28.3.19

Κατερίνα Κρις «Άβιβλος συγγραφέας Φραντζ Κλάφτα – Τα λόγια είναι περιττά»

Παιδικό χαμόγελο σε ενήλικο πρόσωπο


Κατερίνα Κρις «Άβιβλος συγγραφέας Φραντζ Κλάφτα – Τα λόγια είναι περιττά»
Εκδόσεις  Πατάκη


Μου χρειάστηκαν 40 χρόνια για να βρω την έκφραση που περιγράφει τον τρόπο που προσπαθώ να γράφω τα βιβλία μου εκείνα που ανήκουν στη λογοτεχνία για παιδιά – «ενήλικη παιδικότητα».

Είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο έχουν γραφτεί όλα τα κείμενα που απευθύνονται σε παιδιά και παράλληλα σε ενήλικες. Είναι τα κείμενα αυτής της κατηγορίας που διατηρούν τη δυνατότητα να συνομιλούν με αναγνώστες διαφόρων εποχών.

Αναφέρομαι στα παραμύθια του Ουάιλντ μα και του Άντερσεν, τον Μικρό Πρίγκιπα ή την Αλίκη, τον Πίτερ Παν ή τη Μαίρη Πόππινς. Και για να μνημονεύσω και τους δικούς μας – Μάρω Λοΐζου, Ι. Δ. Ιωαννίδης, Φωτεινή Φραγκούλη…

Ιστορίες σαφώς γραμμένες με το συγγραφικό βλέμμα στραμμένο προς το παιδί, αλλά που αυτό το ίδιο βλέμμα δεν αποποιείται το δικαίωμα του ενήλικα να στοχάζεται με τη μαγική αθωότητα ενός παιδιού.

Και να πώς φτάνει ως τις μέρες μας το πάθος του Αηδονιού που το οδηγεί ως τον θάνατο, να πώς πάντα συναρπάζει η ελπίδα της Τοσηδούλας για ένα καλύτερο μέλλον, να πώς πάντα οδηγεί σε ενδοσκόπηση ο μονόλογος της Αλεπούς…

Ενήλικη παιδικότητα – αυτός είναι ο σωστός όρος. Και όσοι πιστεύουν πως στα παιδιά πρέπει να προσφέρουμε λογοτεχνία με τα κριτήρια που τους προμηθεύουμε υποδήματα ή εκπαιδευτικά παιχνίδια, ας καταλάβουν πως η Τέχνη δε χρειάζεται παρά ελευθερία έκφρασης και ειλικρινή ταύτιση του δημιουργού με το δημιούργημά του. Από εκεί και πέρα ο αναγνώστης θα κάνει τις επιλογές του και θα αφεθεί στους δικούς του ρυθμούς για να ενεργοποιηθεί από το λίγο ή πολύ κρυμμένο μυστικό της ιστορίας που διάβασε.

Μα –δεν έχω λόγο να μη το ομολογήσω– πάντα πίστευα πως αυτή η ενήλικη παιδικότητα της γραφής υπήρχε σε κείμενα όπου το συναίσθημα που τα δημιουργούσε ήταν κάτι που αφύπνιζε μια αναπόληση, έναν στοχασμό, ακόμα και μια θλίψη. Και σε μια κάπως ακραία και ασφαλώς σπάνια περίπτωση, προκαλούσε το μειδίαμα – η περίπτωση του Μικρού Νικόλα, για παράδειγμα.

Αυτό πίστευα… Μέχρι πριν από λίγες μέρες, όπου έφτασε στα χέρια μου το τελευταίο βιβλίο της Κατερίνα Κρις «Άβιβλος συγγραφέας Φραντζ Κλάφτα – Τα λόγια είναι περιττά».

Πρώτη μου αντίδραση… Μια ενόχληση. Δε θα ήθελα να χαριεντίζεται κάποιος με ογκόλιθους της λογοτεχνίας.

Αλλά στη συνέχεια σκέφτηκα πως ίσως ακόμα ένας τρόπος να διαβάζει κανείς τη βαθιά αμφισβήτηση του μεγάλου Τσέχου είναι να τολμά να παίζει με το ίδιο του το όνομα.

