Σε ποιον απευθύνονται τα βιβλία εκείνα όπου το κείμενό τους
διακοσμείται (συχνά και ολοκληρώνεται)
από εικόνες;
Μια πρώτη -χωρίς
μεγάλη προσπάθεια αναζήτησης- απάντηση
θα ήταν σε : σε παιδιά και μάλιστα μικρής ηλικίας.
Αλλά αληθινά μια τέτοια απάντηση χωρίς να μπορεί κανείς να
ισχυριστεί πως είναι εσφαλμένη, παραμένει αποτέλεσμα μιας άποψης σύμφωνα με την οποία κάθε βιβλίο που έχει δυο
δημιουργούς (ένα για τις λέξεις κι ένα για τις εικόνες) αφορά παιδιά έως επτά ή
οκτώ χρονών.
Αλλά αν ακολουθήσουμε αυτή τη λογική ταξινόμησης αυτόματα
στερούμε τη δυνατότητα σε αναγνώστες διαφόρων ηλικιών να χαρούν τόσο το νόημα
των φράσεων όσο κι εκείνο των σχημάτων. Και κυρίως τους στερούμε τη δυνατότητα
να αποκτήσουν την εμπειρία συνύπαρξης δυο βασικών μορφών Τέχνης -αναφέρομαι στη
Λογοτεχνία και τη Ζωγραφική.
Κυκλοφορούν συχνά τέτοια βιβλία. Κάποια από αυτά, το
σημείωμα αυτό, θέλησε να πλησιάσει.
****************
Από τις Εκδόσεις Πατάκη πρόσφατα έφτασαν στα βιβλιοπωλεία
δυο από αυτά.
Το ένα –«Τα ασημένια πατίνια» έχει την υπογραφή της Μαρίας
Παπαγιάννη, ενώ τις εικόνες του τις έχει δημιουργήσει η Μυρτώ Δεληβοριά. Ανήκει
στη σειρά ‘Πες το μ΄ ένα παραμύθι’ .
Η ιδέα της σειράς είναι να γίνει γνωστή μια χώρα μέσα από
μια σύγχρονη διασκευή ενός λογοτεχνικού έργου για παιδιά προηγούμενης εποχής.
Ξεκίνησε με τη διασκευή
του έργου της Σέλμα Λάγκερλεφ και τη γνωριμία με τη Σουηδία και τώρα
συνεχίζεται με το έργο της Μαίρη Μέιπς
Ντοντζ «Τα ασημένια παπούτσια».
Η συγκεκριμένη συγγραφέας υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα στον
χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα
Πρόκειται για μια κλασική ιστορία που μυθιστοριοποιεί την
προσπάθεια δύο φτωχών παιδιών που ζούνε στις Κάτω Χώρες, να αποκτήσουν τα ίδια μια θέση στην κοινωνία,
αλλά και να βοηθήσουν οικονομικά την οικογένειά τους.
Η Μαρία Παπαγιάννη με έξυπνο τρόπο έφερε σε μια πιο σύγχρονη
αφηγηματική φόρμα το μυθιστόρημα της Ντοντζ και η Μυρτώ Δεληβοριά με τη γνωστή
της αφαιρετική εικαστική άποψη μας χαρίζει μια τρυφερή Ολλανδία.
Το δεύτερο βιβλίο από τις Εκδόσεις Πατάκη έχει τον τίτλο
«Καλά Χριστούγεννα κύριε Ντίκενς» και το υπογράφει η Ελένη Κατσαμά ως προς το
κείμενο και ο Βασίλης Κουτσογιάννης ως προς τις εικόνες.
Στο βιβλίο αυτό γνωρίζουμε
τον μεγάλο συγγραφέα Τσαρλς Ντίκενς, όταν ήταν μικρός!
Γιορτάζουμε μαζί του τα Χριστούγεννα της ζωής του, στην αρχή
στο πολυτελές σπίτι του στο Πόρτσμουθ, στη συνέχεια στα στενά σοκάκια του
βιομηχανικού Λονδίνου κι έπειτα στο σκοτεινό εργοστάσιο όπου αναγκάστηκε να
δουλέψει, όταν χρεοκόπησε η οικογένειά του. Γνωρίζουμε τα παιδικά χρόνια του
μεγάλου συγγραφέα. Μαζί του θα συναντήσουμε κι εμείς τους ήρωες των
μυθιστορημάτων του στην ομιχλώδη Αγγλία.
Στην ουσία έχουμε μια απλή αλλά μεστή εξιστόρηση των βασικών
στιγμών της ζωής ενός ανθρώπου που θα αποτελούσαν κάποια στιγμή τις βάσεις που πάνω τους θα στηριζότανε ένα μεγάλο μέρος των βιβλίων του.
