Φωνές στο νερό

Ελένη Πριοβόλου
"Φωνές στο νερό"

Εκδ. Καστανιώτη

Πρώτη δημοσίευση: http://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/4223-fones-sto-nero
http://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/4223-fones-sto-nero

Η Ελένη Πριοβόλου ακολουθεί εδώ και χρόνια μια πορεία συγγραφική αφιερωμένη  τόσο στα μυθιστορήματα για ενήλικες, όσο και σε βιβλία για εφήβους μα και παιδιά.

Και με σύνεση δεν διαχωρίζει τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται.

Ο αναγνώστης όλων των βιβλίων της μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει το δικό της λογοτεχνικό αποτύπωμα τόσο σε ένα μυθιστόρημα εφηβικό όσο και σε ένα για ενήλικες αναγνώστες.

Ανθρωποκεντρικά όλα της τα έργα. Ανθρωποκεντρικά με την έννοια πως οι χαρακτήρες των ηρώων είναι που μεταφέρουν τις ιδέες και όχι αυτές οι τελευταίες να καλύπτουν συναισθηματικές αντιδράσεις και ποικίλα πάθη.

Αν καλά γνωρίζω και θυμάμαι, η Πριοβόλου είναι μυθιστοριογράφος. Δεν μου έχει τύχει να διαβάσω βιβλίο της που να ανήκει στο είδος του διηγήματος.

Αυτό σημαίνει πως ο τρόπος που συλλαμβάνει τις εμπνεύσεις της είναι σύνθετος και προσπαθεί να απλωθεί σε πολλά πρόσωπα και σε μεγάλες χρονικές (ή έστω ιδιαιτέρως σημαντικές) περιόδους.

Με το τελευταίο της αυτό βιβλίο αποφάσισε να μας προσφέρει μια άλλη έκφραση του ταλέντου της.

«Οι φωνές στο νερό» αν και συνεχίζουν να υποστηρίζουν την ανθρωποκεντρική τάση της Πριοβόλου, δεν το κάνουν με μια μυθιστορηματική δομή, ούτε απλώνονται σε μεγάλες χρονικές περιόδους. Μήτε πάνε να κατοικήσουν σε μια πολυπληθή πολιτεία.

Μια μικρή πόλη κάπου στα παράλια του Ιονίου είναι ο τόπος που η συγγραφέας μας μεταφέρει.

Η ελληνική επαρχία έχει ιδιαιτέρως διαφοροποιηθεί τα τελευταία είκοσι και βάλε χρόνια. Οι διαφορές ανάμεσα στην πρωτεύουσα, τις μεγάλες και τις μικρές πόλεις, τις κωμοπόλεις και τα χωριά τείνουν να εξαφανιστούν.

Ο αστικός τρόπος ζωής είναι παρόμοιος σε όλη την ελληνική επικράτεια. Μικρές και αν και φανταχτερές (πχ διασκεδάσεις ) εντούτοις ασήμαντες οι διαφορές στον τρόπο που ζει και σκέφτεται ο μέσος έλληνας.

Κι όμως υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά.  Και αυτή έχει να κάνει με τον τρόπο που το ατομικό αδιέξοδο μορφοποιείται ανάλογα με το τόπο που βρέθηκε να εκφραστεί.

Η Ελένη Πριοβόλου επέλεξε μια μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη, μάλλον τόπο παραθερισμού, αλλά και συνάμα μικροαστικό κέντρο, για αν δει από κοντά, από πολύ κοντά κάποια πρόσωπα που εκεί ζούνε –είτε από επιλογή είτε από ανάγκη.

Και αυτή τη ματιά της αποφάσισε να την εκφράσει με μια αρκετά πρωτότυπη συγγραφική σύνθεση. Στο κάθε χαρακτήρα αφιερώνει ένα κείμενο μεγέθους διηγήματος. Αλλά ενώ από το ένα πρόσωπο μεταφέρεται στο επόμενο, ζητά από τα προηγούμενα να συνεχίζουν να κυκλοφορούν ανάμεσα στις αράδες της, ακριβώς όπως οι άνθρωποι κυκλοφορούν στους δρόμους που περνάνε από τα σπίτια άλλων ανθρώπων.

Να η διαφορά της μορφοποίησης του ατομικού αδιεξόδου –που πιο πάνω σημείωσα. Το αδιέξοδο του ενός δεν ταυτίζεται με το αδιέξοδο του άλλου. Κρατά –έστω και χωρίς απτό αποτέλεσμα- την ταυτότητά του.

Σπονδυλωτό μυθιστόρημα; Ίσως.

Σίγουρα μια δόμηση που εξυπηρετεί αυτό που η ίδια η Πριοβόλου υπονοεί και με την επιλογή του τίτλου.

Το νερό του πελάγου –στοιχείο κίνησης. Το νερό του λιμανιού – στοιχείο σταθερότητας.

Και δίπλα σε αυτό το νερό εκείνοι που κατοικούν και προσπαθούν να μιλήσουν. Να ακουστούν από τους άλλους επιζητούν, την ίδια ώρα, όμως, που δεν μπορούν να αφουγκραστούν  τη λέξη που κάποιος άλλος λέει.

Και ανάμεσα τους σε όλους αυτούς η ίδια η συγγραφέας που παρακολουθεί και καταγράφει. Και στη συνέχεια αυθαίρετα ανασυνθέτει ζωές.

Μια λεπτών αποχρώσεων συγγραφική ματιά. Με τη νωχέλεια της επαρχιακής ζωής. Με την αισθαντικότητα ενός τόπου που προσπαθεί -όπως και όσοι τον κατοικούν- να συνεχίσει να υπάρχει.