Γράφει ο Κώστας Στοφόρος
Από τους αγαπημένους συγγραφείς ο Μάνος Κοντολέων, με βιβλία
που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα της παιδικής, νεανικής και ενήλικης
λογοτεχνίας, αν και συχνά αποδεικνύονται αυτοί οι διαχωρισμοί απολύτως
ανακριβείς. Γιατί, τι να πεις για ένα βιβλίο όπως τα «Φιλαράκια» που
κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Ψυχογιός με εικονογράφηση της Μυρτώς
Δεληβοριά; Όπως γράφεται, απευθύνεται σε αναγνώστες από 7 ετών, αλλά πραγματικά
αξίζει να το διαβάσουμε όλοι μας. Είναι ένα μυθιστόρημα σε τρία κεφάλαια, όπου
δένονται με αρμονικό τρόπο βιβλία που κυκλοφόρησαν παλιότερα και εστιάζουν στη
σχέση παππού και εγγονού. Ο μικρός Μάνος και ο παππούς Μάνος. Και δεν είναι
μόνο το όνομα κοινό με τον συγγραφέα. Ο παππούς γράφει ιστορίες που διαβάζει
πρώτος ο εγγονός, ο οποίος συχνά διαλέγει και τους τίτλους. Να λοιπόν ένα
κόκκινο καραβάκι κι ένα κόκκινο ποδήλατο, όπου με έξοχο τρόπο, με λεπτές
παρατηρήσεις, με ευαισθησία μοναδική, ο Μάνος Κοντολέων μιλά για πολλά πράγματα
που όλοι τα βρίσκουμε μπροστά μας. Ως παιδιά ή ως γονείς. Η ζήλια, η
προσκόλληση μας σε αντικείμενα, η τάση μας να θεωρούμε τα πράγματα «δικά μας».
Όμως η προσέγγιση του συγγραφέα διαφοροποιεί το βιβλίο αυτό από άλλα
αντίστοιχα, με μια σπάνια ενσυναίσθηση και σε βάθος κατανόηση του κόσμου των
παιδιών. Η εικόνα με το μικρό καραβάκι στο δέντρο, που το παιδί κρεμά με θλίψη,
είναι από τις πολύ δυνατές στιγμές της λογοτεχνίας μας… Και αν θα αρκούσε αυτή
η ιστορία, ο συγγραφέας συνεχίζει να μας ταξιδεύει στον κόσμο των παιδιών,
πηγαίνοντάς μας στο νησί της Ροδιάς. Για να περάσουμε ένα ξεχωριστό καλοκαίρι
με την παρέα δεκατεσσάρων παιδιών που φιλοξενούνται εκεί. Παιδιά ορφανά, προσφυγόπουλα…
Όλα μαζί. Και η ιστορία μιας γυναίκας που αποφάσισε να μείνει στο νησί της, να
μεγαλώσει το δικό της παιδί ενώ ο άντρας της είχε χαθεί στον πόλεμο, να
αγκαλιάσει και άλλα παιδιά. Να δώσει μάχες. Να φυτεύει μια ροδιά για κάθε παιδί
κι εκείνα να γίνουν τα «Σποράκια της Ροδιάς». Και ο μικρός Μάνος, με τη
διακριτική καθοδήγηση του παππού του θα ανακύψει όλη αυτή την ομορφιά της
προσφοράς. Οι σελίδες είναι γεμάτες καλοκαίρι, θάλασσα και μυρωδιές, άμμο,
παιχνίδια, παραμύθια, γεύσεις… Όλα τόσο ζωντανά, που διαβάζεις και θα ‘θελες να
είσαι κι εσύ σε αυτή την παρέα. Τα
διδάγματα της ζωής μπορεί να είναι τόσο διασκεδαστικά… «Αχ, τι όμορφη που είναι
η ζωή!» λέει το κλαδί που γελάει, σε μια ακόμη από τις γοητευτικές ιστορίες που
μιλούν για τον κύκλο της ζωής… Δυστυχώς έρχεται και ο χειμώνας. Και σε αυτό το
τελευταίο κεφάλαιο που το διάβαζα με έναν κόμπο στο λαιμό (ο καθένας θυμάται
εκείνη την ώρα τις δικές του απώλειες), ο παππούς είναι άρρωστος. Αλλά
συνεχίζει να δίνει τα μικρά του μαθήματα στον εγγονό του τον Μάνο. Με τόση
τρυφερότητα και διακριτικότητα. Με πραγματική ευγένεια ψυχής. Έχει το νου ακόμη
και σε όσα συμβαίνουν στο σχολείο και του γράφει για την «καρδιά ενός
μαρουλιού»… Και βεβαίως ακολουθεί το τέλος. Αλλά με μια γαλήνη. Με λουλούδια
στο περβάζι κι ένα αστέρι στον ουρανό. Κι ένα παιχνίδι -κρυφτό- που δεν
τελειώνει ακόμη κι όταν φεύγει ο παππούς… Πόσα και πόσα συναισθήματα κατάφερε ο
Μάνος Κοντολέων να χωρέσει σ’ αυτό το βιβλίο… Θα σας πρότεινα όχι μόνο να το
χαρίσετε στα παιδιά σας, όχι μόνο να το διαβάσετε οι ίδιοι, αλλά και να το
μοιραστείτε με γιαγιάδες και παππούδες. Είναι ένα δώρο για όλους μας.
