«…Το βιβλίο αυτό μιλά για τη σχέση δύο ανθρώπων, ενός
παιδιού που ξεκινά τη ζωή του κι ενός ηλικιωμένου που ολοκληρώνει τη δική του.
Στην ουσία αναφέρεται σε αυτό που η μια γενιά κληροδοτεί στην επόμενή της. Αυτή
η κληρονομιά μέσα σε αυτό εδώ το βιβλίο έχει τη μορφή κάποιων ιστοριών και
κάποιων παραμυθιών που στόλισαν την καθημερινότητα των δυο ηρώων. Συμβολικές
απεικονίσεις του κύκλου της ζωής, των ονείρων κάθε ατόμου, της αγάπης που
συνδέει…Με άλλα λόγια, η μνήμη, ή, αν προτιμάτε, η εμπειρία είναι το κουκούτσι
τούτου του βιβλίου. Δηλαδή ό,τι σημαντικότερο ίσως εννοούμε όταν, καθώς
παίζουμε κρυφτό, φωνάζουμε στο φιλαράκι μας: «Φτου ξελευθερία, φίλε! Σε
βλέπω!».
Αυτά, μεταξύ άλλων σημειώνει ο Μάνος Κοντολέων στο σημείωμά
του, στο τέλος του βιβλίου του. Ένα βιβλίο όπου έχουν συγκεντρωθεί σε τρία
μεγάλα κεφάλαια ιστορίες του που είχαν κυκλοφορήσει αυτόνομες και με
διαφορετικούς τίτλους, παλαιότερα. Στο βιβλίο «Φιλαράκια» περιλαμβάνονται τρία
μεγάλα κεφάλαια, δηλαδή, τα εξής:
Κεφάλαιο Α΄: «Όπου ο μικρός Μάνος πάει στην Α΄ Δημοτικού και
ο μεγάλος Μάνος τού μιλά και του χαρίζει Κόκκινο Καραβάκι, Κόκκινο Ποδήλατο»
(σελ. 10-75)
Κεφάλαιο Β΄: «Όπου ο μικρός Μάνος έχει τελειώσει τη Β΄
Δημοτικού και μαζί με το μεγάλο Μάνο – μέσα στο κατακαλόκαιρο – ταξίδεψαν…Στο
Νησί της Ροδιάς» (σελ. 77-131)
Κεφάλαιο Γ΄: «Όπου ο μικρός Μάνος – μαθητής της τετάρτης πια
– ένα απόγευμα ανοιξιάτικο θα παίξει κρυφτό και θα φωνάξει: Φτου ξελευθερία,
παππού! Σε βλέπω!» (σελ. 133-188).
Στο τρίτο κεφάλαιο διαβάζουμε, τυπωμένες με διαφορετική
γραμματοσειρά για να ξεχωρίζουν και επτά ακόμη αυτόνομες ιστορίες, έξι που
αφηγείται ο μεγάλος Μάνος στον εγγονό του και μία, την τελευταία, που γράφει ο
μικρός Μάνος. Είναι: «Το αστέρι που έγινε λουλούδι», «Ένα συρτάρι γεμάτο
όνειρα», «Η καρδιά του μαρουλιού», «Ένα κλαρί που γελάει», «Ένα πορτοκάλι και
μια ηλιαχτίδα», «Για τον Σπουργίτη που ανέβηκε στο Ουράνιο Τόξο», «Το λουλούδι
που έγινε αστέρι».
Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι από αυτά που κρατώ και βάζω στο
πιο ψηλό ράφι της βιβλιοθήκης μου. Από αυτά που στέκονται τόσο ψηλά, όσο και τα
εικονίσματα στο σπίτι μας, όσο και οι φωτογραφίες των πολύ αγαπημένων μας
προσώπων. Από αυτά που μας φωτίζουν και μας παρηγορούν είτε είναι κλειστά και
σιωπηλά στη θέση τους, είτε τα ανοίγουμε για να τα διαβάσουμε και να τα
ξαναδιαβάσουμε και τα έχουμε για μέρες δίπλα στο προσκεφάλι μας.
Δεν θα αναφερθώ στις αφηγηματικές αρετές του συγγραφέα, που
είναι κάτι παραπάνω από γνωστές και οικείες για όλους εμάς που τον διαβάζουμε
χρόνια. Θα μιλήσω για το συναισθηματικό αποτύπωμα που άφησε μέσα μου η ανάγνωση
αυτού του βιβλίου, που ο τίτλος του είναι μεν υποκοριστικό, αλλά αυτά που
υπονοεί τα νιώθεις σε μεγέθυνση και σε σημαδεύουν για πάντα.
