Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63946652
1) Κύριε Κοντολέων, φέτος, «Πέτρινα καθίσματα», «Οι δυο τους κι άλλοι δυο», «Μέλι κόλλησε στα χείλη», «Μανόλο και Μανολίτο», λογοτεχνία εναντίον κρίση; Εκτός από τρόπο ζωής, τρόπο θέασης, είναι και τρόπος αντίστασης;
-Εφέτος με δυο βιβλία προσπάθησα να επικοινωνήσω με τους αναγνώστες μου. Μ' ένα μυθιστόρημα για ενήλικες –το «Μέλι κόλλησε στα χείλη»- και ένα για παιδιά -το «Μανόλο και Μανολίτο». Επανεκδόθηκαν και μερικά ακόμα.
Και ναι, για μένα η γραφή και η ανάγνωση είναι μια μορφή αντίστασης. Αντιστέκομαι στην ισοπέδωση σκέψης και πράξεων. Γι αυτό και πέρα από τη συγγραφή και τις προσωπικές αναγνώσεις μου, διοργανώνω ομάδες δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής. Στην ουσία μέσω της λογοτεχνίας ενδοσκοπούμαστε. Άρα αντιστεκόμαστε στην ισοπέδωση που προσπαθούν να μας επιβάλουν.
2) Το καινούργιο σας βιβλίο «Μανόλο και Μανολίτο», Κύριε Κοντολέων, μάλλον είναι κάτι ιδιαίτερο για σας. Ένας συγγραφέας -ο Μανόλο- που του αρέσει να περπατά στην ακροποταμιά. Ένα αγόρι -ο Μανολίτο- που όλο θέλει να ρωτά. Κι ένα λευκό σκυλί που το φωνάζουνε Νύχτα. Εσείς; Ο εγγονός σας; Η νύχτα μας;
-Όχι… Δεν αυτοβιογραφούμαι ακριβώς. Μα αναζητώ τρόπους επαφής δυο γενεών και χρησιμοποίησης μέσα στην καθημερινότητα μας της φαντασίας που θα την ανατρέψει ή αν θέλετε θα την φωτίσει. Και προσπαθώ στηριγμένος σε δικά μου πρόσωπα να δημιουργήσω νέα –τους ήρωές μου.
3) Και οι 35 αμυγδαλιές; Μου θυμίζουν εκείνο το υπέροχο θαύμα στα «Όνειρα» του Κουροσάβα, με τον χορό που ανασταίνει τις ψυχές στις νεκρές ροδακινιές.
-Η αγάπη ανασταίνει όταν παρουσιάζεται, όπως και νεκρώνει όταν απουσιάζει. Την αμυγδαλιά την είδα ως σύμβολο αγνότητας και αγάπης. Γι αυτό και τόσο τολμηρή, όσο και πανέμορφη.
4) Αλλά και στο μυθιστόρημά σας «Μέλι κόλλησε στα χείλη», η απόδραση και το αίνιγμα της ζωής, το μυστήριο και μια Ελλάδα ακριβώς στο μεταίχμιο, επίσης, κυριαρχούν. Θα πρέπει να επανεξετάσουμε, τελικά, τη ζωή μας;
-Σε ατομικό μα και σε συλλογικό επίπεδο. Για το πρώτο η ευθύνη είναι του καθένα από εμάς. Για το δεύτερο … Εδώ διακρίνω αυτούς που σχεδιάζουν από αυτούς που σχεδιάζονται… Στους πρώτους εδώ η ευθύνη. Μα και η τιμωρία.
5) Στα βιβλία σας, ακόμα και στα παιδικά, έχετε τολμήσει τα δύσκολα, ειδικά όσον αφορά τη θεματολογία. Σήμερα τι είναι εκείνο που αισθάνεστε ότι οφείλετε να πείτε στα παιδιά;
-Αυτό που πάντα τους έλεγα. Πριν αποδεχτούν μια στάση ζωής, να την εξετάσουν έως και την αμφισβήτησή της ακόμα.
6) Τι σας ρωτούν στα σχολεία;
-Πολλά και πάντα όλα τους έχουν ενδιαφέρον. Και κάτι η κάθε ερώτηση εκφράζει. Να, θυμάμαι τώρα δυο χαρακτηριστικές ερωτήσεις . Η μια είχε να κάνει με τα πόσα χρήματα κερδίζω ως συγγραφέας. Και η άλλη… Αν αυτά που ζω επηρεάζουν όσα γράφω ή αν αυτά που γράφω επηρεάζουν όσα ζω… Καταλαβαίνετε, φαντάζομαι, τους δυο διαφορετικούς τρόπους σκέψης που εκφράζουν αυτές οι ερωτήσεις.
