27.12.22

Κατάσκοποι της γεωγραφίας

 




Από τις Εκδόσεις Διόπτρα - Dioptra Publications και με τη διεύθυνση της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου, κυκλοφόρησαν οι δυο πρώτοι τίτλοι μιας νέας σειρά με τον ελκυστικό τίτλο «Οι κατάσκοποι της γεωγραφίας»
Γύρω στις 100 σελίδες το κάθε βιβλίο, με πολύχρωμη εικονογράφηση που με συνετή επάρκεια συνοδεύει το κείμενο -αυτές είναι οι προδιαγραφές σύμφωνα με τις οποίες δημιουργήθηκαν τα δυο βιβλία, που τα υπογράφουν δυο από τις πλέον γνωστές συγγραφείς βιβλίων για μικρής, κυρίως, ηλικίας παιδιά -η Τζένη Κουτσοδημητροπούλου και η Maria Rousakis.
Στόχος είναι να δοθεί το έναυσμα στον αναγνώστη (κατά τη γνώμη μου παιδί των μεσαίων τάξεων του Δημοτικού) να έρθει σε μια πρώτη επαφή με πόλεις της Υφηλίου (Κιότο και Νέα Υόρκη), να περιηγηθεί σε κεντρικά σημεία τους, να μάθει τις συνθήκες της καθημερινότητας που εκεί επικρατούν. Και όλα αυτά μέσα από μια σύντομη αστυνομικής υφής αλλά και απλής καθημερινότητας εξιστόρηση της δράσης δυο ή τριών παιδιών, που παίρνουν πάνω τους την ευθύνη να ξεναγήσουν τον αναγνώστη, αλλά όχι ως ψυχροί και τυπικοί ξεναγοί, αλλά ως παιδιά που ζούνε όπως το κάθε παιδί και που χρησιμοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία.
Και εδώ, νομίζω είναι και το στοιχείο που διακρίνει τη σειρά από άλλες παρόμοιες. Η χρήση της τεχνολογίας, αλλά όχι με την μορφή μιας ακραίας επιστημονικής φαντασίας, αλλά αντίθετα με ένα τρόπο μάλλον απλό που μπορεί κανείς να φανταστεί -ή να ελπίσει και να ευχηθεί- πως κάπως έτσι λειτουργεί και μέσα στο κάθε σπίτι.
Η εφαρμογή (επινόηση της σειράς) ‘Πορτολάνος’ φέρνει σε επαφή παιδιά από διάφορα μέρη του κόσμου, δημιουργεί σχέσεις και φιλίες, προσφέρει πληροφορίες -είναι με δυο λόγια μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης όπως αυτές που όλοι μας χρησιμοποιούμε, αλλά παράλληλα διαθέτει μια ζεστασιά, μια ανθρωπιά που μετατρέπει την ψυχρή διαδικτυακή επικοινωνία σε κάτι περισσότερο ανθρώπινο.
Τα κείμενα διαθέτουν την εμπειρία των δυο δημιουργών τους, καταφέρνουν να εντάσσονται στην ίδια σειρά χωρίς να χάνει το καθένα την προσωπικότητά του, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τις εικόνες της Λίλας Καλογερή -περιγράφουν εικαστικά δυο πολιτισμούς.
Ενδιαφέρουσα πρόταση στα πλαίσια των σύγχρονων αφηγημάτων για παιδιά του Δημοτικού.

Θωμάς Κοροβίνης "Μπέμπης"

 


Η παρουσία του Θωμά Κοροβίνη στην σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία είναι απόλυτα προσωποποιημένη -εννοώ πως τόσο η θεματική του όσο και οι τεχνικές αφήγησης που χρησιμοποιεί είναι με απόλυτα διακριτές πρακτικές εφαρμοσμένες.

Από τη μια κινείται και αναζητά τους ήρωές του ανάμεσα σε μέρη του κοινωνικού περιθωρίου και από την άλλη περιπλανιέται σε περιόδους όπου έχουν λειτουργήσει και παράξει έργο διάφορα κομβικά πρόσωπα της λογοτεχνίας κυρίως, αλλά και της ιστορίας μα και γενικότερα της κοινωνίας.