Και με αυτή την αποενοχοποίηση πήρα να ξεφυλλίζω το βιβλίο.

Κείμενο και εικονογράφηση (δεμένα με έναν απόλυτο τρόπο) έχουν την υπογραφή της Κατερίνας Κρις. Κάτι που έχει γίνει και σε όλα τα προηγούμενα βιβλία της.

Το χιούμορ –όπως σε όλα τα προηγούμενα– και εδώ κυρίαρχο.

Μα είναι ένα χιούμορ που ενώ φαίνεται να στρέφεται προς τα παιδιά (άλλωστε το βιβλίο σε σειρά παιδικής λογοτεχνίας έχει ενταχθεί), στην ουσία σατιρίζει τις αντιδράσεις των ενηλίκων. Μα με έναν τρόπο παιδικό, κεφάτο τρόπο και γι’ αυτό ιδιαιτέρως αποτελεσματικό.

Θέμα του βιβλίου η εξιστόρηση της ζωής και κυρίως των σκέψεων ενός συγγραφέα… τεμπέλη. Μα συγγραφέα που ξέρει καλά να ενεργοποιεί προς όφελός του τα περίφημα ΜΜΕ και τις προτροπές του πλέον σύγχρονου marketing.

Σταχυολογώ σκέψεις του Κλάφτα:

– Ένας συγγραφέας πρέπει να είναι μαθημένος στα δύσκολα, πρέπει να επιλέγει το ακατόρθωτο, το τέλειο, το ιδανικό… ώστε να έχει μια καλή δικαιολογία, αν δεν τα καταφέρει.

–Το πιο δύσκολο πράγμα σε ένα μυθιστόρημα είναι να το τελειώσεις. Θα γράψω λοιπόν το τέλος του μυθιστορήματός μου πριν αρχίσω να γράφω την αρχή, ώστε να εξασφαλίσω πως θα το τελειώσω. Μετά τι θα μείνει; Να γράψω λίγο μπλα μπλα στη μέση και μια αρχή για το τέλος και, τέλος, έτοιμο το βιβλίο.

–Το φιλοσόφησα. Δεν ήταν τυχαίο που ο αναβλητικός μου εαυτός με εμπόδιζε να γράψω. Δεν έγραφα τόσο καιρό, ώστε να μεγαλώσω και να γίνω ένας πιο ώριμος συγγραφέας.

Με τα πιο πάνω παραδείγματα νομίζω πως είναι σαφές πως το συγκεκριμένο βιβλίο, αν και έχει όλες τις δομές έκδοσης ενός παιδικού αναγνώσματος, εντούτοις στρέφει το βλέμμα του κυρίως προς τον ενήλικο και αυτόν τελικά σατιρίζει.

Η ενήλικη παιδικότητα δείχνει ολόφρεσκη και γι’ αυτό και πολυδύναμη.

Και ο μικρός σε ηλικία αναγνώστης θα το χαρεί, αλλά ακόμα περισσότερο ο έφηβος και ακόμα περισσότερο κάποιος ενήλικος (τουλάχιστον αυτός που θα μπορεί να θυμάται πως αξίζει κανείς να γελά και με την αθωότητα ενός παιδιού).

Η εικονογράφηση πανέξυπνη, ακολουθεί το όλο πνεύμα του κειμένου και δένεται αρμονικά μαζί του.

Βιβλίο –συνολικά αν θέλει κανείς να το κρίνει– που σαφώς προτείνει μια συγγραφή όπου το κλασικό ξέρει να μετατρέπεται σε μοντέρνο και που επίσης καταθέτει έναν τρόπο σχολιασμού της καθημερινότητας των ενηλίκων που πλέον έχει ακουμπήσει και τους εφήβους και τα παιδιά –αναφέρομαι στις προσπάθειες επιτυχίας που δε βασίζονται στον κάματο, αλλά στην άνεση, που δεν επενδύουν στην ουσιαστική γνώση, αλλά στην επίφαση μιας δεξιότητας.

