24.10.15

Τα άλση της Περσεφόνης




Τα άλση της Περσεφόνης
Ελένη Λαδιά
Αρμός

Ο τρόπος που η Ελένη Λαδιά αναγιγνώσκει τη ζωή και στη συνέχεια γράφει γι’ αυτήν έχει μια ιδιοτυπία – είναι ένα τρόπος ιδιαίτερα δεμένος με στοιχείο που θα μπορούσε κανείς να το ονομάσει μεταφυσικό. Κεντρικός άξονας των προβληματισμών της είναι ό,τι μπορεί κανείς να ονομάσει Ελευσίνια Μυστήρια. Και ασφαλώς η σχέση που συνδέει τη Δήμητρα με την Περσεφόνη – ζήτημα που κυριαρχεί και στο έργο Τα άλση της Περσεφόνης.
Το μυθιστόρημα αυτό κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1997 και είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον τόσο της κριτικής, όσο και του κοινού. Και όχι άδικα. Γιατί ενώ από τη μια δείχνει να είναι μια πλούσια και πολυπληθής μυθιστορηματική ανάπτυξη γεγονότων που καλύπτουν σχεδόν όλον τον 20ό αιώνα και απλώνονται από την ελληνική ύπαιθρο έως την ελληνική πρωτεύουσα, από την άλλη είναι και μια εντελώς υποκειμενική και μεταφυσική ανάγνωση του κόσμου αυτού, καθώς η λέξη που στηρίζει όλη τη δομή είναι το: Έστω.
Η κεντρική ηρωίδα-αφηγήτρια έχει το όνομα Δήμητρα, αλλά από τη στιγμή που παίρνει την απόφαση να γίνει συγγραφέας το αλλάζει και αποφασίζει πως θα λέγεται πλέον Περσεφόνη.
Μα αυτή η αλλαγή του ονόματος δεν είναι κενή περιεχομένου. Σηματοδοτεί ένα κρίσιμο σημείο-καμπή στην ίδια της τη ζωή.

Ένα βαρύ καρδιακό επεισόδιο θα είναι αυτό που θα την πάει στο βασίλειο του Άδη, αλλά τελικά θα επιστρέψει στη ζωή. Με άλλα λόγια, στο ίδιο πρόσωπο ταυτίζονται και η Δήμητρα και η Περσεφόνη. Επιστρέφοντας θα φέρει μαζί της τέσσερα πρόσωπα. Τέσσερις άνδρες με πανομοιότυπες μάσκες, που θα της ζητήσουν να τους πάρει και αυτούς μαζί της. Τέσσερις άνδρες που η ιστορία του καθενός θα πρέπει να παρουσιαστεί ταυτόχρονα με τις ιστορίες των άλλων. Γιατί στη ζωή όλα γίνονται ταυτόχρονα και μόνο με μια παραδοχή –αυτό το Έστω– μπορεί κανείς να ξεκινήσει να αφηγείται το ένα γεγονός μετά το άλλο, η μια ζωή να υπάρχει πριν ή μετά από μια άλλη.
Αλλά η επιστροφή στη ζωή –αυτό το Έστω– για να υλοποιηθεί χρειάζονται κάποιες χοές. Και η αφηγήτρια-συγγραφέας τη μόνη χοή που μπορεί να προσφέρει είναι αυτή που το μελάνι τής δίνει. Κι έτσι, ξεκινά να γράφει τις τέσσερις ιστορίες. Ιστορίες τεσσάρων ανδρών. Μα επειδή όλα υπάρχουν επειδή κάποια άλλα επίσης αναπνέουν, οι ιστορίες των ανδρών εμπεριέχουν και τις ιστορίες γυναικών. Έστω – την ιστορία της ίδιας της αφηγήτριας. Κάθε γυναίκας… Έστω.
Και καθώς οι χοές θα ολοκληρωθούν, οι μάσκες θα πέσουν και τα τέσσερα πρόσωπα θα πάρουν τις ιδιότητές τους. Ο πατέρας, ο σύζυγος, ο εραστής, ο φίλος. Τέσσερις αρσενικές ιδιότητες που γονιμοποιούν τη μία και μόνη θηλυκή οντότητα. Αυτή της μάνας και κόρης.
Μυθιστόρημα που και μετά από δεκαοχτώ χρόνια διατηρεί την ιδιότυπη ματιά του. Παραμένει ανοιχτό σε πολλές αναγνώσεις και αναλύσεις. Γραμμένο με ρέουσα γλώσσα. Έντονες περιγραφές συναισθημάτων, με λεπτομέρειες στις αναλύσεις των πράξεων.

Πρώτη δημοσίευση: http://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/4389-alsi-persefonis