7) Στο «Μανόλο και Μανολίτο» θίγετε τόσα πολλά, ας πούμε τον συγγραφέα – αφηγητή για την διαχείριση της ήττας, θα πρέπει να επανεξετάσουμε στις μέρες μας τους ηττημένους [έτσι ή αλλιώς] αυτής της ζωής;
-Χωρίς το πικρό δεν θα ξέραμε τι σημαίνει γλυκό. Χωρίς το μαύρο, το λευκό. Χωρίς τον θάνατο, τη ζωή… Χωρίς την ήττα, την νίκη… Αλλά ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν και νίκες που μάλλον ήττες είναι.
8) Κι η συνταγή της Φύσης, το μεγάλο μυστήριο. Στην Ιστορία και στην Φύση βρίσκεται η λύση;
-Δεν ξέρω αν μπορώ να ισχυριστώ πως γνωρίζω την απάντηση σε αυτήν την ερώτηση… Πάντα και για πάντα θα την αναζητώ. Όπως και ο καθένας μας… στο δικό του το βασίλειο.
9) Αλλά και όλο το βιβλίο αποτελεί ένα σχόλιο όσον αφορά την διαδικασία της δημιουργίας, την έμπνευση. Η λογοτεχνία είναι αντίσταση; Έχει την λύση; Μπορεί να είναι εκτός από παρηγορία, μια καινούργια πρόταση αισιόδοξα επαναστατική;
-Μα πάντα η Τέχνη υπήρξε και είναι επαναστατική.
10) Κύριε Κοντολέων, είστε χρόνια συγγραφέας, με πολλά βιβλία, πολλά βραβεία, πολλά παιδιά που σας διαβάζουν και που έχετε συναντήσει στα σχολεία, πώς έφτασαν νέα παιδιά στην Χρυσή Αυγή;
-Μα και τα παιδιά μέλη της κοινωνίας μας είναι. Και μάλιστα μέλη που οι ενήλικες τα εκπαιδεύουν. Το ερώτημα λοιπόν είναι: Πώς η κοινωνία μας γέννα τέτοια φαινόμενα;
11) Κι ο εχθρός στις ιστορίες ή στα παραμύθια είναι ο ίδιος, ή άλλος με αυτόν της ζωής;
-Λέμε πως εχθρός μας είναι ο άλλος, γιατί δεν εμπιστευόμαστε το άγνωστο. Στην ουσία δεν έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας.
12) Έχει αλλάξει η θεματολογία στις μέρες μας, όσον αφορά την λογοτεχνία και το παραμύθι;
-Μπορεί… Οι νέοι συγγραφείς προσέχουν περισσότερο το περιτύλιγμα και αδιαφορούν για το περιεχόμενο
13) Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Τέχνη, η λογοτεχνία, είναι οι ωφελημένες της κρίσης;
-Αν το πίστευα αυτό, θα ντρεπόμουνα που είμαι συγγραφέας.
14) Κύριε Κοντολέων, σήμερα, τι είναι αυτό που σας κάνει να είστε αισιόδοξος; Για να βγούμε στο φως που θα πρέπει κανείς και πώς να σταθεί;
-Και ποιος σας είπε πως είμαι αισιόδοξος; … Πιστεύω πως κάποια μέρα η τωρινή κρίση θα περάσει. Μα αναρωτιέμαι για το που θα είμαι εγώ, εσείς, οι δικοί και οι φίλοι, εκείνη τη μέρα. Πού και πως…
15) Τα παιδιά που συναντάτε έχουν αντιληφθεί και πώς αυτή την κρίση;
-Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πάντα. Και έτσι όχι μόνο την κρίση έχουν αντιληφθεί, μα και τον τρόπο που οι δικοί τους ενήλικες αντιδρούν επίσης γνωρίζουν. Και κάποια στιγμή θα τον κρίνουν.
16) Ο «Μανόλο και Μανολίτο» είναι η δική σας πρόταση για την σημερινή δύσκολη και σκοτεινή εποχή;
-Ένα από τα βιβλία μου είναι. Το πιο πρόσφατο που όμως γραφότανε εδώ και δυο χρόνια. Αν έχω μια πρόταση για τη σημερινή κρίση… θα φανεί σε αυτό που τώρα ξεκινώ να γράφω… Και που έχει να κάνει… Όχι. Ας μου επιτρέψετε να μη σας φανερώσω το θέμα, άρα μήτε και την πρότασή μου.
