Μάνος Κοντολέων: Ο βραβευμένος και πολυαγαπημένος συγγραφέας των παιδιών μας ανοίγει την καρδιά του
Τον Μάνο Κοντολέων δεν τον συνάντησα από κοντά όπως συνηθίζω. Οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις θα τον κρατήσουν δέσμιο μέχρι και το φθινόπωρο κι εγώ δεν είχα υπομονή να περιμένω τόσο! Η επαφή μας ήταν γραπτή και σχετικά σύντομη. Ωστόσο, στα μηνύματα που ανταλλάξαμε, πήρα την αίσθηση ενός ανθρώπου ευγενή που λέει λίγα και εννοεί πολλά. Ξέρετε, αυτό το είδος που σπανίζει όλο και περισσότερο – των μετρημένων, ευαίσθητων και καλλιεργημένων ανθρώπων που η σεμνή τους παρουσία είναι αρκετή για να τους συγκαταλέξεις στους σπουδαίους ανθρώπους.
Ο Μάνος Κοντολέων και οι εκδόσεις Πατάκης μας έχουν αφήσει μεγάλη κληρονομιά από παιδικά βιβλία αλλά και αρκετά βραβεία για τον ίδιο. Μικρά διαμάντια της ελληνικής λογοτεχνίας που δεν χορταίνουμε να διαβάζουμε! Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως ο Μάνος Κοντολέων συγκαταλέγεται στους πιο αγαπημένους συγγραφείς των παιδιών, ενώ ο ίδιος δε χάνει ευκαιρία να έχει προσωπική επαφή με τα παιδιά μας. Μάλιστα, πριν λίγες μέρες, βρισκόταν σε σχολικές αίθουσες της Γενεύης και μιλούσε με μαθητές για την ελληνική παιδική λογοτεχνία.
Είστε ένας πολυγραφότατος συγγραφέας και ιδιαίτερα αγαπητός στο παιδικό κοινό. Θα ξεκινήσω, λοιπόν, με δύο ερωτήματα ενός 11χρονου παιδιού που θέλει να ακολουθήσει το επάγγελμά σας:
Τα θέματα των βιβλίων σας, πριν τα γράψετε, τα βλέπετε στον ύπνο σας;
Όχι. Ίσως να ήταν κάτι τέτοιο πιο ευχάριστο… Μάλλον περισσότερο ξεκούραστο. Αλλά από την άλλη αν δεν είχα να σκέφτομαι τις ιστορίες που θα γράψω, θα ζούσα πολύ βαρετά.
Μόλις σκεφτείτε μια ιστορία, πώς καταφέρνετε να την βάλετε στο χαρτί με αρχή – μέση – τέλος χωρίς να σας πάρει μαζί της και να σας τραβολογά για χρόνια όπου θέλει εκείνη;
Παλεύω μαζί της. Εγώ ξέρω που θέλω να την πάω, εκείνη συχνά είναι υπάκουη, συχνά μου φέρνει αντιρρήσεις. Οπότε καθόμαστε οι δυο μας και το συζητάμε και τελικά… αποφασίζω εγώ.
Και συνεχίζω:
Γράφετε πολύ, γράφετε για παιδιά, γράφετε για έφηβους, γράφετε για ενήλικες… γενικά, γράφετε συνέχεια! Πού ζει όλη αυτή η έμπνευση; Τελικά είναι μόνο έμπνευση ή και σκληρή δουλειά; Ή μήπως αρκεί το πάθος γι’ αυτό που κάνει κανείς;
Είναι όλα αυτά μαζί. Και τελικά όλα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα τρόπο ζωής. Ζω αυτά που γράφω και γράφω αυτά που ζω… Κι όμως, μην ξεχνάτε παρακαλώ, πως τίποτε από εμένα δε φαίνεται. Έτσι απλά, μα κι έτσι μαγικά κυλάνε οι μέρες μου.
Πώς εισάγει ένας γονιός το παιδί του στον μαγικό κόσμο των βιβλίων;
Μόνο με το παράδειγμά του. Όταν και ο ίδιος διαβάζει και κουβεντιάζει μέσα στο σπίτι γι αυτά που διάβασε. Αλλά ας μην ξεχνάμε πως κάθε άνθρωπος εκφράζει με τον δικό του τρόπο την αγάπη του για κάποια συνήθεια.
