Βούλα Μάστορη
«Στη χώρα των θαυμάτων»
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις Πατάκη
Η Βούλα Μάστορη ανήκει στην ομάδα εκείνων των συγγραφέων της
λογοτεχνίας για παιδιά και νέους που παρουσιάζονται στα χρόνια της
μεταπολίτευσης και ανανεώνουν τα θέματα και τη μορφή των βιβλίων που
απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους.
Από τις πλέον δυναμικές παρουσίες, δίνει το παρόν της τόσο
με εφηβικά μυθιστορήματα όσο και με μικρές ιστορίες και παραμύθια.
Αρχές της δεκαετίας του 2000 κυκλοφορεί και το πρώτο της
μυθιστόρημα για ενήλικο κοινό.
Το δεύτερο θα ακολουθήσει δέκα περίπου χρόνια αργότερα.
Κι εφέτος βλέπει το φως της δημοσιότητας το τρίτο –«Στη χώρα
των θαυμάτων».
Μυθιστόρημα σπαραγμός μετά από τον θάνατο του συζύγου της
συγγραφέα.
Δεν είναι ίσως σύνηθες (ίσως και όχι πρέπον ηθικά) μια
κριτική προσέγγιση ενός λογοτεχνικού έργου να επιχειρεί να συνδέσει τα όσα μέσα
στο μυθιστόρημα διαδραματίζονται με την προσωπική ζωή του δημιουργού, αλλά στην
περίπτωση αυτού εδώ του βιβλίου, νομίζω πως όχι μόνο δεν υφίσταται θέμα ηθικής
τάξης, αλλά αντίθετα επιβάλλεται να τονισθεί η ταύτιση ηρωίδας και δημιουργού
της μιας και είναι σαφές πως τέτοιο στόχο είχε και η Βούλα Μάστορη όταν ξεκίνησε
να γράφει και κάποια στιγμή ολοκλήρωσε το έργο αυτό που περιγράφει την κοινή
ζωή της με τον σύντροφό της.
Και αποκτά ακόμα μεγαλύτερο βάρος και βάθος αυτή η καταγραφή
μιας κοινής πορείας που τη διακόπτει ο θάνατος του ενός μέλους, όταν το έργο
κυκλοφορεί τις μέρες που η ίδια η Μάστορη αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα
υγείας.
Μυθιστόρημα, λοιπόν, το «Στη χώρα των θαυμάτων» -ή μήπως
μαρτυρία;
Η δομή του έργου διαθέτει δύο επίπεδα. Στο πρώτο η
τριτοπρόσωπη αφηγήτρια (που με σαφήνεια αφήνει να υπονοηθεί πως ταυτίζεται με
την ηρωίδα) καταγράφει τις αντιδράσεις της τις πρώτες μέρες μετά από το θάνατο του για σαράντα περίπου
χρόνια συντρόφου της.
Η απουσία του αποκτά διαστάσεις μεταφυσικής παρουσίας και τα
αντικείμενα του σπιτιού γίνονται η αφορμή να έρθουν στην επιφάνεια της μνήμης
τα γεγονότα των προηγουμένων ετών.
Κι έτσι έχουμε το δεύτερο επίπεδο αφήγησης. Σε αυτό
παρακολουθούμε τη γνωριμία δυο ανθρώπων που αν και είχαν μια σημαντική διαφορά
ηλικίας, ερωτεύτηκαν με πάθος και έζησαν ο ένας δίπλα στον άλλον μια ολόκληρη
ζωή.
Αυτό το δεύτερο επίπεδο στην ουσία λειτουργεί ως η
μυθιστορηματική βάση όπου απάνω της θα έρθει να απλωθεί ο σπαραγμός από τον
χωρισμό και να μετατραπεί σε λογοτεχνία η πορεία προς τα γηρατειά, οι διάφορες
φάσεις μιας αρρώστιας και τελικά το αναπότρεπτο τέλος του ενός, αλλά και η προσπάθεια
διαχείρισης της μοναξιάς εκ μέρους του άλλου.
Πίσω από αυτό το κεντρικό θέμα, πολλά άλλα ζητήματα
σηματοδοτούνται.
Οι σχέσεις της κόρης με τον πατέρα. Μια σχέση που δεν θέλησε
ποτέ να ξεθυμάνει, αλλά αντίθετα μεταμορφώθηκε σε μια μορφή έλξης προς ωριμότερο
άνδρα.
Η καθυστερημένη έφοδος της εφηβείας –μιας περιόδου που
εμποδίστηκε να ανθίσει στην δική της εποχή και που όταν τελικά μπόρεσε να
εκφρασθεί επέφερε και ένα μεγάλο κτύπημα.
Η αναζήτηση της γυναικείας χειραφέτησης στο δεύτερο μισό του
20ου αιώνα, είναι ένα ακόμα στοιχείο στο οποίο το έργο στηρίζεται.
Η σιγουριά της νέας γυναίκας που ζει δίπλα σε ένα μεγαλύτερό
της άντρα, σιγά, σιγά μετατρέπεται σε μια δική της αυτονομία και στη συνέχεια
σε μια προστασία προς τον ηλικιωμένο σύντροφο που το γήρας τον στριμώχνει το
περιθώριο.
Και -αυτό που ρίχνει
τη σκιά του σε όλο το έργο- ο σπαραγμός του πολύχρονου αποχαιρετισμού.
*********
Το τελευταίο τούτο μυθιστόρημα της Βούλας Μάστορη κυκλοφορεί
λίγους μήνες μετά από δυο άλλα βιβλία (τυχαίνει και αυτά να κυκλοφορούν από τις
Εκδόσεις Πατάκη) με παρόμοιο θέμα.
Είναι το «Γράμμα στον Κωστή» της Ξένιας Καλογεροπούλου και
το «Το άλλο μου ολόκληρο» της Τασούλας Επτακοίλη.
Και στα δυο αυτά βιβλία οι συγγραφείς τους απευθύνονται
νοερά στους αγαπημένους συντρόφους που έφυγαν από τη ζωή. Και χωρίς να
αποφεύγουν το πένθος, γνέφουν καταφατικά προς τη συνέχεια του βίου.
Η Μάστορη αυτό το γνέψιμο δείχνει πως δεν το αντέχει.
Παρόλα αυτά αποφασίζει να το γράψει. Ακολουθεί τη συμβουλή
του Μένη Κουμανταρέα –το πένθος τελειώνει
ή κοντεύει να τελειώσει όταν αποφασίζεις να γράψεις γι αυτό.
Μακάρι.
No comments:
Post a Comment