Ιωάννα Αργυρού 'Στο πάρκο με τις νεραντζιές"

 

Τα μυθιστορήματα για μεγάλα παιδιά είναι ένα από τα πλέον απαιτητικά είδη της λογοτεχνίας που έχει ως πρώτιστο στόχο της έναν ανήλικο αναγνώστη. Συνήθως τα έργα αυτά έχουν ως κεντρικούς ήρωες χαρακτήρες που διανύουν την εφηβική τους ηλικία. Το να μπορέσει ένας ενήλικος συγγραφέας να αποδώσει με αληθοφάνεια και ζωντάνια τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο έκφρασης ατόμων που ανήκουν σε μια άλλη γενιά από τη δική του είναι έργο δύσκολο. Πολύ εύκολα μπορεί η γραφή να εκπέσει σε στερεοτυπικές εκφράσεις και ακόμα περισσότερο σε στερεοτυπικές αντιλήψεις, με τις οποίες οι ενήλικες χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά των ανηλίκων.

Παράλληλα, και καθώς η εφηβεία διακρίνεται από μια ιδιόμορφη εσωστρέφεια, αλλά και επίσης ταυτόχρονα και από μια πολύ συχνά εκρηκτική εξωστρέφεια, οι αναγνώστες έφηβοι για να κερδηθούν από τον συγγραφέα που απευθύνεται σε αυτούς θα πρέπει στα κείμενά του από τη μια να διακρίνουν ειλικρίνεια και βάθος ανάλυσης, αλλά και από την άλλη τα στοιχεία εκείνα που θα φέρνουν δίπλα δίπλα το συναίσθημα με τη δράση.

Ας το ομολογήσουμε – η καλή λογοτεχνία απαιτεί μια εσωτερική προσέγγιση θεμάτων και χαρακτήρων. Όσα κείμενα καταφεύγουν σε μια επιδερμική και μόνο δράση, δεν μπορεί να θεωρηθούν και ως οι καλύτεροι εκπρόσωποι μυθιστορημάτων.

Οπότε το να μπορέσει κάποιος να συνθέσει ένα εφηβικό μυθιστόρημα που και με ευθύτητα θα αναλύει σχέσεις και παράλληλα θα χρησιμοποιεί αυτές τις σχέσεις για να στηρίξει πάνω τους μια αρκούντως ικανοποιητική δράση, δεν είναι κάτι ιδιαιτέρως εύκολο, και γι’ αυτό και μάλλον σπάνιο. Άλλωστε, έτσι κι αλλιώς στην ελληνική λογοτεχνική παραγωγή βιβλίων για μεγάλα παιδιά και νέους δεν έχουμε πολλά γνήσια εφηβικά μυθιστορήματα. Οι λόγοι ασφαλώς υπάρχουν και ερμηνεύουν το γεγονός, αλλά στο πλαίσιο αυτού του σημειώματος ας τους συμπεριλάβουμε όλους κάτω από τη γενική διαπίστωση πως η ελληνική κοινωνία δεν έχει φτάσει ακόμα (!) στην ωριμότητα να βλέπει την εφηβεία όχι ως ένα στάδιο συχνά επικίνδυνης παρέκκλισης από το κοινωνικό πρέπει, αλλά ως μια φυσιολογική περίοδο της συναισθηματικής εξέλιξης κάθε οργανισμού.

Το μυθιστόρημα της Ιωάννας Αργυρού Στο πάρκο με τις νεραντζιές νομίζω πως είναι μια επιτυχημένη μορφή εφηβικής λογοτεχνίας. Οι κεντρικοί ήρωές του είναι δυο έφηβοι – ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Η καθημερινότητά τους και τα συναισθήματά τους περιγράφονται από τους ίδιους (πάνω σε δυο πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις έχει υλοποιηθεί το έργο) και ο λόγοι και εκείνου και εκείνης καταφέρνουν παράλληλα με τις θέσεις τους να φωτίσουν και τις προσωπικότητές τους. Παιδιά και τα δυο χωρισμένων γονιών, μέσα από τα δικά τους μάτια γνωρίζουμε και τους λόγους του διαζυγίου των γονέων τους, αλλά και το πώς αυτοί οι γονείς ζούνε μετά τους χωρισμούς τους. Δίπλα στις δυο οικογένειες –που σύντομα γίνονται τέσσερις– και πάλι μέσα από τους δυο αφηγητές θα γνωρίσουμε έναν περίγυρο και, χωρίς κουραστικές λεπτομέρειες, τις κοινωνικές απόψεις πάνω σε θέματα όπως αυτά των προσφύγων, του εκπαιδευτικού συστήματος κ.λπ.

Τίποτε το ιδιαίτερα σημαντικό δεν συμβαίνει μέσα σε όλο το μυθιστόρημα. Κι όμως, η προσοχή του αναγνώστη δεν εξαφανίζεται. Σαφώς στο όλο θετικό αποτέλεσμα παίζουν ρόλο οι πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις. Και στο σημείο αυτό ας τονισθεί πως το να καταφέρει ένας συγγραφέας να καταγράψει τους λόγους δυο ανθρώπων με τρόπο έτσι ώστε ο καθένας τους να διατηρεί την ατομικότητά του δεν είναι κάτι το τόσο σύνηθες.

Η εκ Κύπρου Ιωάννα Αργυρού έκανε την είσοδό της στον χώρο της εφηβικής λογοτεχνίας με ένα μυθιστόρημα ανάλαφρο, ευκολοδιάβαστο. Μα και αληθινό. Νομίζω πως έχει όλα τα εφόδια να αγαπηθεί από ένα πλατύ κοινό. Όπως και την εντιμότητα να μη θέλει να το παραπλανήσει.

https://diastixo.gr/kritikes/efivika/15434-parko-neratzies?utm_source=MailingList&utm_medium=email&utm_content=manoskontoleon%40gmail.com&utm_campaign=Newsletter_17_11_2020_10_23