Ποτέ πιο πριν
της Μαρίζας Ντεκάστρο
Ένας συγγραφέας
ωριμάζει όταν δεν αυτολογοκρίνεται, είναι ειλικρινής στις προθέσεις του,
σέβεται την ιδιαιτερότητα του κοινού του (ας πούμε την ηλικία των δυνητικών
αναγνωστών), όταν δεν φλυαρεί, δεν μπουκώνει το κείμενο με υπερβολές και
λεπτομέρειες, δεν γράφει με εκζήτηση, δεν αγωνιά για την επικαιρότητα, επιλέγει
θέματα- επίκαιρα ή μη- που τον συγκινούν, δεν νοιάζεται για τις τάσεις
προσπαθώντας να είναι main stream. Και οπωσδήποτε όταν συνθέτει με οικονομία
λόγου- που δε σημαίνει συντομία και ξερά λόγια-η οποία απελευθερώνει το
λογοτεχνικό κείμενο από βαρίδια συντηρητισμού, διδακτισμού, σκοπιμότητας,
χαϊδέματος, κ.ά.
Τους προτείνει με τον τρόπο του να σκεφτούν. Στοχάζεται μαζί
με αναγνώστες και ήρωες!
Δεν υπαινίσσομαι ότι Μάνος Κοντολέων, που για το πρόσφατο
νεανικό του μυθιστόρημα γράφω στον ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ, δεν είναι ώριμος συγγραφέας. Το
αντίθετο! Η γραφή του Κοντολέων είναι αναλυτική και συμπυκνωμένη όπου
χρειάζεται!
Ποτέ πιο πριν… Τα πρόσωπα
Η 15χρονη Ανίκα
μετανάστρια σε υπερβόρεια χώρα, με τον πατέρα και την εκ πατρός θεία της,
βρίσκεται αντιμέτωπη με τα πολύ
διαφορετικά (απελευθερωμένα) ήθη της χώρας υποδοχής και τη μοναξιά της
ως σκουρόχρωμης ξένης ανάμεσα σε πλήθος ξανθούς, όμορφα παλικάρια και τολμηρές
έφηβες. Ο μοναδικός τρόπος για να μπει στη κοινωνία τους είναι να γίνει μία απ’
αυτούς. Όταν ο ξανθός έρωτας χτυπάει την καρδιά της, συμπτωματικά κόκκινες
κηλίδες βάφουν το εσώρουχό της, που σημαίνει ότι η λογοδοσία που είχε
κανονιστεί στην πατρίδα πριν να φύγει πρέπει να πραγματοποιηθεί. Ακολουθεί ο
γάμος, το ‘κανονικο’ σύμφωνα με τα έθιμα της κοινωνίας από την οποία
προέρχεται. Γλυκά φιλιά, όνειρα, αλλά και ποτέ πιο πριν...
Είναι μπερδεμένη. Σκοτισμένη παραπαίει, ανάμεσα στις
προτροπές της θείας και τη ζωή που τρέχει.
Η θεία είναι η θεματοφύλακας των παραδόσεων, οι οποίες εκ
των πραγμάτων δεν επιτρέπουν την ένταξη στη νέα χώρα, ή, για να το πω αλλιώς,
συντηρούν την ελπίδα για την ‘όπως πρέπει’ επιστροφή στην πατρίδα. Το
οικογενειακό ‘μυστικό’, ενώ θα μπορούσε να έχει ρόλο teaser στο μυθιστόρημα, επιβεβαιώνει
τις παραδόσεις. Σωστά ο συγγραφέας το εγκιβώτισε στην ιστορία αποκαλύπτοντας
μία από τις πτυχές της παράδοσης.
Ο πατέρας
κατηγορείται από την αδελφή του ως ανίκανος για αρχηγός της οικογένειας επειδή
κάνει τα στραβά μάτια στην κορασίδα του, της επιτρέπει να βγαίνει αργούτσικα
και της αγοράζει κινητό(!). Κατά βάθος όμως είναι ρεαλιστής και έχει
συνειδητοποιήσει ότι εκεί που βρίσκονται έτσι έχουν τα πράγματα με αποτέλεσμα
να αποδέχεται τα πετάγματα της κόρης του.
Γύρω από τον καμβά των νεανικών σχέσεων, την απαγόρευση ή
την αποδοχή τους, του οικογενειακού ‘μυστικού’ που σκιαγραφεί την ισχύ των
παραδόσεων στις μη δυτικές κοινωνίες που καταδυναστεύουν τις νεότερες γενιές
των κοριτσιών, ξεδιπλώνεται μια ειλικρινής προσέγγιση η οποία υπονοεί τις επιπτώσεις
στον ψυχισμό των κοριτσιών, την κοινωνική καταξίωση μέσω της παράδοσης και τις
δυσκολίες για την αλλαγή της. Ειλικρινής και ρεαλιστική η ενδοσκόπηση του
κοριτσιού, επειδή τίποτα δεν είναι εύκολο. Η Ανίκα αμφιταλαντεύεται, τα ζυγίζει
μέχρι να αποφασίσει τον καινούριο βηματισμό που θα την κάνει να νιώσει τη χαρά
της ελευθερίας, το οποίο σημαίνει να αντέξει τη σύγκρουση με τη συνείδηση και
την οικογένειά της. Μετράει το κόστος! Η ηρωίδα του έχει ως ένα βαθμό
εσωτερικεύσει τις απαγορεύσεις που ορίζει η κουλτούρα της, όπως συμβαίνει σε
πολλές νέες και μεγαλύτερες γυναίκες. Η Ανίκα αισθάνεται ότι έφτασε η ώρα να απαλλαγεί από αυτό το βάρος και να
εκφράσει τα θέλω της.
Πρόκειται λοιπόν για Μια ιστορία για τις ατομικές ελευθερίες
και την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπως γράφεται στο οπισθόφυλλο, η
οποία αποκτά μεγαλύτερο εύρος όταν συνειδητοποιήσει ο αναγνώστης ότι, οι άντρες
και οι γυναίκες, ορίζουμε στο μέτρο του δυνατού, τη ζωή μας.
Αντιλαμβάνομαι ότι πρόθεση του Μάνου Κοντολέων δεν είναι η
καταγγελία και η κατεδάφιση των συγκεκριμένων παραδόσεων. Θέτει το θέμα με
λεπτότητα, πειστικά και εμπλέκεται στη σχετική συζήτηση η οποία άνοιξε τα
τελευταία χρόνια. Αναμφίβολα, ως δυτικός άνδρας, και εμείς ως δυτικές γυναίκες,
έχουμε θέσεις και απόψεις, αλλά εκτός μυθιστορήματος.
No comments:
Post a Comment