Πρώτη ανάρτηση: https://www.vivliopoleiopataki.gr/news/pediko-chamogelo-se-eniliko-prosopo/

26.3.19

Συνέντευξη στο Πελοποννησιακό Πρακτορείο Ειδήσεων

Μ. Κοντολέων: "Με ενδιάφερε να χαρίσω φωνή στο σύμβολο του ανθρώπου εκείνου που αν και μπορεί να ξεχωρίσει που οδηγούν τα πάθη των πολλών, δεν μπορεί να τους πείσει για τις καταστροφές του θα τους κτυπήσουν"


Πέμπτη, 07 Μαρτίου 2019

Το Πελοποννησιακό Πρακτορείο Ειδήσεων είχε την ιδιαίτερη χαρά να συνομιλήσει με το γνωστό συγγραφέα των Εκδόσεων Πατάκη, Μάνο Κοντολέων. Ο κος Κοντολέων αναφέρθηκε στο έναυσμα που το δόθηκε για τη συγγραφή του συγκεκριμένου μυθιστορήματος, στην βαρύτητα που δίνει στις κριτικές που του ασκούν και φυσικά μας αποκάλυψε τη θεματολογία του νέου του μυθιστορήματος καθώς και την επανέκδοση της "Ερωτικής Αγωγής".

Ακολουθεί η συνέντευξη

Το Μάρτιο του 2018 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη το νέο σας μυθιστόρημα με τίτλο «Η Κασσάνδρα στη Μαύρη Άμμο». Θα μπορούσατε να μας κάνετε μια σύντομη περιγραφή των όσων πρόκειται να διαβάσουμε σ’ αυτό;

Η κόρη του Πρίαμου και της Εκάβης, η Κασσάνδρα, είναι αιχμάλωτη του αρχηγού των Αχαιών, του Αγαμέμνονα, και μέσα σ΄ ένα πλοίο του, ταξιδεύει προς τις Μυκήνες. Η Κασσάνδρα που ο Απόλλων της είχε από τη μια χαρίσει το την ικανότητα να μαντεύει, αλλά από την άλλη την είχε τιμωρήσει να μην γίνεται από κανένα πιστευτή, γνωρίζει πως οδηγείται προς το χαμό της. Και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αναθυμάται όλη η ζωή της.

Αυτός είναι ο βασικός καμβάς του έργου, που βέβαια τον αναπλάθω με πολλά προσωπικής συγγραφικής ματιάς γεγονότα.

Για ποιο λόγο αποφασίσατε να τοποθετήσετε τη Κασσάνδρα στη θέση του αφηγητή;

Πρώτα απ΄ όλα με ενδιάφερε να ‘ακούσω’ το πως αφηγείται το παρελθόν, μα και το μέλλον της , μια γυναίκα που γνωρίζει το τι πρόκειται να της συμβεί. Αλλά ακόμα με ενδιάφερε να χαρίσω φωνή στο σύμβολο του ανθρώπου εκείνου που αν και μπορεί να ξεχωρίσει που οδηγούν τα πάθη των πολλών, δεν μπορεί να τους πείσει για τις καταστροφές του θα τους κτυπήσουν.

Τι συμβολίζει η «Μαύρη Άμμος»;

Η ίδια η Κασσάνδρα είναι για μένα ένα διαχρονικό σύμβολο. Συμβολίζει την έκφραση της λογικής απέναντι σε ένα κόσμο παραλογισμένο. Η Μαύρη Άμμος είναι ακριβώς ο χώρος όπου βλέπει τα οράματά της να παίρνουν μορφή. Μα αυτή τη Μαύρη Άμμο μόνο εκείνη μπορεί να την διακρίνει. Τελικά δεν είναι τίποτε παρά ο χώρος όπου οι εφιάλτες μας κατοικούν.

Τι σημαίνει συγγραφή για εσάς;

Νομίζω τρόπος ζωής. Συνηθίζω να λέω πως ζω γράφοντας και γράφω ζώντας.