Στον Δυτικό κόσμο του 21ου αιώνα που, όπως έχετε πει, δεν διανύει την εφηβεία του, οι νέοι στρέφονται όλο και περισσότερο στον συντηρητισμό. Πώς μπορούμε να ανατρέψουμε αυτήν την πορεία;
Η ατομική εμπειρία είναι κατάκτηση του καθένα μας. Η κοινωνική εμπειρία είναι κατάκτηση των πολλών. Η εμπειρίες δεν κληροδοτούνται. Πρέπει κάθε άτομο και κάθε ομάδα να τις βιώσει πρώτα. Οπότε … Οι σημερινοί νέοι που μεγάλωσαν μέσα σε μια λίγο πολύ ελεύθερη σκέψη και πράξη, νομίζουν πως αυτό ήταν πάντα δεδομένο. Δεν γνωρίζουν πως όλα αυτά κερδήθηκαν με αγώνες. Και τώρα κάποιοι τους τα κλέβουν κι εκείνοι ακόμα δεν έχουν καταλάβει πως θα πρέπει να συνεχίσουν να αγωνίζονται για να διατηρήσουν όλα αυτά τα προνόμια.
Είχατε πει σε μία παλιότερη συνέντευξη πως «Το δικαίωμα σε μια ταυτότητα σημαίνει δικαίωμα στη ζωή». Ποια είναι η δική σας πρόταση για να μην χάσουμε την ταυτότητά μας σε μια κοινωνία που στρέφεται στον ρατσισμό;
Πέρα από τη θεωρητική αντίθεση απέναντι σε κάθε είδους ρατσισμό, θα πρέπει και να σκεφτόμαστε και να πράττουμε ακόμα και στις πιο απλές στιγμές της καθημερινότητάς μας πως τόσο εμείς όσο και όλοι οι άλλοι είμαστε και είναι μοναδικοί. Γι αυτό, όπως θέλουμε εμάς να μας σέβονται και να αναγνωρίζουν την μοναδικότητά μας, το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς προς τη μοναδικότητα των τρίτων.
Το Παίδων έχει περισσότερα από 500 περιστατικά παιδιών εθισμένα στις οθόνες. Μπορεί το παιδικό βιβλίο να γίνει το αντίβαρο αυτής ή όποιας άλλης νεανικής εξάρτησης;
Θα μπορούσε. Μαζί βέβαια και με άλλα. Όπως το ομαδικό παιχνίδι, οι κοινωνικές δραστηριότητες, οι καλλιτεχνικές δημιουργίες… Αλλά για να έχουν όλα αυτά αποτέλεσμα θα πρέπει να υποστηρίζονται από ένα πολύ ξεκάθαρο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και από μια αντίστοιχη στάση του οικογενειακού περιβάλλοντος.
Ποιο πιστεύετε πως είναι το βασικό συστατικό για μια στέρεη και πετυχημένη σχέση ζωής; (γονεϊκή, φιλική, ερωτική ή όποια άλλη μορφή μπορεί να έχει μία σχέση)
Η ειλικρίνεια. Τόσο απέναντι στον άλλον, όσο και απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό. Πάντα υποστηρίζω την άποψη πως δεν κάνω στους άλλους κάτι που δεν θα ήθελα να το είχαν κάνει σε μένα.
Είστε πατέρας δύο παιδιών και φαντάζομαι πως η πρωταρχική σας έγνοια είναι η ευτυχία τους. Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία; Πού τη βρίσκουμε;
Τί να σας πω. Σε καθημερινή βάση πολύ φοβάμαι πως τη ξεχνώ. Αλλά ξέρω πως η ουσιαστική ευτυχία στηρίζεται στην υγεία, στην ειρήνη, στην κάλυψη ουσιαστικών αναγκών και στις πνευματικές αναζητήσεις. Και πως -αυτό κυρίως- δεν μπορεί να αφορά μόνο εμένα, αλλά όλους τους άλλους. Πιστεύω στους όμορφους κήπους και όχι στα όμορφα λουλούδια.
Και η ελευθερία; Πού βρίσκεται η ελευθερία; Πώς μεγαλώνουμε ένα ελεύθερο παιδί;
Με το να προσπαθούμε να του δείχνουμε ποιες είναι οι πραγματικές αξίες που αναφέραμε και πιο πριν.
No comments:
Post a Comment