Σίνκλαιρ Λιούις «Μπάμπιτ»

 

Σίνκλαιρ Λιούις

«Μπάμπιτ»

Εκδόσεις Λέμβος

 

Ο Σίνκλαιρ Λιούις (Μινεσότα,1885 – Ρώμη, 1951) είναι ο πρώτος συγγραφέας από τις ΗΠΑ που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1930).

Έγραψε και μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και θεατρικά έργα.

Πέντε ήταν τα μυθιστορήματα του που είδα το φως της δημοσιότητας όσο ζούσε, ενώ ένα ακόμα εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

Γενικά αυτό που τον χαρακτήριζε ήταν το  πως  υπήρξε ένας ιδιαίτερα εύστοχος κριτής του καπιταλισμού έτσι όπως εκφραζότανε κατά τα χρόνια του Μεσοπολέμου στην πατρίδα του.

Στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός.

Μόλις το 2016 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του «Δεν γίνονται αυτά εδώ» όπου περιγράφονται οι συνθήκες δημιουργία ενός απολυταρχικού καθεστώτος στις ΗΠΑ.

Και τώρα, από τις Εκδόσεις Λέμβος, το ελληνικό κοινό έχει την ευκαιρία να πλησιάσει ακόμα περισσότερο ένα συγγραφέα του μεσοπολέμου όπου με μια αξιοθαύμαστη οξυδέρκεια μπόρεσε να συνθέσει μυθιστορήματα κριτικής του αμερικάνικου καπιταλισμού κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και γενικότερα των συνθηκών καθημερινής ζωής μέσα στα πλαίσια του αμερικάνικου ονείρου.

Η κριτική ματιά του Λιούις έχει ως βάση της ένα υποδόριο χιούμορ κι έτσι γίνεται πλέον εύστοχη και αποτελεσματική.

Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα, ο κεντρικός ήρωας, ο Μπάμπιτ, είναι ένα μεσήλικας άνδρας που προσπαθεί να μένει πάντα μέσα στο κλίμα των κοινών αποδεχτών αξιών.

Ζει στη  πόλη Ζένιθ (μια μυθιστορηματική, ίσως,  περσόνα της Νέας Υόρκης), είναι μεσίτης ακινήτων, παντρεμένος με τρία παιδιά, έχει ένα άρτια εξοπλισμένο σπίτι με όλες τις νέες ηλεκτρικές συσκευές, είναι φανατικός υποστηρικτής του ρεπουμπλικανικού κόμματος και ακόμα πολλών και διαφόρων Επιμελητηρίων, Λεσχών κλπ.

Στόχος του το να ζει σύμφωνα με τους κανόνες που επικροτούν οι άλλοι. Και βέβαια να έχει συντηρητικές απόψεις και να αποδέχεται φυλετικούς διαχωρισμούς.

Αλλά όσο κι αν προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του πως ζει μέσα σε μια ελεγχόμενη ευτυχία, υπάρχουν στοιχεία που κάτι τέτοιο το αντιστρατεύονται.

Αναζητά μια ελευθερία κινήσεων, μια ερωτική αποδέσμευση από τα δεσμά του γάμου. Αναζητά…

Και μέσα από τη σχέση του με ένα φίλο του, που θα τον παροτρύνει να αφεθεί στις καταπιεσμένες επιλογές του, τελικά θα προχωρήσει σε σημαντικές αλλαγές.

Θα αποκτήσει ερωμένη, θα συμμετέχει και διαδηλώσεις ενάντια στο κατεστημένο, θα υποστηρίζει εργατικά αιτήματα και θα εναντιώνεται στις διώξεις κάθε έγχρωμου.

Αλλά όταν κάποια στιγμή θα δει την τραγική κατάληξη που έχει ο φίλος του, τρομαγμένος με τον ίδιο του τον εαυτό θα επιστρέψει στην προηγούμενη στάση ζωής του. Μα τώρα πλέον θα γνωρίζει πως αυτή είναι μια ζωή που την επιβάλει ο φόβος για κοινωνική κατακραυγή.

Αλλά  το όνειρό του δεν θα το εγκαταλείψει. Και θα προσπαθήσει να πείσει το γιο του να ζήσει τη δική του ζωή μέσα από τα απολύτως προσωπικά ‘θέλω’ του.

Και έτσι θα τολμήσει να εξομολογηθεί, μα και να παροτρύνει: «…στην πράξη, ποτέ δεν έκανα αυτό που πραγματικά ήθελα σ’ όλη μου τη ζωή! Δεν ξέρω αν έχω πετύχει… Το μόνο που ξέρω είναι ότι πήρα τον δρόμο μου… Κατάλαβα ότι προχώρησα ένα μόλις εκατοστό στον μακρύ  δρόμο εκατοντάδων χιλιομέτρων… Ίσως εσύ καταφέρεις να προχωρήσεις περισσότερο! Δεν ξέρω. Ωστόσο, νιώθω μέσα μου μια κρυφή ευχαρίστηση, γιατί εσύ ξέρεις τι θέλεις να κάνεις και το διάλεξες… Θα σε υποστηρίξω!» (σελ. 603)

Το μυθιστόρημα «Μπάμπιτ» είναι ένα κλασικών προδιαγραφών μυθιστόρημα. Αλλά παράλληλα είναι και ένας διαχρονικός και επίκαιρος σχολιασμός του κομφορμισμού και της όποιας μορφής παγκοσμιοποιημένης συμπεριφοράς.

Οπότε και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διαβάζεται από το 1922 όπου πρωτοεκδόθηκε μέχρι σήμερα.

Αξίζει να σημειώσει κανείς το πόσο βοηθά τον έλληνα αναγνώστη η μετάφραση της Βασιλικής Λογοθέτη – Παγοπούλου (η ίδια έχει γράψει και το συνοπτικό επίμετρο) στο να χαρεί το σαρκαστικό, μα και τρυφερό ύφος του Σίνκλαιρ Λίουις.

 

Τα Νέα - Βιβλιοδρόμιο (2/4/2022)

(591 λέξεις)