Πιλάρ Κιντάνα
«Η σκύλα»
Μυθιστόρημα
Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωροπούλου
Εκδόσεις Πατάκη
H Πιλάρ Κιντάνα γεννήθηκε το 1972 στην Κολοµβία. Το 2007 συγκαταλέχθηκε μεταξύ των 39
καλύτερων συγγραφέων κάτω των 39 ετών της Λατινικής Αµερικής. Το 2010 ένα της
μυθιστόρημα τιμήθηκε µε το ισπανικό Βραβείο La Mar de Letras.
Η «Σκύλα» πρωτοκυκλοφόρησε στην Κολοµβία το 2018 και
απέσπασε τη διάκριση Premio Biblioteca de Narrativa Colombiana. Μεταφράζεται σε
περισσότερες από 18 γλώσσες, ενώ απέσπασε επίσης το αγγλικό βραβείο PEN και το
Βραβείο Literaturpreis 2021 στη Γερµανία.
Ο τόπος όπου τα αφηγούμενα γεγονότα διαδραματίζονται είναι ένα
μικρό χωριό του Ειρηνικού όπου η ομορφιά της Φύσης αλλά και τα βίαια ξεσπάσματά
της συνυπάρχουν αποδεχόμενα τις αντιθέσεις τους. Όπως και με κάποιον παρόμοιο
τρόπο συνυπάρχουν και οι φτωχοί μαύροι ντόπιοι χωρικοί που ζούνε σε παράγκες, με
τους λευκούς πρωτευουσιάνους που έχουν εκεί τα εξοχικά τους σπίτια.
Μέσα σε τέτοιες συνθήκες ζει η κεντρική ηρωίδα του έργου, η
σαραντάχρονη Νταμάρις, μαζί με τον σύντροφό της τον Ροχέλιο. Εκείνος άλλοτε ως
ψαράς, άλλοτε με το κυνήγι κερδίζει τα ελάχιστα με τα οποία ζούνε* εκείνη
καθαρίζοντας τα σπίτια των παραθεριστών.
Αν και για χρόνια παντρεμένο το ζευγάρι δεν έχει αποκτήσει
παιδιά. Γεγονός που αποτελεί κοινωνικό στίγμα για την Νταμάρις εκ μέρους των
συγχωριανών της, αλλά και για την ίδια μια βιωμένη αίσθηση αποτυχίας ως
γυναίκας.
Καθώς τα χρόνια περνάνε, οι σχέσεις του ζευγαριού
παγιώνονται σε μια κατάσταση απλής συγκατοίκησης, αν και εκ μέρους του Ροχέλιο
πάντα υπάρχουν σποραδικές εκφράσεις που φανερώνουν κάποιο συναίσθημα.
Έχοντας, λοιπόν, χάσει κάθε ελπίδα για να αποκτήσει ένα παιδί, η Νταμάρις ανακαλύπτει μια ψευδαίσθηση
μητρότητας όταν της δίνεται η ευκαιρία να υιοθετήσει έναν σκύλο. Αυτή η νέα και
έντονη σχέση με το ζώο θα σταθεί η αφορμή να ξεκινήσει η σαραντάχρονη γυναίκα
μια πορεία αυτογνωσίας καθώς ένα τραυματικό γεγονός της παιδικής της ηλικίας (η
μη επέμβασή της στο να σωθεί ο συνομήλικός της, λευκός και πλούσιος, φίλος της
Νικολασίτο) θα φωτιστεί στη μνήμη της μέσα από τη ματιά αυτής της νέας σχέσης.
Αλλά μέσα σε μια κοινωνία όπου η προσπάθεια επιβίωσης
καλύπτει κάθε λεπτό της ώρας και κάθε μέρα του χρόνου, ο σχέσεις ανθρώπου και
ζώου εκφράζονται με έναν άλλον τρόπο απ΄ ότι τις συναντάμε σε άλλες
πολιτιστικές και οικονομικές συνθήκες.
Ο άνθρωπος από τη μια διεκδικεί την συναισθηματική
ανεξαρτησία του από το ζώο, ενώ το τελευταίο υπακούει στις προσταγές της ίδιας
της φύσης του.
Ένα σκυλί ποτέ δεν μπορεί να αντικαταστήσει ένα παιδί -αυτό είναι
που ο οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος προσπαθεί να πείσει την Νταμάρις,
αλλά εκείνη θα αναζητά το ξεγέλασμα ενός υποκατάστατου μητρότητας έως ότου
πλέον και το ίδιο το σκυλί θα της δείξει
πως δεν μπορεί να μετατραπεί από μια ανεξάρτητη οντότητα σε μια άλλη εξαρτώμενη
από τα συναισθήματα ενός ανθρώπου.
Η σύγκρουση μέσα στη ψυχή της Νταμάρις δεν ελέγχεται πλέον
και για δεύτερη φορά στη ζωή της θα αφεθεί στην υποταγή της μη ελεγχόμενης
εκδίκησης.
Μετά από αυτή την πράξη της τί πλέον της απομένει;
«Έτσι σκέφτηκε πως ίσως θα
‘πρεπε να μπει στο δάσος, ξυπόλητη και μόνο με το κοντό κολάν και την
ξεβαμμένη μπλούζα με τις τιράντες, και να περπατήσει πέρα από τη Λα Ντεσπλενσα,
από το ιχθυοτροφείο και τις εκτάσεις του Ναυτικού, πέρα από τα μέρη όπου είχε
πάει με τον Ροχέλιο και από εκείνα που δεν είχαν δει ακόμα, για να χαθεί όπως η
σκύλα και το αγόρι απ΄ τις κουρτίνες του Νικολασίτο πέρα μακριά, εκεί που το
τροπικό δάσος ήταν πιο τρομακτικό» (σελ. 139)
Μυθιστόρημα λιτό όσο και απλό στην αφήγησή του, που όμως
καταφέρνει με τον δικό του τρόπο να περιγράψει ένα ολόκληρο σύμπαν -αυτό στο
οποίο δίπλα στην ομορφιά ελλοχεύει ο κίνδυνος, όπου η θάλασσα τρέφει αλλά και
σκοτώνει, όπου η βροχή εύκολα μετατρέπεται σε καταιγίδες και όπου τα σπίτια
αφήνονται στη φθορά των καιρικών φαινομένων αλλά και της φτώχειας των ανθρώπων.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η φιλοζωία αποκτά άλλη διάσταση και η
ατομικότητα δεν είναι βέβαιο πως θα μπορεί συνεχώς να επιβεβαιώνει την ύπαρξή
της.
Σε κάποια μέρη η βία
εκφράζεται διαφορετικά από τον τρόπο που εμείς τη γνωρίζουμε και ο διαχωρισμός
σε καλούς από τη μια και κακούς από την άλλη παύει να ισχύει τουλάχιστον έτσι
όπως η Δύση τον εφαρμόζει.
Μυθιστόρημα που απαιτεί ανοιχτή αναγνωστική προσέγγιση και
ηθική που δεν εθελοτυφλεί.
Η μεταφραστική εμπειρία της Χριστίνας Θεοδωροπούλου
υπηρέτησε με σύνεση την απλότητα, αλλά και το τραγικό της αφήγησης.
(725 λέξεις)
