Ιζαμπέλ Αλιέντε «Μακρύ πέταλο από θάλασσα»

 

Ιζαμπέλ Αλιέντε

«Μακρύ πέταλο από θάλασσα»

Μετάφραση: Βασιλική Κνήτου

Εκδόσεις Ψυχογιός

 

Βιβλιοδρόμιο (16/1/2021)

 

Η Ιζαμπέλ Αλιέντε είναι μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες  συγγραφείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Καταξιωμένη όχι μόνο στη συνείδηση της κριτικής, αλλά και του κοινού.

Τα βιβλία της τυγχάνουν μεγάλης ανταπόκρισης από αναγνώστες διαφορετικών απαιτήσεων και προδιαγραφών.

Γεννήθηκε  το 1942 στο Περού, αλλά έζησε τα παιδικά της χρόνια στη Χιλή και αργότερα και σε άλλες χώρες, καθώς είτε παρακολουθούσε τις μετακινήσεις της οικογένειάς της λόγω επαγγέλματος των γονιών της, είτε για τις δικές της σπουδές και αργότερα λόγω των συγγραφικών της υποχρεώσεων.

Το πρώτο της μυθιστόρημα  κυκλοφορεί το 1982  και αμέσως γίνεται παγκοσμίως γνωστή. Πρόκειται για το περίφημο «Σπίτι των πνευμάτων» που η συγγραφική του οντότητα το εντάσσει στην κατηγορία των μυθιστορημάτων του μαγικού ρεαλισμού, ενός ιδιαιτέρως αγαπητού στο κοινό είδους αφήγησης που έχει ως πατρίδα του την Νότια Αμερική.

Αυτό το γεγονός, μαζί με το ότι η συγγραφέας υπήρξε ανιψιά του εμβληματικού Προέδρου της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, φέρνουν μυθιστόρημα και μυθιστοριογράφο στο πρώτο επίπεδο παγκόσμιας αναγνώρισης και από εκεί και πέρα η ίδια η Αλιέντε με συνέπεια καταθέτει έως σήμερα κοντά μια εικοσάδα λογοτεχνικών έργων, ενώ παράλληλα αναπτύσσει και μια έντονη δράση γύρω από θέματα ελευθερίας ιδεών και ισότητας των φύλων.

Πολύ συχνά στα έργα της χρησιμοποιεί τεχνικές του μαγικού ρεαλισμού, όπως επίσης και πολύ συχνά τους προσδίδει μια έντονη καταγραφή πολιτικών και ιστορικών γεγονότων.

Το πλέον πρόσφατο από τα μυθιστορήματά, με τον τίτλο «Largo petalo del mar», κυκλοφόρησε το 2019 και αμέσως μετά ένα χρόνο, βγήκε και στα ελληνικά βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Ψυχογιός που είναι ο νέος εκδοτικός οίκος της Αλιέντε στην Ελλάδα, και σε νέα μετάφραση της Βασιλικής Κνήτου.

Ο τίτλος «Μακρύ πέταλο από θάλασσα» παραπέμπει στη γεωγραφική τοπογραφία της Χιλής, της χώρας που στην ουσία φιλοξενεί ένα μεγάλο μέρος από τα εντός του μυθιστορήματος εξιστορούμενα συμβάντα.

Η αφηγούμενη ιστορία ξεκινά το 1936, τότε όπου στη Ισπανία ξεσπά ο Εμφύλιος. Όταν ο Φράνκο επικρατεί, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παίρνουν τον δρόμο της αυτοεξορίας, περνώντας από τα Πυρηναία, στη Γαλλία. Ανάμεσά τους η νεαρή πιανίστρια Ροσέρ και ο αδερφός του νεκρού αγαπημένου της, ο γιατρός Βίκτορ Νταλμάου. Για να επιβιώσουν, ενώνονται σε έναν γάμο που δε θέλησε κανείς τους.

Μαζί με άλλους πρόσφυγες, επιβιβάζονται στο "Winnipeg", το καράβι που ναύλωσε ο ποιητής Πάμπλο Νερούδα για να τους μεταφέρει στη Χιλή, αυτό το "μακρύ πέταλο από θάλασσα και κρασί και χιόνι", όπως την ονομάζει ο ίδιος. Εκεί θα φτιάξουν μια καινούργια ζωή, εξόριστοι αλλά ελεύθεροι. Ώσπου μια χούντα θα ανατρέψει τον Πρόεδρο της χώρας, Σαλβαδόρ Αλιέντε και μια νέα Οδύσσεια περιμένει τα κεντρικά πρόσωπα.

Μέσα σε αυτόν τον καμβά η Αλιέντε στήνει μια πολυδύναμη ιστορία  όπου από τη μια ο μέσος σημερινός αναγνώστης μαθαίνει με επάρκεια και σωστή τοποθέτηση τα συμβάντα στη μεγάλη αυτή χώρα της Ευρώπης, αλλά και τον τρόπο όπου ζούσαν μέσα στο δεύτερο μισό του 20^ου αιώνα οι κάτοικοι των χωρών της Νότιας Αμερικής και το πως τα εκεί αυταρχικά καθεστώτα -εγκαθιδρυμένα  από τις αμερικανικές επεμβάσεις- κυριολεκτικά ισοπέδωσαν ανθρώπινες αξιοπρέπειες και κατέστρεψαν κρατικές οικονομίες.

Αλλά η Αλιέντε ενώ στην ουσία -και για μια ακόμα φορά- έγραψε ένα πολιτικό μυθιστόρημα, παράλληλα σύνθεσε -για μια ακόμα επίσης φορά- ένα μυθιστόρημα χαρακτήρων και περιγραφής συναισθημάτων.

Με μια αφήγηση που στηρίζεται στην γραμμική εξιστόρηση, με ελεγχόμενες ως προς την ποσότητάς τους ιστορικές πληροφορίες, με την ευρηματική συνύπαρξη μυθιστορηματικών και ιστορικών προσώπων, με περιγραφές ολοζώντανες των τόπων μα και των συναισθηματικών αντιδράσεων, ολοκλήρωσε ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα όπου κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, τον βοηθά να συνδυάσει συνθήκες του χτες με δυναμικές του σήμερα, και τελικά να τύχει μιας αναγνωστικής πληρότητας καθώς μένει με τη διαπίστωση πως ο άνθρωπος είναι εν τέλει δημιουργός και της μοίρας του, αλλά και του ήθους του.

Τελικά -η Αλιέντε και πάλι το αποδεικνύει-  το προσιτό σε πολλούς μπορεί διαθέτει την ποιότητα που συνήθως αναμένουμε να τη συναντήσουμε  σε πλέον εξειδικευμένα έργα.

Η Βασιλική Κνήτου, έχοντας μεταφράσει και άλλα έργα της Αλιέντε, διατηρεί και εδώ την ιδιαιτερότητα μιας γραφής που το απλό συνυπάρχει με το βαθύ.