«Δεν έχουμε μόνο το ίδιο όνομα αλλά και τα ίδια
συναισθήματα», λέει συχνά ο μεγάλος Μάνος, ο παππούς, στο μικρό Μάνο, τον
εγγονό του. Και πάνω σε αυτήν την αλήθεια παρατηρείς, καθώς διαβάζεις, να
υφαίνεται ολοζώντανο μπροστά σου ένα καταπληκτικό ψυχοκέντημα της σχέσης των
δύο αυτών αγαπημένων προσώπων και της σχέσης τριών διαφορετικών γενεών μεταξύ
τους. Γιατί ο καμβάς επάνω στον οποίο υφαίνεται, είναι το παζλ των
οικογενειακών σχέσεων και δεσμών, έτσι όπως τις γνωρίζουμε και τις ζούμε σε μια
παραδοσιακή -και όχι μόνο- ελληνική οικογένεια με τους γονείς, το μικρό τους
γιο, τον παππού και τη γιαγιά και το νέο μέλος, την αδερφούλα του μικρού Μάνου,
που ετοιμάζεται να προστεθεί στην οικογένεια, προκαλώντας τις συνήθεις
«αναταράξεις».
Δε θα σας περιγράψω τη βασική υπόθεση κάθε κεφαλαίου, είναι
απείρως προτιμότερο και μαγευτικότερο να πορευτείτε χωρίς να τη γνωρίζετε και
να την ανακαλύψετε μόνοι σας, μικροί και μεγάλοι. Θα σας αποκαλύψω μόνο τι
σημείωσα στο προσωπικό μου ημερολόγιο, μετά το τέλος της ανάγνωσης αυτού του
βιβλίου:
«Είναι μερικά βιβλία που τα διαβάζεις τη σωστή στιγμή. Τη
στιγμή που έχεις ανάγκη να τα διαβάσεις. Το Εγώ μου, αυτό που είναι Δικό μου, ο
Εαυτός μου, αυτό που πιστεύω ότι Ξέρω, αυτό που Έχω και το έχω συνηθίσει, αυτά
που θεωρώ Δικαίωμά μου, υπάρχουν και αλληλεπιδρούν αέναα με τα αντίστοιχα των
άλλων ανθρώπων, μέσα σε συνεχή Ροή. Γιατί αυτό είναι η Ζωή. Κύκλοι ο ένας μέσα
στον άλλον. Και νομοτελειακά αλλάζουν, οφείλουν να αλλάζουν, καθώς μεγαλώνω.
Όταν αλλάζουν τα Εκτός μου, αλλάζουν ή πιέζονται να αλλάξουν
και τα Εντός μου. Αναγκαστικά. Τότε έρχεται να μου κάνει παρέα ο θυμός, η
απελπισία, η αγωνία, η αμφισβήτηση, η αμφιβολία, η αμηχανία. Όλα τα γνώριμα και
τα στέρεα μέσα μου κλυδωνίζονται. Πώς θα φτάσω στην αποδοχή της κάθε καινούργιας
κατάστασης στη ζωή μου; Πώς θα φτιάξω τη νέα δική μου εκδοχή της; Πώς θα
δημιουργήσω τις καινούργιες μου ισορροπίες, τον καινούργιο μου εαυτό, την
καινούργια μου έκφραση, δράση και αυτοπεποίθηση;
Ο μεγάλος Μάνος δεν προσφέρει τη δική του λύση και κάθαρση
στο μικρό Μάνο, ή την ευκολία της λήθης, αλλά το βίωμα. Την ευκαιρία, την
ευλογία και το ρίσκο του βιώματος. Ο μικρός Μάνος ανακαλύπτει, οικοδομεί με τα
χέρια, το μυαλό και την ψυχή του, τη δική του λύση και κάθαρση, κεντώντας τις
επάνω στην προσφορά του βιώματος. Και οι δύο μαζί, ο μικρός και ο μεγάλος
Μάνος, μέσω της σχέσης τους, καρποφορούν τη συνέχεια του βιώματος, τη συνέχεια
της Ζωής. Μιας Ζωής με χυμούς και νόημα. Το καραβάκι, το ποδήλατο, το νησί, η
ροδιά, το μολύβι, το αστέρι, το κλαδί, το λουλούδι, η ηλιαχτίδα, ο σπουργίτης,
το ουράνιο τόξο, το μαρούλι, το πορτοκάλι, όλα αυτά, είναι σύμβολα τόσο
ονειρικά αλλά και τόσο πραγματικά, χειροπιαστά. Ταυτόχρονα είναι ορατά και
αόρατα. Πρωταγωνιστούν στη ζωή του παππού και του εγγονού και ενώ δεν έχουν μιλιά,
είναι λαλίστατα. Ενώ είναι άψυχα, πάλλονται από ζωή. Τους εμπνέουν να
δημιουργήσουν, να αισθανθούν, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Απλά, ανθρώπινα
και θαυμαστά. Αυτό είναι η Τέχνη της Ζωής. Λόγω και Έργω. Αυτό είναι
Λογοτεχνία. Κύριε Κοντολέων, σας ευχαριστούμε».
Πρώτη ανάρτηση: http://www.kosvoice.gr/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CF%89-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CF%8C/item/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CF%89-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CF%8E-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B9%CE%B1
No comments:
Post a Comment