Υπάρχει κάποια κριτική που σας έχει επηρεάσει είτε θετικά είτε αρνητικά;

Δε θέλω να φανεί πως είμαι εγωιστής και να πω πως δεν υπολογίζω τις κρίσεις των άλλων. Αλλά επειδή ζούμε σε μια χρονική περίοδο και σε μια χώρα όπου η κάθε είδους κριτική σκέψη (και όχι μόνο στην Τέχνη, αλλά και σε άλλες κοινωνικές, πολιτικές κλπ καταστάσεις) απουσιάζει ή γίνεται χωρίς προσπάθεια αντικειμενικής έκφρασης, αφήνομαι στη δική μου άποψη και εμπιστεύομαι το δικό μου ένστιχτο, μαζί με αυτό δυο, τριών πολύ δικών μου ανθρώπων.

Ποιο βιβλίο θα θέλατε να προτείνετε στους αναγνώστες του Πελοποννησιακού Πρακτορείου Ειδήσεων (pna.gr);

Δεν συνηθίζω να συστήνω βιβλία χωρίς να γνωρίζω αρκετά καλά αυτόν που θα του τα προτείνω. Κάθε αναγνώστης έχει τις δικές του απόψεις, τα δικά του ενδιαφέροντα και πάνω απ΄ όλα τις δικές του λογοτεχνικές προτιμήσεις. Υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά καλά έργα, όπως υπάρχουν και πολλά, πάρα πολλά κακά. Συχνά και εγώ ο ίδιος κάνω λανθασμένες επιλογές. Αλλά τελικά και από τα λάθη μας μαθαίνουμε. Οπότε… Συστήνω μια βόλτα στα βιβλιοπωλεία… Κι ας αφήσει ο καθένας το ένστιχτό του να τον οδηγήσει. Κάπως έτσι δεν ξεκινάνε και οι έρωτες;… Ε και η κάθε ανάγνωση μπορεί σε έναν έρωτα να μας οδηγήσει.

Σας ευχαριστώ θερμά γι’ αυτή τη συνέντευξη. Εύχομαι «Η Κασσάνδρα στη Μαύρη Άμμο» να έχει την απήχηση που επιθυμείτε. Κλείνοντας θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: τι γράφετε αυτή τη περίοδο;

Μέσα στο 2019 επανεκδίδεται το μυθιστόρημα μου «Ερωτική Αγωγή», ενώ προς το φθινόπωρο αυτής της χρονιάς θα κυκλοφορήσει το τρίτο βιβλίο της σειράς ‘Ο Μάνος Κοντολέων ξαναγράφει τους κλασικούς’. Έτσι μετά τον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες και τον «Γαργαντούα» του Ραμπελαί, ολοκλήρωσα των μεσαιωνικό θρύλο του «Τριστάνου και της Ιζόλδης». Παράλληλα έχω αρχίσει έρευνα για να ασχοληθώ με ένα μυθιστόρημα βασισμένο στη ζωή της Κλυταιμνήστρας. Μετά από την Κασσάνδρα αισθάνθηκα πως είχα την ηθική -κατά κάποιο τρόπο- υποχρέωση να πλησιάσω και αυτή τη γυναίκα με τα τόσα πάθη.

Πρώτη ανάρτηση: https://www.pna.gr/politismos/item/36971-m-kontoleon-me-endiafere-na-xariso-foni-sto-symvolo-tou-anthropou-ekeinou-pou-an-kai-borei-na-ksexorisei-pou-odigoyn-ta-pathi-ton-pollon-den-borei-na-tous-peisei-gia-tis-katastrofes-tou-tha-tous-ktypisoun

