Νίκος Δαββέτας «Η εβραία νύφη»

Νίκος Δαββέτας
«Η εβραία νύφη»
μυθιστόρημα
Πατάκης

                     

Ο Νίκος Δαββέτας  εμφανίζεται στα γράμματα το 1981 με ποιήματα του δημοσιευμένα στο  περιοδικό "Διαγώνιος" της Θεσσαλονίκης. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία (έξι ποιητικά, μία συλλογή διηγημάτων και πέντε μυθιστορήματα).

Από το μυθιστορήματά του, εκείνο που ιδιαίτερα έχει προσεχθεί και από το κοινό και από τους κριτικούς είναι το «Η εβραία νύφη».

Πρωτοκυκλοφορεί από τον Κέδρο το 2009, επανεκδίδεται από το Μεταίχμιο το 2014 και εφέτος έρχεται στα χέρια των αναγνωστών από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Να σημειώσουμε πως  το μυθιστόρημα αυτό τιμήθηκε το 2010  με το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών. 

Ο Νίκος  Δαββέτας ξεκινά με ποιήματα, αλλά φαίνεται πως η πεζογραφία τον κερδίζει στο τέλος. Παρόλα αυτά, θα τολμήσω να ισχυριστώ πως η δομή που χαρακτηρίζει τα πεζά του παραπέμπει συχνά  σε μια ποιητική φόρμα.

Στο μυθιστόρημα αυτό  κάτι τέτοιο είναι εμφανές, καθώς η ροή της αφήγησης δεν διαθέτει μια κλασική συνέχεια, αλλά διακόπτεται άλλοτε με χρονικά άλματα κι άλλοτε με αλλαγές  του προσώπου που εξιστορεί τα συμβάντα.

Με τέτοιες τεχνικές επιτυγχάνεται η διαπλάτυνση του θεματικού ιστού και η εμβάθυνση της ψυχολογίας των χαρακτήρων.

Το έργο μοιάζει να αφηγείται την ερωτική ιστορία ανάμεσα σε μια νεαρά ανορεξική με πατέρα φιλοναζιστή και σε ένα νέο άντρα με προβλήματα αποδοχής του δικού του οικογενειακού παρελθόντος, στην ουσία όμως περιγράφει βασικές παραμέτρους εθνικών τύψεων.

Και συγκεκριμένα έχει να κάνει με τους εβραίους της Θεσσαλονίκης και το πώς όσοι από αυτούς κατάφεραν να επιστρέψουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης βρήκαν τις περιουσίες τους να τις νέμονται άλλοι. Και ξεκινώντας από αυτό το γεγονός, το έργο προχωρά στην παρουσίαση του πως οι πράξεις των προηγούμενων γενεών επεμβαίνουν στις ζωές των επιγόνων και ίσως ακόμα πιο βαθιά καθώς αναρωτιέται στο κατά πόσο υπάρχει λόγος ο επίγονος να αισθάνεται τύψεις για τις πράξεις των προπάτορων του.

Κι αυτή την καταγραφή από το έρεβος της εθνικής τύψης στον ζόφο του προσωπικού αδιεξόδου,  το κείμενο την επιτυγχάνει με μια δομή που χαρακτηρίζεται από την ελευθερία σύνθεσης ενός ποιήματος. Ο Δαββέτας μοιάζει να αδιαφορεί για την πεζογραφική συνέχιση των όσων μας πληροφορεί. Προτιμά να τονίσει τις επισημάνσεις του με άλματα χρονικά, με το να φέρνει στο προσκήνιο πρόσωπα που πιο πριν δεν έχει φροντίσει να μας τα γνωρίσει.
Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίζει το κείμενο μια πειραματική συνύπαρξη πεζογραφικής γλώσσας και ποιητικής φόρμας.

Αλλά η όποια πειραματική πρόθεση του 2009, μετά από δέκα χρόνια δείχνει πως μπόρεσε να υλοποιηθεί με μια σταθερότητα που της χάρισε διαχρονικότητα.

Και τα δυο κεντρικά πρόσωπα, μα και τα όσα έρχονται για να υποστηρίξουν την εδραίωση της δραματικής σχέσης των πρωταγωνιστών, είναι δουλεμένα με γνώση τόσο της ψυχολογίας, όσο και της Ιστορίας.

Οι ερωτικές σκηνές είναι τολμηρές αλλά και χαρακτηρίζουν τη στάση των εραστών ως προς την εφαρμογή ή μη της ιδεολογίας τους. Οι περιγραφές του παρελθόντος προσφέρουν την αμεσότητα της προσωπικής γνώσης, ενώ οι συνοικίες των πόλεων αποπνέουν τις οσμές των ανθρώπων που τις κατοίκησαν.

Έτσι, λοιπόν, με όλες αυτές τις τεχνικές, ο Δαββέτας μαζί με την μυθιστορηματική πλοκή μας προσφέρει και μαρτυρίες ή πιο σωστά υπενθυμίσεις συμβάντων λίγο ή πολύ καταχωνιασμένων στα ερμάρια μιας  συλλογής ενοχής.

Πρώτη ανάρτηση:https://www.fractalart.gr/i-evraia-nyfi/