Η Ελένη Κατσαμά ερεύνησε σε παρεμφερή βιβλία τη ζωή του
μεγάλου εγγλέζου κλασικού συγγραφέα και με επιτυχία στάθηκε σε κεντρικές
στιγμές της ζωής του.
Το κείμενο -άλλοτε νοσταλγικό, άλλοτε σύντομα περιγραφικό-
το συνοδεύουν οι εικόνες του Βασίλη Κουτσογιάννη, οι οποίες διαθέτουν όλη
την ατμόσφαιρα του Λονδίνου εκείνων των χρόνων.
****************
Από τις Εκδόσεις Καλέντη κυκλοφόρησε ένα ακόμα
εικονογραφημένο βιβλίο που το κείμενό του το υπογράφει ο Μάκης Τσίτας.
Ιδιαίτερη συγγραφική περίπτωση ο Τσίτας. Από τη μια έχει γράψει βιβλία για ενήλικο κοινό
(Το «Μάρτυς μου ο Θεός» κάνει μια πανευρωπαϊκή καριέρα) και από την άλλη γράφει
παιδικά βιβλία με μικρό κείμενο. Μικρά ίσως να είναι τα κείμενα, αλλά ο Τσίτας
καταφέρνει με λίγες λέξεις να περιγράψει με οξυδέρκεια τόσο χαρακτήρες όσο και
ενδοοικογενειακές σχέσεις, αλλά και κοινωνικές καταστάσεις.
Στο βιβλίο του αυτό –«Ο γενναίος ιππότης και η χαμογελαστή
βασίλισσα»- χρησιμοποιεί μια δοκιμασμένη (και από τον ίδιο σε άλλα του βιβλία)
τεχνική. Την αφήγηση την αναλαμβάνει ο μικρός ήρωας της καθημερινής ιστορίας.
Εδώ είναι ένα αγοράκι που μετατρέπει την αγάπη του και τον θαυμασμό προς τη
γιαγιά του σε μια ιπποτική φαντασία, όπου ο ίδιος κράτα το ρόλο του γενναίου
ιππότη, ενώ η γιαγιά του γίνεται η βασίλισσά του.
Το εύρημα με την απόλυτη παιδικότητά του καταφέρνει να
περιγράψει με τρυφερότητα τη σχέση
εγγονού και γιαγιάς.
Σε μεγάλο μέγεθος η φροντισμένη έκδοση δίνει την ευκαιρία
στον Κώστα Θεοχάρη να ξεδιπλώσει τις ενδιαφέρουσες ζωγραφικές του συνθέσεις.
****************
Οι Εκδόσεις Καστανιώτη επαναδραστηριοποιούνται στο χώρο της
παιδικής λογοτεχνίας και έτσι
κυκλοφόρησαν κάποια όμορφα .βιβλία σε μεγάλο μέγεθος και πλούσια εικονογράφηση.
Η γνωστή δημοσιογράφος, αλλά και συγγραφέας βιβλίων και για
παιδιά μα και για ενήλικες, Τασούλα Επτακοίλη, έχει γράψει το «Η τσαγιέρα που
ανθίζει».
Και εδώ έχουμε ένα εύρημα για να περιγραφεί ένα σύγχρονο
μεγάλο κοινωνικό και πολιτικό θέμα.
Μια συλλέκτρια τσαγιερών από όλο τον κόσμο, όταν σ΄ ένα από
στολίδια της συλλογής της χάνεται το
καπάκι του, αποφασίζει να το πετάξει.
Η τσαγιέρα θα βρεθεί δίπλα σε ένα κάδο σκουπιδιών, απ΄ όπου
θα τη περισυλλέξει ένα μικρό κορίτσι, θα την πλύνει και θα αντικαταστήσει με
κάτι χειροποίητο το χαμένο καπάκι. Η τσαγιέρα θα γίνει και πάλι όμορφη και άξια
θαυμασμού.
Σαφέστατη η αναφορά στο προσφυγικό ζήτημα και στα ασυνόδευτα
προσφυγόπουλα. Η Επτακοίλη για μια ακόμα φορά αποδεικνύει τις κοινωνικές
ευαισθησίες της.
Η έκδοση θυμίζει ανοιξιάτική γιορτή μέσα στο χειμώνα.
Πολύχρωμες και ασυνήθιστες οι εικονογραφικές λύσεις έχουν την υπογραφή :
Zafouko Yamamoto.
Ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος (έλληνας που γεννήθηκε στη Χιμάρα, αλλά μεγάλωσε στην
Ελλάδα) έχει γράψει μέχρι τώρα ποιήματα
και πεζογραφήματα. Με το βιβλίο «Το δέντρο που είχε μια μπάλα στο κεφάλι» δίνει
το παρόν του και στη λογοτεχνία για παιδιά.