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63946652
1) Κύριε Κοντολέων, φέτος, «Πέτρινα καθίσματα», «Οι δυο τους κι άλλοι δυο», «Μέλι κόλλησε στα χείλη», «Μανόλο και Μανολίτο», λογοτεχνία εναντίον κρίση; Εκτός από τρόπο ζωής, τρόπο θέασης, είναι και τρόπος αντίστασης;
-Εφέτος με δυο βιβλία προσπάθησα να επικοινωνήσω με τους αναγνώστες μου. Μ' ένα μυθιστόρημα για ενήλικες –το «Μέλι κόλλησε στα χείλη»- και ένα για παιδιά -το «Μανόλο και Μανολίτο». Επανεκδόθηκαν και μερικά ακόμα.
Και ναι, για μένα η γραφή και η ανάγνωση είναι μια μορφή αντίστασης. Αντιστέκομαι στην ισοπέδωση σκέψης και πράξεων. Γι αυτό και πέρα από τη συγγραφή και τις προσωπικές αναγνώσεις μου, διοργανώνω ομάδες δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής. Στην ουσία μέσω της λογοτεχνίας ενδοσκοπούμαστε. Άρα αντιστεκόμαστε στην ισοπέδωση που προσπαθούν να μας επιβάλουν.
2) Το καινούργιο σας βιβλίο «Μανόλο και Μανολίτο», Κύριε Κοντολέων, μάλλον είναι κάτι ιδιαίτερο για σας. Ένας συγγραφέας -ο Μανόλο- που του αρέσει να περπατά στην ακροποταμιά. Ένα αγόρι -ο Μανολίτο- που όλο θέλει να ρωτά. Κι ένα λευκό σκυλί που το φωνάζουνε Νύχτα. Εσείς; Ο εγγονός σας; Η νύχτα μας;
-Όχι… Δεν αυτοβιογραφούμαι ακριβώς. Μα αναζητώ τρόπους επαφής δυο γενεών και χρησιμοποίησης μέσα στην καθημερινότητα μας της φαντασίας που θα την ανατρέψει ή αν θέλετε θα την φωτίσει. Και προσπαθώ στηριγμένος σε δικά μου πρόσωπα να δημιουργήσω νέα –τους ήρωές μου.
3) Και οι 35 αμυγδαλιές; Μου θυμίζουν εκείνο το υπέροχο θαύμα στα «Όνειρα» του Κουροσάβα, με τον χορό που ανασταίνει τις ψυχές στις νεκρές ροδακινιές.
-Η αγάπη ανασταίνει όταν παρουσιάζεται, όπως και νεκρώνει όταν απουσιάζει. Την αμυγδαλιά την είδα ως σύμβολο αγνότητας και αγάπης. Γι αυτό και τόσο τολμηρή, όσο και πανέμορφη.
4) Αλλά και στο μυθιστόρημά σας «Μέλι κόλλησε στα χείλη», η απόδραση και το αίνιγμα της ζωής, το μυστήριο και μια Ελλάδα ακριβώς στο μεταίχμιο, επίσης, κυριαρχούν. Θα πρέπει να επανεξετάσουμε, τελικά, τη ζωή μας;
-Σε ατομικό μα και σε συλλογικό επίπεδο. Για το πρώτο η ευθύνη είναι του καθένα από εμάς. Για το δεύτερο … Εδώ διακρίνω αυτούς που σχεδιάζουν από αυτούς που σχεδιάζονται… Στους πρώτους εδώ η ευθύνη. Μα και η τιμωρία.
5) Στα βιβλία σας, ακόμα και στα παιδικά, έχετε τολμήσει τα δύσκολα, ειδικά όσον αφορά τη θεματολογία. Σήμερα τι είναι εκείνο που αισθάνεστε ότι οφείλετε να πείτε στα παιδιά;
-Αυτό που πάντα τους έλεγα. Πριν αποδεχτούν μια στάση ζωής, να την εξετάσουν έως και την αμφισβήτησή της ακόμα.
6) Τι σας ρωτούν στα σχολεία;
-Πολλά και πάντα όλα τους έχουν ενδιαφέρον. Και κάτι η κάθε ερώτηση εκφράζει. Να, θυμάμαι τώρα δυο χαρακτηριστικές ερωτήσεις . Η μια είχε να κάνει με τα πόσα χρήματα κερδίζω ως συγγραφέας. Και η άλλη… Αν αυτά που ζω επηρεάζουν όσα γράφω ή αν αυτά που γράφω επηρεάζουν όσα ζω… Καταλαβαίνετε, φαντάζομαι, τους δυο διαφορετικούς τρόπους σκέψης που εκφράζουν αυτές οι ερωτήσεις.