16.3.19

Η θάλασσα στο χιόνι




Ελευθερία Κυρίμη
«Η θάλασσα στο χιόνι»
Εκδόσεις Μεταίχμιο


Πρωτοεμφανιζόμενη η Ελευθερία Κυρίμη. Μα θεωρώ πως το έργο με το οποίο κάνει την είσοδό της στη σύγχρονη λογοτεχνία μας, μπορεί να μη διαθέτει δεδηλωμένη εκδοτικά συγγραφική εμπειρία (αλλά ας μην ξεχνάμε πως ποτέ κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι κρύβουν τα συρτάρια των γραφείων ανθρώπων που εκδίδουν το πρώτο τους βιβλίο),  αλλά είναι ολοφάνερα προικισμένο με σοβαρή αναγνωστική μαθητεία. Με εφόδιο, λοιπόν, μια καλή γνώση της λογοτεχνικής κατασκευής,  η Ελευθερία Κυρίμη έρχεται να  καταθέσει ένα κείμενο σύγχρονου προβληματισμού που ξεκινά από την ατομική μνήμη και φτάνει στη συλλογική ταυτότητα.
Η ηρωίδα και αφηγήτρια της ιστορίας είναι μια νέα γυναίκα , καθηγήτρια φιλόλογος, που ως αναπληρώτρια τοποθετείται σε επαγγελματικό λύκειο ακριτικής περιοχής της Μακεδονίας, αφήνοντας πίσω της σύζυγο και δυο παιδιά και παράλληλα μια δικής της, καθαρά προσωπική, ανοιχτή πληγή που έχει να κάνει με τη σχέση προς τη μητέρα  και τον πατέρα της.
Στο νέο τόπο διαμονής της θα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν ξεκάθαρο εθνικισμό που προσπαθεί να αγνοεί ή να παρερμηνεύει  τα τραύματα μιας ομάδας ανθρώπων που δεν θέλει να τους αποδεχτεί με τη δική τους ταυτότητα, αλλά αντίθετα να τους την ξεριζώσει, και να τους την αλλοιώσει.
Η προσπάθεια της  καθηγήτριας να κρατήσει ζωντανή μια  προοδευτική στάση ζωής που πάνω της έχει στηρίξει τη δημιουργία της δικής της οικογένειας, θα την ωθήσει να κατευθύνει μια ομάδα μαθητών της να αναζητήσουν το αφτιασίδωτο παρελθόν  του τόπου τους, μέσα από συνεντεύξεις ανθρώπων που βιώσανε με τρόπο τραγικό την πρόσφατη Ιστορία τα περιοχής.
Οι ενέργειές της αυτές θα τη φέρουν αντιμέτωπη με το συντηρητικό  κατεστημένο, θα προκαλέσουν βίαιες αντιδράσεις εκ μέρους φασιστικών ομάδων, αλλά παράλληλα θα έχουν αφυπνιστεί και οι περισσότεροι μαθητές της, ενώ  και η ίδια μέσα από τις ατομικές εμπειρίες των άλλων που όλες μαζί συνθέτουν τη συλλογική μνήμη,  θα οδηγηθεί σε μια δομική επανατοποθέτηση ως προς  τα τραύματα της παιδικής της ηλικίας.
Φιλόδοξο συγγραφικό τόλμημα καθώς τέμνει ένα θέμα που απασχολεί δεκαετίες την κοινωνία μας και που πάνω του έχουν στηριχτεί πρακτικές πολιτικών σχεδιασμών. Αλλά και ιδιαιτέρως πολυεπίπεδο  καθώς καταφέρνει να συνδέει το ατομικό με το ομαδικό, το ψυχολογικό με το πολιτικό.
Το έργο αποτελείται από τρεις ενότητες που όμως εμπλέκονται αναμεταξύ τους.
Οι εξιστορήσεις της καθημερινότητας της καθηγήτριας στην ακριτική περιοχή, οι επίσης δικές της αναμοχλεύσεις του τραυματικού παρελθόντος και οι απομαγνητοφωνημένες αφηγήσεις των παλαιών κατοίκων της περιοχής, συνθέτουν μια μυθιστορηματική ενότητα που ξέρει να χρησιμοποιεί με σωστές αναλογίες άλλοτε τον ρεαλισμό, άλλοτε τον εσωτερικό μονόλογο κι άλλοτε την προφορική γλώσσα.
Μυθιστόρημα που ολοκληρώνει  την πρόταση της ιδεολογικής  θέσης του με μια ίσως αποσπασματική αυτάρκεια,  αλλά -επίσης γι’ αυτό- και ίσως περισσότερο πρόσφορο προς μια ελεύθερη συνάντηση του με τον αναγνώστη. Σίγουρα πάντως με την τολμηρή και καλά λογοτεχνικά εφοδιασμένη πρώτη του εμφάνιση, το «Η θάλασσα στο χιόνι» είναι μια ιδιαιτέρως  ενδιαφέρουσα αποσκευή στην μελλοντική πορεία της Ελευθερίας Κυρίμη στη λογοτεχνία μας.





