25.3.10

Δικαίωμα αναγνώστη - πληγή συγγραφέα

"Αυτό το μυθιστόρημα δε μου άρεσε καθόλου... Μέχρι το μέσο του έφτασα και μετά το παράτησα! Συνειδητά το έκανα αυτό!..." -κάπως έτσι εκφράστηκε μια από τις αναγνώστριες της Λέσχης Ανάγνωσης, το απόγευμα που συζητούσαμε για το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα γνωστής συγγραφέας.
Βιάστηκα να την απενοχοποιήσω - "Μα είναι δικαίωμα κάθε αναγνώστη να κλείνει το βιβλίο που δεν του άρεσε. Να το παρατά!" της είπα.
Χαμογέλασε εκείνη. Πικρό χαμόγελο... Μπορεί και έκφραση ελεγχόμενου θυμού...
"Έχω στο σπίτι μου πολλά, πάρα πολλά βιβλία... Βιβλιοθήκες ολόκληρες... Λοιπόν, αυτό εδώ..." σήκωσε το βιβλίο και μας το έδειξε, "...Αυτό εδώ δε θα το βάλω ούτε σε ράφι της αποθήκης μου. Θα το πετάξω!.."
"Τόσο κακό!..." παρατήρησα, "Μα γιατί;" θέλησα να μάθω.
"Δεν ξέρω... Δεν θέλω να ξέρω, μήτε να μιλώ για αυτό θέλω! Με ενοχλεί -αυτό και μόνο!"
Σκληρή μια τέτοια στάση αναγνώστη. Αλλά δικαίωμά του να την έχει.
Και συνεχίσαμε τις συζητήσεις μας... Μα εγώ είχα στο νου μου εκείνη τη συγγραφέα του βιβλίου. Δε θα ήθελα να ήμουνα στη θέση της -σκέφτηκα. Μα αμέσως μετά σκέφτηκα και κάτι άλλο -πως μπορεί να έχω βρεθεί. Ο κάθε συγγραφέας μπορεί να έχει τύχει να συναντήσει αναγνώστη που να ενοχλήθηκε από βιβλίο του, που να τον έκανε να θυμώσει. Να τον οδήγησε ακόμα και στο να το πετάξει. Ναι, στον κάθε συγγραφέα μπορεί -κι όχι μόνο μια φορά- να έχει κάτι τέτοιο συμβεί. Μόνο που δεν το έχει μάθει. Και συνεχίζει να ζει πιστεύοντας πως σε άλλους αρέσουν τα βιβλία του, σε άλλους όχι, σε κάποιους ενεργοποιούν θετικές σκέψεις, σε κάποιους άλλους... Όχι, αυτούς με τις αρνητικές σκέψεις αποφεύγει να τους φανταστεί. Και στο τέλος τους ξεχνάει... Τους ξεχνάμε εμείς οι συγγραφείς τους αναγνώστες που δε μας αγάπησαν. Και ξεχνάμε κάποια αντίτυπα των έργων μας που μπορεί να μουχλιάζουν σε αποθήκες ή να μουλιάζουν στα πεζοδρόμια
Συγγραφικές πληγές σε μη εμφανή σημεία του σώματός μας.
Έτσι είναι!... Ας μη παραπονιόμαστε. Ας μην είχαμε εκδοθεί... Όποιος και με όποιον τρόπο εκδίδεται ρισκάρει.

6 comments:

Eva Stamou said...

Πολύ ωραίο το θέμα της ανάρτησης.

Αναμφισβήτητα κάθε δημιουργός εκθέτοντας την δουλειά του, εκτίθεται σε θετικές ή αρνητικές αντιδράσεις από το κοινό. Σίγουρα όλοι προτιμάμε τα θετικά σχόλια, αν και δεν είναι απαραίτητα τα πιο χρήσιμα για την εξέλιξή μας. Δεν θεωρώ όμως ότι ακραία σχόλια (είτε θετικά είτε αρνητικά) πρέπει να απασχολούν τον συγγραφέα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η γνώμη μου είναι ότι η αναπόφευκτη υποκειμενικότητα της κρίσης άλλοτε συνεισφέρει στο νοητό διάλογο συγγραφέα-αναγνώστη, κι άλλοτε περιορίζει την απροκατάληπτη υποδοχή σοβαρών ή πρωτότυπων έργων.

Καλημέρα

Δέσποινα said...

Συγγνώμη που είμαι εκτός θέματος αλλά δε μπορώ να διαβάσω τις τελευταίες αναρτήσεις λόγω χρώματος και γραμματοσειράς.Βέβαια, ίσως φταίει η όρασή μου που δεν είναι τόσο καλή αλλά μέχρι πρότινος διάβαζα μια χαρά.
Απλά το επισημαίνω , χωρίς να περιμένω απαραίτητα ν'αλλάξει κάτι.

Μάνος Κοντολέων said...

Δέσποινα
Ευχαριστώ για την παρατήρηση. Ελπίζω τώρα να έχω διορθώσει την κατάσταση

Μάνος Κοντολέων said...

Eva Stamou
Δεν ξέρω αν έχεις ποτέ σκεφτεί πως τα βιβλία ενός συγγραφέα είναι κάτι σαν τα παιδιά του. Κι όπως ένας γονιός ανησυχεί για το πως οι άλλοι αντιμετωπίζουν ακόμα και τα ενήλικα παιδιά του, το ίδιο ανησυχεί κι ο συγγραφέας για το πως οι αναγνώστες του μπορεί να αντιμετωπίσουν βιβλίο του.
Συναισθηματικό, καθαρά, το θέμα -έτσι και μόνο το βλέπω ή έστω τολμώ να το δω.

KOSTAS PAP said...

Ένα έργο τέχνης από την στιγμή που δημοσιοποιείται, μπορεί και πρέπει να δέχεται την κριτική των αναγνωστών (και των κριτικών), αλλά είναι τελείως σχετικό το πόσο θα επηρρεάσει τον δημιουργό ή όχι. Άλλωστε στη ζωή του έργου τέχνης, από την στιγμή, που θα ελευθερωθεί από τον δημιουργό και θα αρχίσει το δικό του ταξίδι, είναι μοιραίο να έχει όλων των ειδών τις συναντήσεις. Θα τις υπομένει.
Καλή μέρα.

Μάνος Κοντολέων said...

KOSTAS PAPAPOSTOLOU
Έτσι είναι -ούτε λόγος δε γίνεται. Αλλά -και μιλώ πάντα με την ευαισθησία του 'γονιού'/συγγραφέα- αν μάθεις πως το έργο σου πετάχτηκε στα σκουπίδια...Έ, κάτι δυσάρεστο θα αισναθείς.
Πάντως να πω και κάτι άλλο. Δυσάρεστα μπορεί να αισθανείς και από θετική κρίση, όταν αυτή πιστεύεις πως αν και μιλά θετικά, στην ουσία έχει διαβάσει το έργο σου με τρόπο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που εσύ το έγραψες. Αλλά έτσι είναι -τα εκδιδόμενα άτομα δεν μπορούν να επιλέγουν τους πελάτες τους, μήτε και όλους να ικανοποιούν