράλληλα έδαφος για ευρύτερη συζήτηση. Το θεωρώ πολύ σημαντικό αυτό

Από τα δάχτυλα στα... Fingers

Fingers Upon Her Body

https://www.facebook.com/notes/ilias-sellountos/fingers-upon-her-body/10153321327229036?pnref=lhc

6 Μαΐου 2015 στις 8:00 μ.μ.

Historian's Note: this piece was composed during yesterday's presentation of Manos Kontoleon's newest novel centered around the erotic love between women; this poem's name is directly inspired from one of the book title's possible translations in English. It explores themes and ideas shared during the presentation, as well as personal observations made while I listened to the guests' analyses and several beautiful excerpts from the novel itself.

     Fingers upon her body

-  once hid between moments of the soul’s heroism – 

but perhaps not in the caves of that, most distant, past,

or the recent pillars of false godhood

clamoring for the palm sighs of winds,

           the number of fingers unchanged,

          akin that perennial human nature

                         (and)

how one gaze paints us forever

and how some moist seeds inside those brains n’ minds

compel us to frame truths into that finite sanctity of books

                                             (read: tragedies)

bodies (not) clockworks or gears

or paradises labelled in each century’s human Rosetta

  bodies are the mortal lips of immortal truths,

‘love’, ‘freedom’, ‘identity’ ,

                              |

                              |

                              |

                            ‘self’(?)

"Δάχτυλα πάνω στο σώμα της" η κεντρική εκδήλωση

http://www.bookia.gr/index.php?action=Blog&post=8b51881b-4489-4954-846a-98ed54ce45c2