Κώστας Ακρίβος
«Τελευταία νέα από την Ιθάκη»
Διηγήματα
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Μετά από είκοσι τρία
χρόνια (τόσα είναι περίπου αυτά που ο Κώστας Ακρίβος με σταθερή χρονική και
ποιοτική συνέπεια, δίνει στο κοινό τα έργα του) και μετά από δεκατρία προσωπικά
βιβλία, μετά από την ευθύνη τριών Ανθολογιών, μετά από συμμετοχή σε αρκετές
συλλογικές εκδόσεις και σε σχολικά εγχειρίδια, μπορεί πλέον κανείς να είναι
βέβαιος για τα συγγραφικά χαρακτηριστικά του βολιώτη φιλόλογου και λογοτέχνη.
Το ένα έχει να κάνει με την πάρα πολύ καλή γνώση της
ελληνικής γλώσσας.
Το δεύτερο με τα θέματα που κάθε φορά τον κερδίζουν.
Η άρτια γνώση των Ελληνικών γίνεται εμφανής όταν κανείς
διαβάζει έργα του τα οποία άλλοτε χρησιμοποιούν μια πλούσια δημοτική, άλλοτε
μια καθαρόαιμη καθαρεύουσα, άλλοτε πάλι
πλαστικές εκφορές προσωπικών και ιδιωματικών αφηγήσεων.
Ο φιλόλογος υπηρετεί τον λογοτέχνη και παράλληλα τον
υποστηρίζει.
Όσον αφορά τα θέματα, αυτά συνήθως έχουν να κάνουν με τις
σκέψεις και τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τα αδιέξοδα καθημερινών ανθρώπων
του σήμερα, συχνά όμως και του χτες.
Ο Ακρίβος χωρίς να αγνοεί καταστάσεις που επηρεάζουν τη
σύγχρονη ελληνική κοινωνία, δείχνει να έλκεται περισσότερο από συνθήκες κάπως
διαχρονικές (ο έρωτας για παράδειγμα, η θρησκεία, η ιστορία κ.α.) ή και σχεδόν
ξεπερασμένες πλέον (η ζωή σε μικρές απομακρυσμένες από κάποιο άστυ περιοχές).
Θα ήθελα ακόμα να σημειώσω πως από τα δεκατρία του βιβλία,
τα εννέα –αν καλά θυμάμαι- είναι μυθιστορήματα, ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα συλλογές διηγημάτων.
Αν μαζί με αυτές τις συλλογές λάβουμε υπ΄ όψιν μας τη
συμμετοχή του σε ομαδικές εκδόσεις και
τις ανθολογήσεις του, τότε μπορούμε να ισχυριστούμε πως ο Κώστας Ακρίβος είναι
ίσα μοιρασμένος ανάμεσα στη μεγάλη και τη μικρή φόρμα αφήγησης.
Το πρόσφατο βιβλίο του –«Τελευταία νέα από την Ιθάκη»- είναι
το δέκατο τέταρτο και η πέμπτη συλλογή διηγημάτων του.
Διαθέτει κι αυτή τα δυο κεντρικά συγγραφικά του
χαρακτηριστικά.
Άλλα από τα διηγήματα –τα περισσότερα- είναι γραμμένα στη
δημοτική, άλλα πάλι μιμούνται ή το ύφος του Καβάφη ή τον λόγο του Κολοκοτρώνη ή
και διαθέτουν κάποιον ρυθμό που μπορεί να παραπέμπει σε αφήγηση λαϊκού αφηγητή
που θέλει να χρησιμοποιήσει ποιητική φόρμα.
Και βέβαια οι ήρωες του διηγημάτων προέρχονται κυρίως από
χώρους όπου συναντάμε ανθρώπους
καθημερινούς, αστούς, μικροαστούς, επαρχιώτες ή είναι λογοτεχνικές περσόνες
ιστορικών προσωπικοτήτων.
Τα διηγήματα θα έδειχναν ασύνδετα μεταξύ τους ως προς τον
θεματικό τους άξονα, αν ο Ακρίβος (χρησιμοποιώντας μιας αγαπημένη του συνήθεια)
δεν ήθελε να τους χαρίσει μια ιδιότυπη ενδοκειμενικότητα.
Επέλεξε αποσπάσματα από την Οδύσσεια που το καθένα είχε να
κάνει με κάποιο από τα πρόσωπα που κυκλοφορούν στο Έπος. Από τον ίδιο τον
Οδυσσέα έως τον Μενέλαο, από την Καλυψώ ως την Αντίκλεια –συνολικά έχουμε 26
διηγήματα που αποτελούν κατά κάποιο τρόπο ενσαρκώσεις χαρακτήρων της Οδύσσειας
στην σημερινή εποχή.
Ο Ακρίβος αναζητά όχι τις εξωτερικές ομοιότητες, αλλά το
εσωτερικό νήμα που μπορεί να συνδέει τύπους ανθρώπων μέσα στο εύρος των αιώνων.
Έτσι ο Οδυσσέας, για παράδειγμα, αντανακλάται σε ελληνό-κουβανό τραγουδοποιό, ο
Αχιλλέας σε αξιωματικό του ’22 και ο Τειρεσίας σε χαρτορίχτρα.
Πέρα όμως από αυτό το εύρημα σύνδεσης των επιμέρους
κειμένων, όλα τα διηγήματα διαθέτουν το καθένα τη δική του χάρη και κάποια
μάλιστα από αυτά στραφταλίζουν καθώς τα έχει πασπαλίσει ο ιδρώτας των
ανθρώπινων παθών.
Όμορφα διηγήματα. Ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει πως η ιδέα
σύλληψης μιας τέτοιας συλλογής, του είχε γεννηθεί από το 1988 όταν είχε ακούσει
τον Δημήτρη Μαρωνίτη να διαβάζει τη μετάφραση του από την ε ραψωδία της
Οδύσσειας.
Πολύ συχνά –ή μήπως σπάνια;- οι συγγραφικές εμπνεύσεις
θέλουν το δικό τους χρόνο για να ολοκληρωθούνε.
Αλλά –εν τέλει- ολοκληρώνονται.
