9.12.14

Ένα βιβλίο είναι ένα ερωτικό σώμα, που περιμένει να το ερωτευτούν...

Καλαμάτα, Βιβλιόπολις, 8-12-2014



Είχα την τύχη να συναντήσω για πρώτη φορά τον Μάνο Κοντολέων πριν μερικά χρόνια, όταν τον είχαμε καλέσει να μιλήσει στα παιδιά της Λέσχης Ανάγνωσης του 2ου Γυμνασίου. Αυτή ήταν η πρώτη άνοιξη, του 2011. Τον περασμένο Απρίλιο, ξανασυναντηθήκαμε πάλι στο σχολείο μου με άλλα παιδιά βέβαια αυτή τη φορά και με άλλο διδακτικό στόχο. Αυτή ήταν η δεύτερη άνοιξη, του 2014. Ελπίζω ότι δεν προδίδω τις προσδοκίες του αρχίζοντας με αυτό το μικρό λογοπαίγνιο. Μας ζήτησε ο συγγραφέας να πούμε τις σκέψεις μας πάνω στο βιβλίο του, και είναι μεγάλη η τιμή αυτή, αλλά θα κάνω μια μικρή παρασπονδία και θα πω τις σκέψεις που μου γέννησε αυτό το βιβλίο.
Ας πούμε ότι ένα βιβλίο είναι ένα ερωτικό σώμα, που περιμένει να το ερωτευτούν. Και ο αναγνώστης είναι ο εραστής που επιθυμεί να κάνει δικό του αυτό το σώμα. Σαν τον Δημήτρη που «δεν άφησε τα μπράτσα της να καλύψουν ό,τι αυτός ήθελε να απολαύσει», έτσι επιτίθεται ο αναγνώστης στο βιβλίο. Σαν την Ανθή που «ανασήκωσε την πλάτη από το χαλί και ζήτησε να δει, να οσμιστεί, να αγγίξει». Ένας πόλεμος ερωτικός διεξάγεται μεταξύ αναγνώστη και αναγνώσματος, όπου αναζητείς το νόημα κι αυτό συνέχεια σου ξεγλιστράει μέσα από τα χέρια. Μέχρι που φτάνεις στο σημείο όπου αντιλαμβάνεσαι ότι το νόημα δεν θα στο προσφέρει το βιβλίο. Εσύ πρέπει να του το προσφέρεις. Εσύ πρέπει να μπεις μέσα στον κόσμο του, με σεβασμό.
Η Ανθή είναι μερικά χρόνια νεότερή μου, αλλά η διαφορά δεν είναι σπουδαία. Εγώ και η Ανθή ζήσαμε τις ίδιες εποχές, τα ίδια τραγούδια, την ίδια ιστορία, την ίδια Ελλάδα. Μαζί παρακολουθήσαμε τους πρωθυπουργούς να διαδέχονται ο ένας τον άλλον, τους Ολυμπιακούς του 2004 να αλλάζουν την Αθήνα, τη μόδα των ινδικών επίπλων, τη σημερινή κρίση. Θα μπορούσε να είναι η φίλη της φίλης ενός φίλου μου. Και όμως δεν ξέρω αν είδαμε όλη αυτήν την ιστορία με τον ίδιο τρόπο. Για την ακρίβεια, καθόλου δεν ξέρω πώς είδε αυτή την ιστορία η Ανθή. Ποιες είναι οι πολιτικές της πεποιθήσεις; Αν έχει. Η πεθερά της πάντως είχε.
Η Ανθή είναι περίπου συνομήλική μου, αλλά είναι μια γυναίκα της γενιάς μου; Θυμάμαι συμφοιτήτριές μου που γέννησαν το πρώτο τους παιδί πριν πάρουν πτυχίο, αλλά το πτυχίο το πήραν. Ξέρω κοπέλες που μικροπαντρεύτηκαν, αλλά δούλεψαν επίσης από μικρές. Δεν ξέρω γιατί η Ανθή άργησε τόσο πολύ να πάρει τη ζωή της στα χέρια της. Η μάνα της αναλόγως ήταν πολύ πιο δυνατή. Τότε που έπρεπε, εκείνη διάλεξε τη ζωή της• στο βαθμό που το μπορούσε. Η κόρη πήρε τη ζωή της μάνας της και τη συνέχισε• όπως κληρονόμησε και το όνειρό της.
Μου αρέσει που η Ανθή είναι σιωπηλή. Αυτή η σιωπή προκύπτει από μια ποιότητα εσωτερική. Σκέφτεται διαρκώς, η μέσα της φωνή είναι πολύ δυνατή τώρα που χάρη στον συγγραφέα την ακούσαμε. Με εξοργίζει που η Ανθή είναι σιωπηλή. Αυτή η σιωπή είναι αδυναμία. Η Ανθή πολέμησε σκληρά και με αξιοπρέπεια με τον εαυτό της και με την αδυναμία της.
Τελικά, όλοι ζούμε τη ζωή μας μέσα από τις ζωές των άλλων; Η Ανθή πέρασε 40 χρόνια περίπου αναζητώντας το νόημα ενός οράματος που δεν της ανήκε. Λες και ανομολόγητα είχε πειστεί ότι το ανθρώπινο ον καθορίζεται μεταφυσικά από μυστηριώδη πεδία υπερφυσικών δυνάμεων. Υποψιάζομαι όμως ότι στο τέλος, όταν πια παίρνει τον πράσινο μαρκαδόρο για να γράψει τις ημερομηνίες πάνω στα άλμπουμ με τις φωτογραφίες, αποφασίζει να κλείσει τον κύκλο δίνοντας η ίδια νόημα στη μυστηριώδη ρήση• έχει πια αποφασίσει ότι το ανθρώπινο ον καθορίζεται μεταφυσικά από τις επιλογές του και μόνο.


Σταύρος Αράπογλου, φιλόλογος του 2ου Γυμνασίου Καλαμάτας

No comments: