Μεγκ Ρόσοφ «Μυστικά ή ψέματα»
Μετάφραση Βεατρίκη Κάντζολα – Σαμπατάκου
Εκδόσεις Μίνωας
Η Μίλα είναι περίπου δώδεκα χρονών. Και συνοδεύει τον πατέρα
της σε ένα ταξίδι από την Αγγλία στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.
Σκοπός του ταξιδιού να βρεθούν τα ίχνη του αναίτια (;)
εξαφανισμένου παλιού και στενού φίλου του πατέρα της.
Ο φίλος του πατέρα τελικά βρίσκεται. Μα δεν είναι αυτό το
πλέον σημαντικό. Μεγαλύτερη ουσία έχει το ότι η Μίλα μέσα από το ταξίδι αυτό
ενηλικιώνεται.
«Αναρωτιέμαι σε ποιο χρονικό σημείο ένα παιδί παύει να είναι
παιδί. Συμβαίνει μεμιάς ή αργά και σταδιακά; Υπάρχει μια ηλικία, μια εβδομάδα,
μια στιγμή που όλα τα μυστικά του σύμπαντος αποκαλύπτονται και η ενηλικιότητα
κατεβαίνει σαν σύννεφο από τον ουρανό, αλλάζοντας το μυαλό του για πάντα; Άραγε
το παιδί που είμαι εγώ θα φύγει αθόρυβα κάποια μέρα για να μην ξαναγυρίσει ποτέ;»
Σκέψεις ενός ατόμου που εγκαταλείπει την παιδική περίοδο και
εισέρχεται στον προθάλαμο της ενηλικίωσης.
Απρόσμενα γοητευτικό μυθιστόρημα* με ένα ξάφνιασμα να
περιμένει τον αναγνώστη του καθώς πλησιάζει περισσότερο τις σκέψεις της
αφηγήτριας – κεντρικής ηρωίδας.
Στα γεγονότα που εξιστορούνται εκείνη συμμετέχει όχι ως το
κεντρικό πρωταγωνιστικό άτομο, αλλά περισσότερο σχολιάζοντάς τα και αναλύοντάς
τα.
Η ενηλικίωση –το θέμα του μυθιστορήματος- δε βιώνεται, μα
σηματοδοτεί την πορεία της.
Η Μίλα αποχαιρετά την παιδική της ηλικία καθώς άλλοτε
μαθαίνει, άλλοτε παρακολουθεί, άλλοτε υποκύπτει ή ξαφνιάζεται από τους τρόπους
που οι ενήλικοι συνυπάρχουν μεταξύ τους και εκφράζουν τα μεγάλα συναισθήματα
όπως αυτό του έρωτα ή τις μεγάλες τους αποφάσεις όπως την ανάληψη της γονικής
ευθύνης.
Η πρόσφατα βραβευμένη με το διεθνές βραβείο λογοτεχνίας για
παιδιά και νέους Άστριντ
Λίντγκρεν έχει γράψει ένα ανορθόδοξο (τουλάχιστον για την
ελληνική πραγματικότητα) μυθιστόρημα.
Τολμά (για την ελληνική-πάντα- πραγματικότητα) να ξεσκεπάσει
μπροστά σε ένα έφηβο τα μυστικά που κρύβουν οι ενήλικες και τα ψέματα που πάνω
τους στηρίζουν τις ζωές τους.
Μυστικά από αυτά που υπάρχουν στις ιδιωτικές μας ζωές,
ψέματα από εκείνα που μονίμως δεν θέλουμε να παραδεχτούμε την ύπαρξή τους.
Η Μίλα είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε αυτήν την μαθητεία
ενηλικίωσης. Ο τρόπος που οι γονείς της την έχουν μεγαλώσει την βοηθά. Τρόπος
που αφήνει το παιδί να αντιμετωπίσει μόνο του, τα μεγάλα δικά του ερωτήματα.
Εξομολογείται η Μίλα: «Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα είναι να
ζω μια πραγματική ζωή ή πώς θα είμαι ποτέ ενήλικο άτομο. Μου φαίνεται τόσο
απίθανος αυτός ο μετασχηματισμός. Κάποια μέρα μπορεί να είμαι η σύντροφος
κάποιου ή η μητέρα κάποιου ή η ιατροδικαστής κάποιου. Κάποια μέρα μπορεί να
πίνω πολύ ή να αποκτήσω παιδί και να μην το πω σε κανέναν. Κάποια μέρα μπορεί
αν το σκάσω από τα πάντα, για δικούς μου λόγους.
Αυτόν τον εαυτό μου είναι αδύνατο να τον φανταστεί ο
σημερινός μου εαυτός. Δεν μπορώ να με φανταστώ μεγάλη. Δεν μπορώ να με φανταστώ
διαφορετική απ΄ ότι είμαι τώρα. Δεν μπορώ να με φανταστώ γριά ή παντρεμένη ή
πεθαμένη.»
Μια μεγάλη αλήθεια. Ο νέος άνθρωπος δεν μπορεί να φανταστεί
τον εαυτό του στη θέση ενός ηλικιωμένου. Κι αν το κάνει, θα ζητήσει να
ταυτιστεί με θετικά στερεότυπα –πλούτη, δόξα, ήθος.
Η Ρόσοφ σταματά, ανατρέπει μια τέτοια μορφής αυτογνωσίας. Με
τον πιο απλό τρόπο που μπορεί να υπάρξει –φωτίζοντας τις πράξεις των ενηλίκων.
Τα σημαντικά έργα της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας
μεταξύ των άλλων χαρακτηριστικών έχουν κι αυτό – να χρησιμεύουν ως καθρέφτης
και βοήθημα αυτογνωσίας στον κάθε ενήλικο αναγνώστη τους που θα έχει την
εξυπνάδα να τα διαβάσει.
Πρώτη δημοσίευση:
http://www.iporta.gr/politismos/vivlio/item/8975-megk-rosof-mystika-i-psemata-tou-manou-kontoleon