7) Στο «Μανόλο και Μανολίτο» θίγετε τόσα πολλά, ας πούμε τον συγγραφέα – αφηγητή για την διαχείριση της ήττας, θα πρέπει να επανεξετάσουμε στις μέρες μας τους ηττημένους [έτσι ή αλλιώς] αυτής της ζωής;
-Χωρίς το πικρό δεν θα ξέραμε τι σημαίνει γλυκό. Χωρίς το μαύρο, το λευκό. Χωρίς τον θάνατο, τη ζωή… Χωρίς την ήττα, την νίκη… Αλλά ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν και νίκες που μάλλον ήττες είναι.
8) Κι η συνταγή της Φύσης, το μεγάλο μυστήριο. Στην Ιστορία και στην Φύση βρίσκεται η λύση;
-Δεν ξέρω αν μπορώ να ισχυριστώ πως γνωρίζω την απάντηση σε αυτήν την ερώτηση… Πάντα και για πάντα θα την αναζητώ. Όπως και ο καθένας μας… στο δικό του το βασίλειο.
9) Αλλά και όλο το βιβλίο αποτελεί ένα σχόλιο όσον αφορά την διαδικασία της δημιουργίας, την έμπνευση. Η λογοτεχνία είναι αντίσταση; Έχει την λύση; Μπορεί να είναι εκτός από παρηγορία, μια καινούργια πρόταση αισιόδοξα επαναστατική;
-Μα πάντα η Τέχνη υπήρξε και είναι επαναστατική.
10) Κύριε Κοντολέων, είστε χρόνια συγγραφέας, με πολλά βιβλία, πολλά βραβεία, πολλά παιδιά που σας διαβάζουν και που έχετε συναντήσει στα σχολεία, πώς έφτασαν νέα παιδιά στην Χρυσή Αυγή;
-Μα και τα παιδιά μέλη της κοινωνίας μας είναι. Και μάλιστα μέλη που οι ενήλικες τα εκπαιδεύουν. Το ερώτημα λοιπόν είναι: Πώς η κοινωνία μας γέννα τέτοια φαινόμενα;
11) Κι ο εχθρός στις ιστορίες ή στα παραμύθια είναι ο ίδιος, ή άλλος με αυτόν της ζωής;
-Λέμε πως εχθρός μας είναι ο άλλος, γιατί δεν εμπιστευόμαστε το άγνωστο. Στην ουσία δεν έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας.
12) Έχει αλλάξει η θεματολογία στις μέρες μας, όσον αφορά την λογοτεχνία και το παραμύθι;
-Μπορεί… Οι νέοι συγγραφείς προσέχουν περισσότερο το περιτύλιγμα και αδιαφορούν για το περιεχόμενο
13) Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Τέχνη, η λογοτεχνία, είναι οι ωφελημένες της κρίσης;
-Αν το πίστευα αυτό, θα ντρεπόμουνα που είμαι συγγραφέας.
14) Κύριε Κοντολέων, σήμερα, τι είναι αυτό που σας κάνει να είστε αισιόδοξος; Για να βγούμε στο φως που θα πρέπει κανείς και πώς να σταθεί;
-Και ποιος σας είπε πως είμαι αισιόδοξος; … Πιστεύω πως κάποια μέρα η τωρινή κρίση θα περάσει. Μα αναρωτιέμαι για το που θα είμαι εγώ, εσείς, οι δικοί και οι φίλοι, εκείνη τη μέρα. Πού και πως…
15) Τα παιδιά που συναντάτε έχουν αντιληφθεί και πώς αυτή την κρίση;
-Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πάντα. Και έτσι όχι μόνο την κρίση έχουν αντιληφθεί, μα και τον τρόπο που οι δικοί τους ενήλικες αντιδρούν επίσης γνωρίζουν. Και κάποια στιγμή θα τον κρίνουν.
16) Ο «Μανόλο και Μανολίτο» είναι η δική σας πρόταση για την σημερινή δύσκολη και σκοτεινή εποχή;
-Ένα από τα βιβλία μου είναι. Το πιο πρόσφατο που όμως γραφότανε εδώ και δυο χρόνια. Αν έχω μια πρόταση για τη σημερινή κρίση… θα φανεί σε αυτό που τώρα ξεκινώ να γράφω… Και που έχει να κάνει… Όχι. Ας μου επιτρέψετε να μη σας φανερώσω το θέμα, άρα μήτε και την πρότασή μου.
