Το εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά παρουσιάζει μια εκδοτική άνθηση στις μέρες μας.
Οι εικονογραφήσεις είναι πολύ υψηλού επιπέδου και αποτελούν το πρώτο ερέθισμα για να προσέξει τα βιβλία ο μελλοντικός τους αναγνώστης.
Αλλά το καλό εικονογραφημένο βιβλίο πρέπει πρωτίστως να διαθέτει ένα καλό κείμενο -έστω κι αν είναι ελάχιστο, λίγες φράσεις.
Γιατί όταν αναφερόμαστε σε βιβλίο και εφόσον λόγος και εικόνα συνυπάρχουν, θα πρέπει πρώτιστα να το αντιμετωπίζουμε ως λογοτεχνικό έργο.
Το γιατί τα εικονογραφημένα βιβλία παρουσιάζουν και στο εξωτερικό και στη χώρα μας μια άνθηση είναι θέμα που αξίζει να μελετηθεί. Μια πρώτη -και σαφώς πρόχειρη-ερμηνεία είναι αυτή που έχει να κάνει με το γεγονός πως τα σημερινά παιδιά είναι ιδιαιτέρως εξαρτημένα από την εικόνα, άρα το εικονογραφημένο βιβλίο θεωρείται πως κάπως πιο εύκολα μπορεί να τα πλησιάσει.
Αλλά όταν δίνουμε στο παιδί ένα βιβλίο θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως στην ουσία προσπαθούμε να το μυήσουμε στην φιλαναγνωσία. Άρα πρώτη φροντίδα είναι η γλώσσα και το μήνυμα που εκείνη στέλνει.
Με αυτό το κριτήριο, έγινε η επιλογή των τριών βιβλίων του σημειώματος αυτού.
Μισέλ Φλαις
«Το ντροπαλό βιβλίο»
Εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη
Εκδόσεις Πατάκη
Ο Μισέλ Φάις είναι ένας από τους πλέον δραστήριους σύγχρονους ανθρώπους των γραμμάτων μας -συγγραφέας με πλούσιο έργο, υπεύθυνος σελίδων βιβλίου σε εφημερίδες και περιοδικά, διδάσκει δημιουργική γραφή, έχει επιμεληθεί λογοτεχνικές σειρές.
Το 2004 κυκλοφόρησε και το πρώτο του παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο, ενώ μετά από ένα χρόνο δίνει στο φως της δημοσιότητας και το δεύτερο.
Η ‘ενήλικη’ λογοτεχνική γραφή του έχει μια εντελώς δική της ταυτότητα -πρόκειται για συγγραφέα που με τις λέξεις φωτίζει απρόσμενες πλευρές σκέψεων και συναισθημάτων, ενώ οι αφηγήσεις του δεν ακολουθούν μια γραμμική πορεία.
Τελικά μπορεί κανείς να πει πως ο Φάις φωτίζει μια αθέατη ως ένα βαθμό υπόσταση των εσωτερικών συνθηκών που καθορίζουν την ζωή των ανθρώπων.
Αυτή του η ικανότητα, βρήκε ένα νέο τρόπο να υλοποιείται μέσα από μια γραφή που η απλότητα η οποία την διακρίνει της επιτρέπει να ξεσκεπάζει το βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα της παιδικότητας -δηλαδή, μιας απελευθερωμένης από συμβάσεις όρασης του κόσμου.
Κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο δεύτερο παιδικό του βιβλίο -που όπως κάθε γνήσια παιδικό αξίζει να διαβαστεί και από ενήλικες-.’Έχετε δει ποτέ βιβλίο να κρύβεται πίσω από άλλα βιβλία σε βιβλιοθήκες;’
Με αυτό το ερώτημα ξεκινά η αφήγηση και στη συνέχεια θα μας περιγράψει τις ‘συμπεριφορές’ όσων βιβλίων ντρέπονται να παρουσιαστούν και που κάποια στιγμή ίσως καταφέρουν να ξεθαρρέψουν. Κι αυτό θα συμβεί όταν κάποιο επίσης ντροπαλό χέρι ανακαλύψει τις κρυψώνες τους και κερδίσει την εμπιστοσύνη τους.
Με όχημα την παιδική ματιά ο Φάις μας μιλά για την μοναδικότητα της σχέσης αναγνώστη και κειμένου και παράλληλα υποστηρίζει την ιδέα πως αυτή η σχέση δεν μπορεί να είναι μια σχέση που κραυγάζει, αλλά μια σχέση απολύτως μοναδική και ασφαλώς υποκειμενική.
Το τόσο πρωτότυπο κείμενο το έχει εικονογραφήσει η έμπειρη και ταλαντούχος εικονογράφος Ντανιέλα Σταματιάδη
Ελένη Πριοβόλου
«Η Ραμού και η φάλαινα Μπελού»
Εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη
Εκδόσεις Καστανιώτη
Η ίδια εικονογράφος -η Ντανιέλα Σταματιάδη- εικονογράφησε και αυτό το βιβλίο.
