Η ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ

«Η ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ»

Συγγραφέας:Λουίς Σεπούλβεδα

Μετάφραση : Αχιλλέας Κυριακίδης

Εικονογράφηση: Ειρήνη Ελευθεριάδη

Εκδόσεις Opera

Πολλές φορές το έχω πει και το έχω γράψει. Δεν είναι τα κείμενα που ταξινομούνται άλλα σε λογοτεχνικά έργα για παιδιά  και άλλα σε λογοτεχνία ενηλίκων. Μα οι αναγνώστες που ανάλογα με τις αναγνωστικές διαθέσεις ή και δυνατότητες τα κατατάσσουν.

Με άλλα λόγια, θέλω να τονίσω πως ένα έργο γνήσιας λογοτεχνικής ταυτότητας δεν γίνεται να διαχωριστεί και να ταξινομηθεί από την ηλικία των αναγνωστών που το διαβάζουν.

Ασφαλώς και δεν ξεχνώ πως οι αναγνώστες μπορεί να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα άλλοτε με την μόρφωση τους, άλλοτε με την προηγούμενη λογοτεχνική εμπειρία τους, άλλοτε με τις ψυχικές του διαθέσεις ή και την καταγωγή τους, με οικονομικά κριτήρια,  άλλοτε από το φύλλο τους και βέβαια άλλοτε και από την ηλικία τους.

Μα –το τονίζω- είναι οι αναγνώστες που ανήκουν σε ομάδες. Τα λογοτεχνικά  κείμενα μπορεί να υλοποιούνται μέσα από συγκεκριμένους τρόπους (ρεαλισμό, φαντασία, ρομαντισμό, έντονη πλοκή, ψυχικές αναζητήσεις κλπ) αλλά αν διαθέτουν άρτια λογοτεχνική υπόσταση έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν και με ένα παιδί και με ένα ενήλικο.

Αναγνωρίζω πως αυτό δεν εφαρμόζεται στην καθημερινότητά  μας. Διάφοροι λόγοι (κυρίως εμπορικοί) και ποικίλες αιτίες  μας έχουν οδηγήσει να ταξινομούμε τα βιβλία που διαβάζουμε και γράφουμε, ανάλογα με την ηλικία του αναγνώστη που στοχεύουμε να φτάσει στα χέρια του.

Αλλά μερικές φορές από αυτόν τον στενοκέφαλο προγραμματισμό, κάποια βιβλία καταφέρνουν να ξεφύγουν.

Όπως, για παράδειγμα το  «Η ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ» του Λουίς Σεπούλβεδα.

Πριν από λίγες εβδομάδες, έτυχε να προσέξω σε κατάλογο ευπώλητων λογοτεχνικών έργων πως αναγραφότανε (και μάλιστα σε πολύ καλή θέση) και το βιβλίο αυτό του Χιλιανού  συγγραφέα.

Μήτε οι βιβλιοπώλες που δίνουν τα στοιχεία με τα οποία συντάσσονται οι κατάλογοι ευπώλητων τίτλων, μήτε ο δημοσιογράφος που είναι υπεύθυνος  για τη δημοσιοποίηση  του καταλόγου, σκεφτήκανε να διαχωρίσουν αυτό τον τίτλο και να μην τον κατατάξουν ανάμεσα στα βιβλία που απευθύνονται σε ενήλικες αναγνώστες. Κάτι που ασφαλώς θα τα έκαναν αν –για παράδειγμα- στη θέση αυτού του συγγραφέα θα ήταν ο Φίλιπ Πούλμαν  ή Λότη Πέτροβιτς.

Κι αυτό γιατί ο Σεπούλβεδα έχει εγγραφεί στη συνείδησή μας ως συγγραφέας με τη γενική έννοια του όρου και όχι ως συγγραφέας παιδικών ιστοριών.

Δεν είναι η πρώτη φορά ο συγκεκριμένος συγγραφέας έχει γράψει βιβλίο που διαθέτει τα λογοτεχνικά εκείνα στοιχεία που χαρακτηρίζουν όσα έργα τα εντάσσουμε στην παιδική λογοτεχνία. Θυμίζω το πολύ επιτυχημένο «Η ιστορία ενός γάτου που έμαθε σε ένα γάτο να πετάει».