7.3.19

Βιβλία μου στο διαδίκτυο


Τέσσερα πλέον τα βιβλία μου που κυκλοφορούν μόνο στο διαδίκτυο με άδεια διανομής: Creative Common.
Τα καμαρώνω και αισθάνομαι περίεργα που απουσιάζουν από τα ράφια της βιβλιοθήκης μου, δίπλα στις άλλες έντυπες εκδόσεις των έργων μου. Αλλά Νέα Εποχή- σκέφτομαι. Και με αισιοδοξία όσο και στοχασμό αποδέχομαι τον εκδημοκρατισμό της




https://www.openbook.gr/ki-i-siderwstra-ekove-tin-tileorasi-sta-dyo/





















  https://www.openbook.gr/afigisi/
                    




https://www.openbook.gr/apofasisa-na-skotwsw-ton-ermolao/


















https://www.openbook.gr/erotikes-istories-mias-paidikis-ilikias/

3.3.19

Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές



Τέσυ Μπάιλα
«Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές»
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις Ψυχογιός

           

Κάπου κοντά στο Ηράκλειο της Κρήτης, το 1898, ένα αγόρι γεννιέται. Η μητέρα του πεθαίνει στη γέννα κι έτσι αυτό θα μεγαλώσει με τις φροντίδες του παππού και της θείας του, αλλά και με την αλλοπρόσαλλη και βίαιη συμπεριφορά του πατέρα του.
Από τον παππού του θα μυηθεί στα μυστικά των χρωμάτων και στις δικές του ζωγραφικές συνθέσεις θα ανακαλύψει πρώτα τη διέξοδο διαφυγής από την πατρική καταπίεση και στη συνέχεια τον τρόπο να μπορεί ο ίδιος να εκφράζει συναισθήματα και ιδέες.
Θα δραπετεύσει από τον πατρική ασφυξία, θα αναζητήσει τη δική του μοίρα πρώτα σε άλλη πόλη του νησιού, μετά στην Αθήνα όπου και θα καταφέρει να εγγραφεί στην Ανώτερη Σχολή Καλών Τεχνών.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα τον ωριμάσει και θα του προσφέρει κι άλλες εμπειρίες αναστοχασμών και κοινωνικοποίησης. Δίπλα του θα βρεθεί ένα πιστός μα απρόβλεπτος συναισθηματικά φίλος, ενώ οι γυναίκες άλλοτε θα του χαρίζουν ό,τι δεν γνώρισε ως παιδί κι άλλοτε αυτό που ονειρεύεται ως άντρας.
Μα πάντα η ζωγραφική παραμένει η προσωπική του οδός περάσματος από τη ζωή.
Και τα γεγονότα ενός αιώνα -του 20ου-  θα τον αποθέσουν στο σπίτι απ΄ όπου η ζωή του ξεκίνησε, στο ακρογιάλι όπου γεννήθηκε.
Αυτή είναι η βάση του νέου μυθιστορήματος -του έκτου-  της Τέσυ Μπάιλα.
Θεωρώ πως ένας συγγραφέας που έχει έως αυτή τη στιγμή κυκλοφορήσει έξι μυθιστορήματα, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ξεδιπλώσει τις συγγραφικές του ιδιομορφίες.
Κάτι τέτοιο, στην περίπτωση της Τέσυ Μπάιλα, μας κάνει να μπορούμε να σημειώσουμε τα παρακάτω, σχετικά με τη δική της λογοτεχνική ταυτότητα.
α. Η  Μπάιλα  είναι συγγραφέας των μεγάλων -πολυσέλιδων- μυθιστορημάτων.
Αυτό σημαίνει πως στα έργα της αναγνωρίζονται και τα παρακάτω στοιχεία:
β. Οι χαρακτήρες που  δημιουργεί δεν εφησυχάζουν -αναζητούν πάντα κάτι πέρα από αυτό που μόλις κατάκτησαν
γ. Οι γεωγραφικοί περιορισμοί αμφισβητούνται. Η Μπάιλα αφήνει τους ήρωες της ελεύθερους να γνωρίζουν μια άλλη πόλη, μια άλλη χώρα, μια άλλη ήπειρο.
δ. Ο μυθιστορηματικός χρόνος συχνά θα ξεφύγει από τον βιολογικό χρόνο του κεντρικού προσώπου.
ε. Τα ιστορικά γεγονότα διεκδικούν ρόλο συντονιστή της μυθιστορηματικής  εξέλιξης. Όχι, τα έργα της Μπάιλα δεν μπορεί να χαρακτηριστούν αμιγώς ιστορικά. Τα πρόσωπα των σελίδων της δεν επεμβαίνουν στη διαμόρφωση των ιστορικών γεγονότων, αλλά η μοίρα τους καθορίζεται με μια ιστορική αντανάκλαση που τα φέρνει στα όρια μιας ιστορικής ανάπλασης.
στ. Οι ιδεολογίες όλων σχεδόν των προσώπων δεν αποτελούν βασικό στοιχείο των προσωπικοτήτων τους. Βρίσκονται πιο κοντά στην απλότητα καθημερινών ανθρώπων, αφήνονται άλλοτε στις παρορμήσεις μιας γενικής ιδέας, άλλοτε στα πάθη μιας ερωτικής έλξης, άλλοτε στις δεσμεύσεις κοινωνικών συμβάσεων, άλλοτε υποκύπτουν στη μοίρα τους.
ζ. Ακριβώς αυτά τα πιο πάνω χαρακτηριστικά είναι και ο λόγος όπου ο ιστορικός καμβάς αν και δεν δείχνει να πρωταγωνιστεί, στην ουσία αποτελεί το κεντρικό αγωγό δημιουργίας αληθινής  μυθιστορηματικής σύμβασης.
η. Ολοκληρώνοντας την καταγραφή των βασικών χαρακτηριστικών της συγγραφικής παρουσίας της Τέσυ Μπάιλα θα πρέπει να σημειώσουμε τις ιδιαιτέρως πλούσιες περιγραφές τόσο των τόπων, όσο και των συναισθημάτων. Η γλώσσα της Μπάιλα δε διστάζει να αφήνεται στη γοητεία των επιθέτων, αναζητά λέξεις που συχνά ίσως και να έχουν λησμονηθεί, οι διάλογοί της χαρακτηρίζονται από ζωντάνια και εντοπιότητα.

