Φεγγάρια του έρωτα

Ο Γιώργος Θεοχάρης γράφει στο bookpress...

Αναρωτηθήκαμε άραγε πόσες φορές χλευάσαμε, σιωπηλά, άφωνα έστω, μέσα μας, την ιδιαιτερότητα της ερωτικής επιλογής συνανθρώπων μας; Πόσες φορές ευχηθήκαμε μυστικά να μη λάχει σε δικό μας παιδί κάτι τέτοιο; Έχουμε αναλογιστεί ποτέ αν έχει κάθε άνθρωπος το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και, ακόμη περισσότερο, έχουμε μετρήσει ποιο κέντρο, ποια πηγή εξουσίας προσδιορίζει τα standards συμπεριφορών, ώστε να υπάρχει μέτρο για πιστοποίηση των αποκλίσεων;

Ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετούνται από την θέσπιση κανόνων συμπεριφοράς στην ερωτική επιλογή των ανθρώπων; Ποια ψυχικά τραύματα αφήνουν οι απορριπτικές συμπεριφορές μας στις ψυχές συνανθρώπων μας που εξ αρχής τους τονίσαμε με κάθε τρόπο ότι η θέση τους δεν είναι ισότιμη, ότι ανήκουν στο περιθώριο, ότι θα πρέπει να αισθάνονται αποσυνάγωγοι, μην, ίσως, και μιάσματα; Σκεφθήκαμε ποτέ αν είναι το ζήτημα της στάσης μας απέναντι στην ομοφυλοφιλία ερωτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό ή πολιτικό;

Διανοηθήκαμε αν κάθε ανθρώπινο ον έχει το δικαίωμα αυτοδιαχείρισης του σώματός του, κι αν η αυτοδιάθεση αποτελεί στοιχείο σεβασμού από όλους για όλους; Δεχόμαστε ή όχι πως η αξιοπρέπεια των ανθρώπων δεν διαφοροποιείται από τη σεξουαλική τους ταυτότητα; Ότι δεν γίνεται αναξιοπρεπής κάποιος επειδή και μόνο αμφισβητεί ένσαρκα τα στερεότυπα των υποτιθεμένων χρηστών ηθών. Έχουμε υπολογίσει το μέγεθος ευθύνης της «χρηστά» φερόμενης πλειοψηφίας στην εξώθηση των συνανθρώπων μας με ομοφυλοφιλική επιθυμία στο να επιχειρούν την δημοσιοποίηση της επιλογής τους με τρόπους γραφικούς και γελοίους, όπως οι παρελάσεις και άλλα όμοια; Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της απόρριψής μας απέναντι σε ανθρώπους που δικαιούνται ισοτιμία σε κάθε τι στη ζωή. Οι παραπάνω διερωτήσεις και προβληματισμοί αποτέλεσαν, υποθέτω, την γενεσιουργό αιτία συγγραφής του μυθιστορήματος Δάχτυλα πάνω στο σώμα της.

Ο Μάνος Κοντολέων, συγγραφέας με, κατ’ εξοχήν, ανθρωποκεντρική ματιά στα έργα της γραφής του, δημιουργεί μιαν ιστορία μέσα από την οποία διαμεσολαβεί προκειμένου ο αναγνώστης να τεστάρει τη δική του στάση απέναντι στο θέμα της ομοφυλόφιλης επιθυμίας και επιλογής, να αντιληφθεί πόσο ανεκτικός είναι ή δεν είναι στην διαφορετικότητα, πόσο μακριά ή κοντά είναι ο ίδιος σε προκαταλήψεις και συμπεριφορές καταδικαστικές της διαφορετικότητας, να πάρει, μέσα στον νου του, κατ’ ιδίαν, θέση για το ζήτημα. Και να το κάνει αυτό ενώ απολαμβάνει ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, με ρέοντα λόγο, με απλότητα εκφραστική, εσωτερικό ρυθμό καλοτονισμένο, με το ενδιαφέρον ν’ ανανεώνεται από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, μέχρι την τελευταία σελίδα.