Κι αυτό δείχνει πως ο ακτιβιστής και σεναριογράφος και θεατράνθρωπος Σεπούλβεδα δεν διαχωρίζει το κοινό του, απλώς ανάλογα με το θέμα του κάθε βιβλίου του επιλέγει και ένα συγκεκριμένο τρόπο αφήγησης.

Εδώ –στο «Η ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ» - υπάρχει η περιγραφή της σχέσης ενός αγοριού με τον γάτο του. Το αγόρι γίνεται έφηβος, μετά ένας νεαρός άντρας και πάντα έχει δίπλα του το αγαπημένο του γατί. Που όμως κι αυτό μεγαλώνει και όπως είναι αναμενόμενο γερνά πολύ πριν το αγόρι γίνει ένας ηλικιωμένος κύριος. Ο γέρος γάτος θα χάσει την όρασή του, αλλά τότε θα παρουσιαστεί για να του κρατά συντροφιά ένα ποντίκι. Και η ειρηνική συνύπαρξη δυο πλασμάτων που όλοι  θεωρούμε πως εχθρεύονται το ένα το άλλο, θα βοηθήσει και τους δύο, ενώ στον νεαρό θα χαριστεί ένα μεγάλο μάθημα   -οι πραγματικοί φίλοι πάντα μοιράζονται ό,τι καλύτερο έχουν.

Μια ιστορία απλή μα όχι απλοϊκή. Και εδώ μπαίνει το ερώτημα «τι είναι αυτό που την μετατρέπει από ένα απλό αφήγημα σε λογοτεχνικό έργο;»

Νομίζω πως η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στη στάση που κάθε καλό κείμενο, το ποίο φιλοδοξεί να απευθύνεται και σε παιδιά και σε ενήλικες, πρέπει να διαθέτει. Την ματιά εκείνη  με την οποία μπορεί αυτός ο κόσμος μας να αναλυθεί.  Ματιά παιδική –που σημαίνει ξάφνιασμα, ανατροπή, φαντασία και αισιοδοξία.

Αλλά δίπλα σε αυτήν την απάντηση θα πρέπει να τοποθετήσουμε και μια άλλην. Μια που έχει να κάνει με την γραφή του κειμένου. Και ο Σεπούλβεδα ότι κι αν γράφει το γράφει με την ίδια ευθύνη και συνέπεια. Ευθύνη απέναντι του κάθε αναγνώστη του, συνέπεια απέναντι του ίδιου του ταλέντου του.

Κι έτσι να που αυτό το ολιγοσέλιδο βιβλίο με την διακριτική αλλά απόλυτα εναρμονισμένη στο ύφος της γραφής, εικονογράφηση, γίνεται ένα βιβλίο ικανό να ‘μιλήσει’ με αναγνώστες και μικρούς και μεγάλους, αλλά και  με αναγνώστες που διαθέτουν λογοτεχνική αναγνωστική εμπειρία, όσο και με όσους ίσως να μην έχουν πολλά βιβλία διαβάσει.

Σημαντική η βοήθεια του έμπειρου μεταφραστή στα ελληνικά του Χιλιανού συγγραφέα. Ο Αχιλλέας Κυριακίδης μεταφράζει πάντα με ευθύνη και πάθος.

Έγραψα πιο πάνω πως ο Σεπούλβεδα έχει εγγραφεί στη συνείδησή μας ως συγγραφέας με τη γενική έννοια του όρου και όχι ως συγγραφέας παιδικών ιστοριών. Η διαπίστωση αυτή ελπίζω να μην αφορά και όσους ενήλικους ασχολούνται (από διάφορες θέσεις) με την προώθηση της λογοτεχνίας στα παιδιά.

Θα ήταν κρίμα ένα λογοτεχνικό διαμαντάκι να μην υπάρχει σε πολλές βιβλιοθήκες σχολείων, τάξεων αλλά και παιδικών δωματίων.

Δημοσιεύτηκε στο kosvoice.gr

http://kosvoice.gr/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CE%B2%CF%8C%CE%BB%CF%84%CE%B5%CF%82/item/14913-%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CE%B2%CF%8C%CE%BB%CF%84%CE%B5%CF%82-%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B9%CE%BE,-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CE%BE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B5%CE%BE