Με τη βοήθεια και τη χρήση όλων αυτών έχει και το μυθιστόρημα «Τις νύχτες έπαιζε με τις σκιές» γραφτεί.
Αλλά αν με τα προηγούμενα έργα της η Τέσυ Μπάιλα ανίχνευσε αδιέξοδα και διεξόδους ανθρώπων λίγο, πολύ καθημερινών, λίγο ή περισσότερο ανθρώπων μιας μορφής δράση σωματικής, τώρα αναζήτησε και κατέγραψε τις πηγές απ΄ όπου πηγάζει η καλλιτεχνική έκφραση και το πως εν τέλει ο καλλιτέχνης εξουσιάζεται από την Τέχνη του.
Μυθιστόρημα πλούσιο σε συναισθήματα, με έντονες περιγραφές βίαιων στιγμών της Ιστορίας, με παραστατικές απεικονίσεις αστικών και επαρχιακών τοπίων. Και πάνω απ΄ όλα ένα έργο που καταφέρνει να δώσει ανάσες σε όλα τα πρόσωπα που ο αναγνώστης θα συναντήσει μέσα στις σελίδες του -από το κεντρικά έως  και αυτά που μόνο με λίγες αράδες περιγράφονται.

Πρώτη ανάρτηση: 

 https://www.literature.gr/i-zoi-kai-i-techni-grafei-o-manos-kontoleon-tis-nychtes-epaize-me-tis-skies-tesy-mpaila/