Από τον Ανδρούτσο στον Παγκρατίδη, από τον Καβάφη στον Παπαδιαμάντη και με άλλες παρόμοιες συναντήσεις με πρόσωπα από τη σχετικά πρόσφατη εθνική μνήμη -κάποια δε από αυτά που προέρχονται από συγγραφική συνύπαρξη αλήθειας και επινόησης- ο Κοροβίνης στην ουσία έχει επεκτείνει τις αρχικές λαογραφικές έρευνές του στο λαϊκό τραγούδι και στα γύρω από την Πόλη τεκταινόμενα, αποκτώντας έτσι την εντελώς προσωπική ιδιότητα ενός λογοτέχνη λαογράφου.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με το τελευταίο του βιβλίο "Μπέμπης"

Πρόκειται για τη μυθιστορηματική βιογραφία του Δημήτρη Στεργίου (1927 - 1972), λαϊκού μουσικού που έγινε γνωστός τόσο για τη δεξιοτεχνία του στο μπουζούκι και στην κιθάρα, όσο και για την ομορφιά, αλλά και τον αυτοκαταστροφικό τρόπο ζωής του.

Η ζωή αυτού του καλλιτέχνη δίνει την ευκαιρία στον Κοροβίνη να απλώσει  στα όρια ενός μυθιστορήματος την εξιστόρηση μιας εποχής που σφράγισε την ιδιότυπα αστική ελληνική κοινωνία, ενώ παράλληλα να φωτίσει μια προσωπικότητα γεμάτη αντιθέσεις και πάθη.

Όλα αυτά τα επιτυγχάνει και με τη βαθιά γνώση που έχει για ότι αφορά το λαϊκό τραγούδι, αλλά και με την έλξη που τον διακρίνει προς άτομα τα οποία ξεχωρίζουν από το σύνολο με συμπεριφορές παρόμοιες με εκείνες που περιγράφονται από το πέταγμα μιας πεταλουδίτσας που έλκεται και τελικά καταστρέφεται από τη θέρμη μιας φλόγας.

Μα πέρα από αυτά τα εφόδια, ο Κοροβίνης διαθέτει και ένα ακόμα -το μέγιστο και κεντρικό για όποιον επιχειρεί να συνθέσει σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση την εξιστόρηση της ζωή ενός ανθρώπου που διαφέρει από τους πολλούς. Αναφέρομαι στην ευλυγισία με την οποία χρησιμοποιεί φράσεις και εκφράσεις, ιδιωματισμούς και λέξεις ξεχασμένες έτσι ώστε ο προσφορικός λόγος να ταυτίζεται με το αφηγούμενο πρόσωπο.

"Σ΄ όλα μου τα χρόνια  είχα μια θέση στην ψυχή μου για κείνα τα άτυχα τα αρσενικά που κακοπέφτουν σε χέρια γυναίκας  άτιμης, σατράπισσας, αυτές που τις λέμε μαυρομούνες και φαρμακομούνες στη γλώσσα της πιάτσας, ακόμα πιο πολύ για κείνους που παγιδεύονται σε μεγάλη κάψα, μαρτυρούν κι άδικα χτυπιούνται και ξαγρυπνούν πάνω στην ίδια ακατάδεχτη πόρτα μέχρι να λειώσουν..." 

Στην ουσία ο Θωμάς Κοροβίνης και γράφει και σκηνοθετεί και ερμηνεύει τα πάθη του ήρωά του.

Μια ακόμα έκδοση που έρχεται να διευρύνει τις λογοτεχνικές καταθέσεις του θεσσαλονικιού συγγραφέα με τα λαογραφικά και ψυχογραφικά ενδιαφέροντα.

(Προσωπική σημείωση: Η χρήση πολυτονικού από τη μια παραπέμπει στην εποχή των αφηγούμενων, αλλά από την άλλη δίνει στον λαϊκό προφορικό λόγο μια χροιά επισημότητας. Δεν μπορώ να αποφασίσω -αν υποτίθεται θα με ρωτούσε κάποιος- ποιο από τα δυο θεωρώ περισσότερο σημαντικό. Γενικότερα πάντως, η άποψή μου είναι πως η χρήση πολυτονικού είναι μια κάπως εξεζητημένη και δίχως προοπτική στάση) 



https://www.fractalart.gr/mpempis/

Δημήτρης Στεργίου, γνωστός ως Μπέμπης (Πειραιάς 16.4.1927-24.12.1972), υπήρξε μια ιδιότυπη πρωταγωνιστική φυσιογνωμία της ελληνικής λαϊκής μουσικής που, λόγω της ιδιοφυΐας, της μόρφωσης, της απαράμιλλης δεξιοτεχνίας του στο μπουζούκι και στην κιθάρα, της καθηλωτικής γοητείας του και της αυτοκαταστροφικής αγωνίας του, απέκτησε, τόσο εν ζωή όσο και μετά θάνατον, διαστάσεις θρύλου.