Το έχει γράψει η Ελένη Πριοβόλου, μια συγγραφέας ιδιαιτέρως γνωστή για τα ιστορικά και κοινωνικά της μυθιστορήματα, που όμως έχει μια επίσης σημαντική και αξιόλογη παρουσία στην παιδική λογοτεχνία και στις εικονογραφημένες ιστορίες.
Η Πριοβόλου είναι συγγραφέας με πολιτικό αποτύπωμα. Και βέβαια το πλέον πολιτικό αποτύπωμα ενός συγγραφέα που απευθύνει ένα έργο του σε αναγνώστες μικρής ηλικίας έχει οικολογικό προβληματισμό.
Στη συγκεκριμένη ιστορία τα δυο στοιχεία που κυριαρχούν στον πλανήτης μας -το χώμα με ο αέρας από τη μια, το νερό από την άλλη- εκπροσωπούνται από ένα μικρός κορίτσι και μια μικρή φάλαινα αντίστοιχα, που γεννήθηκαν την ίδια μέρα. Το γεγονός αυτό -μέσα στα πλαίσια μιας φανταστικής αφήγησης- επιτρέπει στις δυο ηρωίδες να επικοινωνούν μεταξύ τους και να μυεί η μια την άλλη στα μυστικά των κόσμων τους. Η επικοινωνία αυτή θα ξαφνιάσει στην αρχή τους εκπροσώπους των δύο κόσμων, αλλά θα είναι η επιστημονική γνώση που θα αποδείξει πως μια τέτοια επικοινωνία και εφικτή είναι και χρήσιμη.
Ευρηματικό κείμενο γραμμένο με μια βαθιά προσέγγιση του τρόπου με τον οποίο μπορεί ένας μικρός αναγνώστης να κατανοήσει την ολότητα της φυσικού συστήματος και το πως και ο άνθρωπος μέρος αυτού του συστήματος είναι.
Μαρία Λυκάρτση
«Το μόνο παιδί»
Εικονογράφηση: Zafouko Yamamoto
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Μια νέα φωνή στο χώρο του εικονογραφημένου βιβλίου είναι η Μαρία Λυκάρτση.
Τρία έως τώρα τα βιβλία που υπογράφει, αλλά δείχνουν να είναι αρκετά για να σκιαγραφήσουν τις θεματικές και το συγγραφικό ύφος της.
Ο άνθρωπος μέσα στον κόσμο της Φύσης, αλλά και μέσα στην κοινωνία -η περιοχή όπου κινείται η έμπνευσή της.
Με μια γλώσσα λιτή, απλή, μα και με υπόγεια στοιχεία ποιητικότητας -κάπως έτσι υλοποιείται η γραφή της.
‘Τον αέρα τον ένιωθε πριν φτάσει στο τζάμι του το γέλιο της Μαίρης, δεν θα το μπέρδευε ποτέ με της Λένας. Πιο πολύ από τις λέξεις άκουγε καμιά φορά τη σιωπή’
Ένα αγόρι -που πολύ εύστοχα η εικονογράφος θα μας δείξει το πρόσωπό του μόνο στην τελευταία ζωγραφιά, τότε που η συγγραφέας θα παρατηρήσει πως: Ήταν ίσως, το μόνο παιδί που δεν θα ‘νιωθε μόνο του τελικά ποτέ- είναι ο κεντρικός χαρακτήρας της αφήγησης.
Ένα παιδί που μπορεί και διαισθάνεται και δεν φοβάται την ιδιαιτερότητα των συναισθημάτων του.
Κι αυτό όσο κι αν ιδιαιτερότητα μπορεί να σημαίνει μοναχικότητα και όχι μοναξιά, μια καθημερινότητα χωρίς ‘φίλους’ και’ ακολούθους’ αλλά συντρόφους όπως το γέλιο, το κλάμα, η μυρωδιές, τα χρώματα, οι εκφράσεις στα πρόσωπα των άλλων.
Μια ιδιαίτερα εύστοχη εξιστόρηση του διαφορετικού μέσα στις προδιαγραφές ενός εικονογραφημένου βιβλίου που ασφαλώς και όχι μόνο μπορεί, αλλά και αξίζει να διαβαστεί από αναγνώστες κάθε ηλικίας.
Η εικονογράφηση της Zafouko Yamamoto (ψευδώνυμο της Ζαφειρούλας Σιμοπούλου) διατηρεί το ύφος μιας παιδικής σύνθεσης καθώς περιγράφει την καθημερινότητα ενός παιδιού σε αστικό περιβάλλον.
Βιβλιοδρόμιο , 15/11/2025
No comments:
Post a Comment