Κι εδώ έχουμε ένα πρωτότυπο εύρημα. Το δέντρο που είχε
φυτρώσει σε ένα δάσος, όταν τα παιδιά που παίζανε μαζί του εξαφανίζονται,
αποφασίζει να πάει εκείνο να τα βρει. Κι έτσι φτάνει στην πόλη…
Η Γκέζος δίνει φωνή σε ένα δέντρο και του προσφέρει τη
δυνατότητα να παρουσιάσει -από την πλευρά της Φύσης- την ανάγκη συνύπαρξης
ανθρώπων και φυτών.
Απλή γραφή, συνοπτική μα και περιγραφική, συνοδεύεται με
εντυπωσιακές εικόνες -χρώματα και σχήματα που εκφράζουν τη δύναμη της Φύσης.
Βασίλης Γαλάνης ο εικονογράφος.
****************
Οι Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο είναι γνωστές για την πρωτοποριακή
συχνά μορφή που δίνουν στα βιβλία τους.
Τέτοια ασυνήθιστη όσο και καλαίσθητη μορφή έχει και το
βιβλίο «Ο μοναδικός κύριος Μαμαλούξ» της
Έρση Νιαώτη.
Μια γατο-ιστορία καλείται να διαβάσει ο αναγνώστης. Αλλά
πίσω από την περιπέτεια του γάτου Μαμαλούξ που βρέθηκε να φιλοξενείται σε σπίτι
όπου ήδη υπήρχαν άλλες τρεις γάτες, εύκολα μπορούμε να διακρίνουμε ευαίσθητες
περιγραφές των συνθηκών ζωής των σημερινών νέων ζευγαριών που οι οικονομικές, αλλά
και επαγγελματικές συνθήκες τους οδηγούν στο εξωτερικό αφήνοντας πίσω τους
πρόσωπα αγαπημένα.
Η Νιαώτη, με θεατρικές σπουδές και εμπειρίες, δίνει μια
σουρεαλιστική νότα στην αφήγησή της και παράλληλα εμπλουτίζει το κεντρικό της
θέμα με προβληματισμούς πάνω στη φθορά του χρόνου, στο φόβο του γήρατος. Και
οδηγεί την ιστορία της σε μια λύση που προέρχεται από την επικράτηση της
Αγάπης.
Το βιβλίο κερδίζει πολλά από την εικονογράφηση της Κατερίνας
Χαδουλού. Με γεωμετρική διάθεση οι γραμμές και τα χρώματα σχεδιάζουν τους ήρωες
της ιστορίες και περιγράφουν τα δρώμενα.
Άφησα τελευταίο (στο σημείωμα αυτό) το βιβλίο «Όττο» (κι
αυτό από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο) που το έχει γράψει η Άννα Κοντολέων.
Δε συνηθίζω να δημοσιεύω απόψεις μου για έργα δικών μου ανθρώπων,
αλλά για το συγκεκριμένο βιβλίο οφείλω να κάνω μια εξαίρεση καθώς θίγει
ένα ιδιαίτερα λεπτό και ευαίσθητο θέμα
(αυτό της δωρεάς οργάνων) και για το οποίο νομίζω άλλο βιβλίο δεν έχει
ασχοληθεί.
Η αφήγηση κι εδώ έχει το δικό της εύρημα. Η εξιστόρηση της
ζωής μιας κοπέλας που μέσα στα χρόνια θα ολοκληρωθεί ως άτομο και γυναίκα
σχεδόν ταυτίζεται με την παρουσία στη ζωή της του … μυστηριώδους Όττο. Το τέλος
με την απρόσμενη αποκάλυψη, από τη μια ολοκληρώνει τη συναισθηματική φόρτιση
και από την άλλη με διακριτικότητα προτείνει μια ανθρωπιστική στάση βοήθειας
προς τον συνάνθρωπο.
Η τεχνική με την οποία έχει η ιστορία αυτή και γραφτεί, αλλά
και εικονογραφηθεί, κρατά κρυφή μέχρι και την τελευταία σελίδα την έκπληξη.
Ολιγοσέλιδο βιβλίο και μικρού (για εικονογραφημένο)
μεγέθους. Παρόλα αυτά, οι εικόνες της Ντανιέλας Σταματιάδη καταφέρνουν να
δημιουργήσουν το δικό τους ξετύλιγμα της περιγραφόμενης σχέσης.
****************
Βιβλία εικονογραφημένα. Με ποιότητα γραφής και εικόνας.
Βιβλία για παιδιά, αλλά… Πιστέψτε αξίζουν να τα χαρούν και οι μεγάλοι.
Διαβάστε τα!
Πρώτη ανάρτηση:
