«Ο αδελφός της Ασπασίας» Γράφει ο Απόστολος Πάππος στο Elpinex

Είκοσι οκτώ ανατυπώσεις σε είκοσι οκτώ χρόνια και τριάντα εννιά χιλιάδες αντίτυπα για ένα αγαπημένο βιβλίο των ελληνικών οικογενειών που έχει διαγράψει τη δική του αξιοθαύμαστη τροχιά. Μάλιστα το πρώτο βιβλίο ακολουθήθηκε από ακόμα δύο βιβλία, το Ο αδελφός της Ασπασίας No2. Μεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες και το Ο αδελφός της Ασπασίας 3: Κατασκήνωση κάτω από τα ζώδια.

 Ο Δαμιανός είναι μαθητής της Πέμπτης δημοτικού, δηλαδή κάπου δέκα ετών. Με τα μαθηματικά ζορίζεται λίγο, αλλά με τα ,αθήματα της γλώσσας δεν έχει πρόβλημα. Του αρέσουν επίσης οι Μ.Α., οι μεγάλες αποφάσεις. Ο πατέρα του είναι φιλόλογος και συγγραφέας για παιδιά και μεγάλους. Και η μητέρα του είναι συγγραφέας, αλλά εκείνη γράφει μόνο για μεγάλους. Όλα αυτά τα μαθαίνουμε από το ημερολόγιό του, αυτό που γράφει ο ίδιος ο Δαμιανός και διαβάζουμε εμείς.

 Ο Δαμιανός είναι ένας ποταμός ειλικρίνειας και αυθορμητισμού. Γράφει πηγαία, φυσικά, όπως σκέπτεται. Μιλά για τον εαυτό του, για το σχολείο, τους συμμαθητές τους, τους καβγάδες του (όπως εκείνον στη δεντροφύτευση με τον Γιώργο), την καθημερινότητά του, τους γονείς του και ασφαλώς την αδερφή του, την Ασπασία.

 Ο Μάνος Κοντολέων, με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του δεκάχρονου Δαμιανού, για ακόμα μία φορά εκπλήσσει με την επιδεξιότητα με την οποία αλλάζει τρόπο αφήγησης και ύφος γραφής δοκιμάζοντας από το μακρινό 1992, χρονιά πρώτης έκδοσης του βιβλίου, έναν πολύ φρέσκο, ημερολογιακό τρόπο αποτύπωσης της καθημερινότητας, των σκέψεων και των συναισθημάτων ενός προέφηβου που έχει ανέγγιχτα όλα τα χαρακτηριστικά του παιδιού.

 Αγωνίες, δυσκολίες, Μεγάλες Αποφάσεις, σκέψεις, ταλέντα, ματαιώσεις, κόντρες, ζήλιες, προσπάθειες, συνθέτουν την ανέμελη, ανόθευτη παιδικότητα μέσα από την οποία θα αναδυθεί η εφηβεία. Ειδικά οι Μ.Α., οι Μεγάλες Αποφάσεις του αποτελούν ένα αριστοτεχνικό εύρημα του συγγραφέα να τονίσει την ένταση και όλη την εσωτερική προσπάθεια του παιδιού να γίνει πιο αποφασιστικός και να συγκεντρώσει τη δύναμή του προς μία κατεύθυνση και έναν στόχο, ξεπερνώντας δυσκολίες και εμπόδια. Όπως το να γεμίσει αυτό το ημερολόγιο για να βελτιώσει τον γραφικό του χαρακτήρα. Ή να γίνει τακτικός. Ή να μοιάσει στην αδερφή του.

 Η Ασπασία! Η αδερφή του. Το πρότυπό του. Γι’ αυτό και έξυπνα ο συγγραφέας δίνει τον τίλο Ο αδερφός της Ασπασίας κάνοντάς το να είναι επιλογή της ίδιας της Ασπασίας που επέλεξε ο Δαμιανός να αποφασίσει για τον τίτλο του ημερολογίου του. Γιατί ο Δαμιανός δεν έχει ακόμα ταυτότητα. Αλλάζει, μετατοπίζεται, μετεωρίζεται, ψάχνει και ψάχνεται. Όμως ακόμα δεν είναι ο εαυτός του. Είναι ο αδερφός του προτύπου του, της μεγάλης του αδερφής, που διαρκώς τη “στολίζει” στο ημερολόγιό του με διάφορα, αλλά εκείνη είναι καλή σε όλα. Προσπαθεί να την μιμηθεί, την ανταγωνίζεται, την κυνηγά, τη χάνει. Μα παλεύει να βρει τον βηματισμό του, μέσα σε μια οικογένεια όπου οι γονείς είναι δύο άνθρωποι με περιεχόμενο και ισχυρή προσωπικότητα. Κάπως έτσι ο Δαμιανός παίρνει τη Μ. Α. να διαβάσει κείμενα σε μια λογοτεχνική εκδήλωση και γράφει ένα παραμύθι. Μάλιστα ο εκδότης του πατέρα του εκπλήσσεται όταν μαθαίνει ότι αυτό το ημερολόγιο που του άρεσε τόσο πολύ είναι του γιου του.

 Η αφοπλιστική ειλικρίνεια και αθωότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας, η πίεση που νιώθουν από μια μεγαλύτερη, ταλαντούχα αδερφή, η αδερφικότητα και η ανταγωνιστική διάθεση μεταξύ δύο παιδιών μέσα στην οικογένεια, οι σχολικές δυσκολίες, οι συνεχείς συναισθηματικές και ψυχολογικές διακυμάνσεις του μικρότερου παιδιού που θέλει συνεχώς τα φώτα πάνω του, μέσα από μια δύσκολη και συγγραφικά απαιτητική πρωτοπρόσωπη αφήγηση που θέλει ιδιαίτερη επιδεξιότητα για να μην κατρακυλήσει προς τη γλώσσα του ενήλικα συγγραφέα ο οποίος θα κάνει εν τέλει προβολή του εαυτού του. Ο Μάνος Κοντολέων καταφέρνει να βγει από τον εαυτό του και να αφήσει τη φρεσκάδα της νιότης στον ήρωά του. Και το κάνει τόσο όμορφα, με τέτοια φυσικότητα.

 Οι κόμικ εισδύσεις των σκίτσων του αείμνηστου Αντώνη Καλαμάρα αποτελούν μια πρωτότυπη, ακόμα και σήμερα, πρόταση εικονογράφησης που ξαφνιάζει ευχάριστα, χαρίζοντας τη δύναμη των κόμικ καρέ στο γεμάτο σπιρτάδα κείμενο.

 

                    **********************

Με μια ματιά

 

Η αφοπλιστική ειλικρίνεια και αθωότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας, η πίεση που νιώθουν από μια μεγαλύτερη, ταλαντούχα αδερφή, η αδερφικότητα και η ανταγωνιστική διάθεση μεταξύ δύο παιδιών μέσα στην οικογένεια, οι σχολικές δυσκολίες, οι συνεχείς συναισθηματικές και ψυχολογικές διακυμάνσεις του μικρότερου παιδιού που θέλει συνεχώς τα φώτα πάνω του, μέσα από μια δύσκολη και συγγραφικά απαιτητική πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Μάνου Κοντολέων που εκπλήσσει ξανά από το μακρινό 1992. Και μοιάζει τόσο φρέσκο σήμερα…

 

https://www.elniplex.com/%CE%BF-%CE%B1%CE%B4%CE%B5%CF%81%CF%86%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%83%CF%80%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CF%89/?fbclid=IwAR3fCt7hn1q8hL9vTJG1N1lFWJxrhfmfrURiPo1t_lkywqgk5n4L6FXNtaU