Γιώργος Βέης «Εκεί» - Εκδόσεις Κέδρος

 

Γιώργος Βέης

«Εκεί»

Μαρτυρίες από το Βιετνάμ, την Ινδονησία, την Ιαπωνία, την Κίνα, το Καμερούν, τη Γερμανία

Εκδόσεις Κέδρος

 

                       Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

 

 

 

Διαβάζω το τοπίο από τη φόδρα του. Εκεί που διαφαίνεται η εκτροπή, η παρέκκλιση, η διαφυγή από τον πολιτειακό κανόνα.

Οι πιο πάνω φράσεις υπάρχουν σε κείμενο που έχει να κάνει με το Τόκιο. Αλλά ως ένα βαθμό μπορεί κανείς να τις θεωρήσει πως περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο ο Γιώργος Βέης  είδε όλα εκείνα τα μέρη που κατά καιρούς επισκέφθηκε.

Ο Γιώργος Βέης (1955) εκτός από το ότι είναι ένα από τους αξιολογότερους ποιητές της γενιάς του, είναι και εκείνος ο Έλληνας συγγραφέας που συνεχίζει το είδος της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας.

Ένα είδος λογοτεχνίας που στη γλώσσα μας έχει μια τεράστια παράδοση μιας και ξεκινά από τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία και φτάνει μέχρι τον Καζαντζάκη, τον Ουράνη, τον Παναγιωτόπουλο.

Το είδος αυτό της λογοτεχνίας υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλές σε προηγούμενες εποχές, καθώς μέσα από τις καταγραφές των ταξιδιωτικών εντυπώσεων, οι αναγνώστες γνωρίζανε τις χώρες στις οποίες ο κάθε συγγραφέας – περιηγητής είχε επισκεφθεί.

Σήμερα αυτή η γνωριμία μπορεί να γίνει με άλλους τρόπους -με προσωπικά ταξίδια, με τον κινηματογράφο, με την τηλεόραση, πλέον και με τις διάφορες πλατφόρμες οπτικοακουστικού υλικού.

Αλλά η ιδιαιτερότητα της συγγραφικής ματιάς πάντα έχει την αξία της.

Γιατί αυτή είναι που μπορεί να στοχάζεται, να αναζητά πίσω από εικόνες και περιγραφές τοπίων την ουσία κάθε τόπου, την ουσία του ανθρώπου που σε αυτόν ή σε κάποιον άλλο τόπο έζησε και ζει.

Εκεί, δηλαδή, που από ένα Καζαντζάκη, για παράδειγμα,  αναμέναμε να διαβάζει το τοπίο από την υφή του υφάσματός του, τώρα από ένα σύγχρονο συγγραφέα στοχαστή της περιήγησης όπως τον Βέη, ζητάμε την εσωτερική ανάγνωση, την ανάγνωση της φόδρας.

Ο Γιώργος Βέης έζησε ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής του σε άλλα μέρη και κυρίως σε χώρες της ανατολής. Σε αυτό  βοήθησε -αλλά και ο ίδιος την αξιοποίησε- η επαγγελματική ιδιότητα του διπλωματικού υπαλλήλου (για χρόνια υπήρξε πρέσβης της χώρας μας σε διάφορα κράτη της περιοχής)

Με άλλα λόγια δεν ταξίδεψε απλώς σε μακρινές χώρες, μα έζησε εκεί και μπόρεσε βαθιά να τις γνωρίσει.

Μέσα στα τελευταία είκοσι χρόνια έχει εκδώσει εννέα ταξιδιωτικά βιβλία και για κάποια από αυτά έχει τιμηθεί και με Κρατικά Βραβεία και άλλες διακρίσεις.

Παράλληλα γράφει και εκδίδει και ποιητικές συλλογές και θεωρώ πως αυτά τα δύο είδη έκφρασής του κάλλιστα αξίζει κανείς να τα μελετήσει παράλληλα, καθώς το ένα διαπερνά το άλλο.

Τα κείμενα αυτού του βιβλίου έχουν, στην πλειονότητά τους, δημοσιευθεί σε ποικίλα περιοδικά. Και έτσι αποτελούν ιδιαιτέρως πολύτιμα επιπλέον στολίσματα σε προηγούμενα βιβλία του.

Αλλά ακριβώς γιατί στο σύνολό του το «Εκεί» αποτελείται από κείμενα που και πολλούς τόπους αφορούν και κατά τη διάρκεια διαφορετικών χρόνων έχουν γραφτεί, προσφέρουν στον αναγνώστη της συλλογής την ευκαιρία να κάνει και ο ίδιος το δικό του, προσωπικό ταξίδι.

Οι εμπειρίες του συγγραφέα, η δική του ματιά, το βαθύτερο κοίταγμα σε λεπτομέρειες έρχονται να προσδώσουν στην ανάγνωση μια πολύτιμη ενδοσκόπηση και εν τέλει ένα ιδιότυπο φωτισμό της λεπτομέρειας που όμως με καίριο τρόπο χαρακτηρίζει το όλο.

Η επικαιρότητα ως εξάνθημα, ως τραύμα -εύστοχα μας ενημερώνει για τον τρόπο με τον οποίο αξίζει να μετατραπούμε από τουρίστα σε περιηγητή.

Χωρίς προκαθορισμένα στερεότυπα, ελεύθερος από αμφισβητήσεις, παραδοχές, αλλά και με απόλυτη αξιοπρέπεια στην αυτοεπιβολή της κατανόησης του άλλου, ο Βέης κοιτά, συναισθάνεται και καταγράφει.

Σε κάποιο σημείο του βιβλίου, ο ίδιος αναφερόμενος στο τι αποκόμισε από τη γνωριμία του με ένα Ιάπωνα φιλόσοφο καλλιτέχνη, σημειώνει:

… είναι ποτισμένος με Ιδέα και Γράμμα.

Νομίζω πως και ο ίδιος με το ίδιο μείγμα έχει ποτιστεί, και με το ίδιο κι εμάς ποτίζει.