Τζον Γκριν
«Το λάθος αστέρι»
Μετάφραση: Δημήτρης Μελικέρτης
Εκδόσεις Ψυχογιός
Τα μυθιστορήματα που απευθύνονται σε νεαρούς ενήλικες
αναγνώστες -δηλαδή μαθητές του Γυμνασίου και των πρώτων τάξεων του Λυκείου- δεν
είναι ιδιαιτέρως δημοφιλή στη χώρα μας.
Το εκπαιδευτικό σύστημα από τη μια που ακόμα και στο Δημοτικό δεν προωθεί
ικανοποιητικά τη φιλαναγνωσία, στο χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν έχει
φροντίσει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις εκείνες με τις οποίες ο
δεκατριάχρονος ή και ο δεκαεξάχρονος
έφηβος θα γνωρίσει τη λογοτεχνία που περιγράφει και τον δικό του κόσμο και
φωτίζει τα δικά του συναισθήματα και προβλήματα. Μα και από την άλλη -ας το
παραδεχτούμε κι αυτό- όλοι μας, ως λαός, δεν διαθέτουμε εκείνα τα
χαρακτηριστικά που θα μας βοηθήσουν να τολμήσουμε να προσφέρουμε στους εφήβους
μας τις ευκαιρίες να γνωρίσουν τη χαρά μιας λογοτεχνικής ανάγνωσης.
Γεμάτες -και σωστά- οι γειτονιές από κέντρα σωματικών δραστηριοτήτων,
αλλά σε ελάχιστες γειτονιές θα δούμε να
λειτουργούν βιβλιοθήκες και να δημιουργούνται λέσχες ανάγνωσης για εφήβους.
Παρόλα αυτά, έλληνες συγγραφείς υπάρχουν που γράφουν καλά
-στην πλειοψηφία τους- νεανικά μυθιστορήματα, όπως και αρκετοί εκδοτικοί οίκοι
μεταφράζουν έργα αυτής της κατηγορίας.
Οι επιλογές των τελευταίων γίνονται βασισμένες στο πως τα
επιλεγμένα προς μετάφραση μυθιστορήματα έχουν κριθεί στη χώρα που
δημιουργήθηκαν, αλλά και σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου.
Ως ένα βαθμό ο τρόπος αυτός επιλογής προσφέρει μια ασφάλεια
ως προς την ποιότητα των έργων, συχνά όμως δεν λαμβάνονται υπόψιν οι κοινωνικές
συνθήκες που επικρατούν στον τόπο καταγωγής του συγγραφέα.
Ο Τζον Γκριν είναι ένας από τους πλέον γνωστούς αμερικάνους
συγγραφείς βιβλίων για νέους. Πολλά τα μυθιστορήματά του και όλα σχεδόν
ιδιαιτέρως αγαπήθηκαν από το κοινό των εφήβων τόσο της Αμερικής όσο και άλλων
χωρών της Δύσης.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν εδώ και μια δεκαετία αρκετά από τα
έργα του και -χωρίς να έχω επιβεβαιωμένα στοιχεία- μάλλον έχουν βρει κι εδώ ένα
πιστό κοινό.
Ανάμεσα στα μυθιστορήματα του «Το λάθος αστέρι» μπορεί
κανείς να πει πως είναι το πλέον δημοφιλές κι άλλωστε πάνω του στηρίχτηκε και
μια κινηματογραφική διασκευή.
Θέμα του μυθιστορήματος ο καρκίνος και οι νέοι. Οι δυο
έφηβοι πρωταγωνιστές του πάσχουν από ανίατες μορφές αυτής της αρρώστιες και
θεωρούνται ως μελλοθάνατοι.
Ο Γκριν καταφέρνει ένα τόσο ζοφερό θέμα να το μετατρέψει σε
μια ερωτική ιστορία που χωρίς να αποκρύπτει την τραγική αλήθεια της, καταφέρνει
να την περιβάλει με μια μορφή αισιοδοξίας.
Υποθέτω πως αυτή η μείξη θανάτου- νεότητας – έρωτα είναι και
το στοιχείο που έχει κάνει αυτό το έργο τόσο δημοφιλές.
Αλλά όπως κάθε τι, έτσι και εδώ η δημοφιλία έχει το κόστος
της και αυτό καλείται να το πληρώσει η ρεαλιστική προσέγγιση αυτού του θέματος.
Ο Γκριν χαρίζει μια σκωπτική ωριμότητα στους ήρωές του είτε
αυτοί είναι οι έφηβοι καρκινοπαθείς είτε το άμεσο οικογενειακό τους περιβάλλον.
Στολίζει ακόμα την αφήγησή του με πολλές φιλοσοφικές, απλά όμως διατυπωμένες,
σκέψεις, όπως και ενσωματώνει στην πλοκή μια λογοτεχνική νότα καθώς ένα από τα
κομβικά πρόσωπα του έργου είναι και κάποιος διάσημος συγγραφέας.
Το πως αντιμετωπίζονται οι καρκινοπαθείς έφηβοι στην Αμερική
είναι εντελώς διαφορετικό από τον τρόπο που κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην
Ελλάδα. Αλλά ο έλληνας αναγνώστης δε νομίζω πως θα σταθεί σε αυτό καθώς θα τον
παρασύρει η περιγραφή μιας εφηβικής ερωτικής εμπειρίας κάτω από τη σκιά, μα και
την επέλαση του θανάτου.
Τελικά έχουμε ένα μυθιστόρημα που περιγράφει αυτό που θα
θέλαμε να συμβαίνει και που καλύπτει μέσα από μια συχνά στερεοτυπικά φιλοσοφική
ματιά το βάθος αυτής της ίδιας της μοίρας εκείνου του ανθρώπου που από νεαρή
ηλικία έρχεται αντιμέτωπος με την ύπαρξη της αρρώστιας και του θανάτου.
Μπορεί κανείς -όπως εγώ, για παράδειγμα- να διαφωνεί με αυτή
τη συγγραφική προσέγγιση. Αλλά από την άλλη δεν γίνεται -και αυτό κάνω κι εγώ-
να μην εκτιμήσει τις συγγραφικές ικανότητες του Γκριν που καταφέρνει να πείσει
πως ο τραγικός κόσμος που περιγράφει
έχει τη δική του γοητεία.
(630 λέξεις)
https://diastixo.gr/kritikes/efivika/21093-to-lathos-asteri