Η ιστορία, με λίγα λόγια, συνίσταται στο ότι μια νέα κοπέλα, η Λία, γόνος μεσοαστικής οικογένειας με αυστηρό πατέρα και συγκαταβατική, αλλά υποταγμένη στη βούληση του αντρός της, μητέρα, όταν απομακρύνεται από την οικογενειακή επιτήρηση, πηγαίνοντας στη Θεσσαλονίκη να σπουδάσει οδοντιατρική, απερίσπαστη και μακριά από τον φόβο της αποκάλυψης, έχει όλο το περιθώριο και την ελευθερία να ανακαλύψει τον εαυτό της και την σεξουαλική της ταυτότητα. Συνειδητοποιεί ότι η έλξη που αισθάνεται για πρόσωπα του δικού της φύλλου τείνει να σχηματοποιηθεί σε ανάγκη που ζητά πραγμάτωση. Συνάπτει σχέσεις ομοφυλοφιλικές αλλά και ετεροφυλικές, χωρίς όμως να διαλαλεί την προτίμησή της αυτή, χωρίς να κινείται φανερά και απροκάλυπτα, επειδή υπολογίζει πάντα την κοινωνική κατακραυγή και την πιθανότητα να μάθουν οι γονείς της και να δεχτεί την επίπληξη και την απόρριψη. Συμβιβάζεται λοιπόν μέσα σ’ έναν γάμο που όλοι αποδέχονται. Είναι πλέον οδοντίατρος με δικό της ιατρείο στην Αθήνα. Όταν θα γνωρίσει δύο ομοφυλόφιλες γυναίκες που ελεύθερα ζουν την κοινή τους ζωή θα κοιτάξει εντός της και θα αποφασίσει πως πρέπει να διεκδικήσει κι εκείνη την αυτοδιάθεσή της και να επιβάλει να την αποδεχτεί ο κοινωνικός περίγυρος. Η Λία αποδέχεται τελεσίδικα τη φύση της, σχίζει την προσωπίδα του γάμου της και επιπλέον στρατεύεται στην υπόθεση διεκδίκησης των δικαιωμάτων της και της ισότιμης αντιμετώπισης των ανθρώπων άσχετα με τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Τα κεφάλαια του μυθιστορήματος εισάγονται με δεξιοτεχνικά επιλεγμένα από τον συγγραφέα παραθέματα ποιημάτων της Σαπφούς, τα οποία λειτουργούν ως προοίμιο.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν κατατοπιστικές σημειώσεις για ένα πλήθος παραπομπών και επεξηγούνται δάνειες φράσεις και εκφράσεις. Κι ακόμη παρατίθεται πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα που πραγματεύεται το μυθιστόρημα. Βιβλιογραφία στην οποία προσέτρεξε ο συγγραφέας ώστε να εξοπλίσει τη θεωρητική του σκευή προκειμένου να είναι σωστός στη γραφή του.

Ο Μάνος Κοντολέων κάνοντας λογοτεχνία με ένα θέμα ταμπού, καταφέρνει να μας δώσει, σαν σε μακροσκελές διάγραμμα, όλες τις ταλαντώσεις του ψυχικού συγκλονισμού της ηρωίδας του και να μας κάνει να αγαπήσουμε αυτό το εύθραυστο πλάσμα, σαν να το γνωρίζουμε από την ώρα που γεννήθηκε, λες και πρόκειται για ένα κορίτσι της γειτονιάς μας. Κι όχι απλά να το αγαπήσουμε αλλά και να συναινέσουμε, εντέλει, στις αποφάσεις που παίρνει για την αυτοδιάθεσή της και να χαρούμε αληθινά όταν κατορθώνει η Λία να κρατήσει την ταυτότητα των επιθυμιών της στα δάχτυλά της και να την επιδεικνύει άφοβα και υπερήφανα στον αέρα. Όταν η Λία κατορθώνει να μη γίνει λεία της ανθρωποφαγικής διάθεσης όλων εκείνων που πιστεύουν ότι είναι θεματοφύλακες της κοινωνικής ηθικής και έχουν έτοιμη την πέτρα του αναθέματος να την εκσφενδονίσουν στην κεφαλή κάθε ανίσχυρου ανθρώπινου όντος που θα τολμήσει ν’ αμφισβητήσει την υποκρισία τους.

Πρώτη δημοσίευση:  http://www.bookpress.gr/kritikes/elliniki-pezografia/kontoleon-manos-patakis-dachtula-pano-sto-soma-tis?utm_source=Newsletter&utm_medium=email