Λίτσα Ψαραύτη
«Στα μονοπάτια της νιότης»
Μυθιστόρημα
Εκδόσεις Πατάκη
Η Λίτσα Ψαραύτη
παρουσιάζεται στο χώρο της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας το 1980 και
από τότε διεκδικεί μια σημαντική θέση ανάμεσα στους συγγραφείς αυτού του λογοτεχνικού
είδους που ανανεώνουν παράλληλα και θεματικές περιοχές και τεχνικές αφήγησης.
Η Λίτσα Ψαραύτη –από τους πρωταγωνιστές εκείνης της ομάδας-
έχει γράψει τα πάντα. Από μυθιστορήματα μέχρι παραμύθια, από ρεαλιστικά εφηβικά
μυθιστορήματα έως μυθολογικά θέματα.
Πάντα κρατά την επαφή της με την καθημερινότητα, με τον
παλμό της κάθε εποχής συμβαδίζουν οι εμπνεύσεις της.
Για τη Λίτσα Ψαραύτη όμως, τίποτε πιο σύγχρονο από την
μελέτη της Ιστορίας.
Γιατί πιστεύει –αυτό δείχνουν μερικά από τα πιο σημαντικά
της έργα και αυτό έχω και σε προηγούμενες ευκαιρίες επισημάνει - πως η
ταυτότητα κάθε ανθρώπου είναι ένα μείγμα ατομικής στάσης και συλλογικής μνήμης.
Και πάνω σε αυτή τη θέση στήριξε και τούτο το μυθιστόρημα –
«Στα μονοπάτια της νιότης»
Μα υπάρχει και ένα άλλο θέμα που συχνά έγινε η βάση πολλών
μυθιστορημάτων της. Ο έρωτας. Θέμα που αποτελεί το δεύτερο θεμέλιο τούτου του
βιβλίου.
Ιστορία, λοιπόν, και έρωτας –οι άξονες της Ψαραύτη.
Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα που αξίζει να σημειώσουμε, προτού
ξεκινήσουμε να αντιμετωπίσουμε τούτο το
βιβλίο.
Το ύφος της Λίτσας Ψαραύτη. Αδρή γραφή, αρσενική θα την
χαρακτήριζα. Γιατί όχι και κινηματογραφική.
Με λίγες λέξεις, με προσεχτικά φορτισμένες καταγραφές
συναισθημάτων, με καίριες περιγραφές τόπων και καταστάσεων ξεδιπλώνει την
ιστορία που θέλει να αφηγηθεί.
Κρατά σταθερά την κλωστή της αφήγησης.
Και να –το βλέπουμε και σε αυτό εδώ το βιβλίο- που μέσα σε
122 μόνο σελίδες εξιστορεί
μια εποχή –Κατοχή και Εμφύλιο- και μια σχέση που κρατά πάνω
από μισό αιώνα.
Με περασμένα τα 40 της χρόνια, η Δάφνη –φιλόλογος
καθηγήτρια- επιστρέφει για υπηρεσιακούς λόγους
στο νησί όπου γεννήθηκε και έζησε μέχρι την εφηβεία της.
Κουβαλά μαζί της τις αναμνήσεις από τον τόπο αυτόν, που τον
άφησε καθώς ξέσπαγε ο εμφύλιος πόλεμος. Και καθώς περνά τις μέρες της στην
παραθαλάσσια μικρή πολιτεία της καταγωγής της, ολοένα και περισσότερο βυθίζεται
στα ιστορικά γεγονότα που είχαν να κάνουν με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την
κατοχή από τους γερμανούς, αλλά και τους τρόπους που οι κάτοικοι ανακάλυπταν
για να εκφράσουν την αντίστασή τους στον κατακτητή.
Στις αναμνήσεις της και στα συναισθήματά της πρωταγωνιστεί ο
Οδυσσέας –ένας, λίγα χρόνια πιο μεγάλος από αυτήν, έφηβος.
Τα δυο νέα παιδιά είχαν αρχίσει να συνειδητοποιούν πως τα
έδενε όχι μόνο μια φιλία, όχι μόνο παράτολμες πράξεις αντίστασης, αλλά και τα
πρώτα σκιρτήματα του έρωτα.
Όλα αυτά σταματούν απότομα, καθώς ο εμφύλιος αναγκάζει την
οικογένεια της Δάφνης να αναζητήσει στην πρωτεύουσα το μέλλον της.
Και από εκεί και πέρα η ζωή αποφασίζει με τους δικούς της
τρόπους.
Η Δάφνη, χήρα πλέον, έχει επιστρέψει στο νησί και η
συνάντησή της με τον συμβιβασμένο Οδυσσέα θα είναι κομβική και για το μέλλον
των δυο τους.
Αλλά αυτό που η ζωή κάποτε τους το αρνήθηκε, οι ίδιοι τώρα
δεν τολμούν να το διεκδικήσουν.
Αυτός είναι σε γενικές γραμμές ο καμβάς της όλης ιστορίας
που η Ψαραύτη αποφάσισε να αφηγηθεί σε ένα νεανικό κοινό.
Αναρωτιέται ίσως κανείς γιατί μια τέτοιας υφής σχέση που
έδεσε δυο ανθρώπους, στάθηκε η αφορμή να
γραφτεί ένα νεανικό μυθιστόρημα.
Μπορεί ένα μεγάλο μέρος της όλης ιστορίας να έχει να κάνει
με τα χρόνια της εφηβείας των ηρώων, αλλά αυτό καθαυτό το έργο πυροδοτείται από
τις αντιδράσεις και τα συναισθήματα ενήλικων ατόμων.
Μα η Λίτσα Ψαραύτη δείχνει να πιστεύει –και κατά την δική
μου άποψη καλά κάνει και κάτι τέτοιο και το πιστεύει- πως η λογοτεχνία που
απευθύνεται σε νεαρά άτομα αξίζει όχι μόνο να φωτίζει τη δικιά τους
ψυχοσύνθεση, αλλά και τα συναισθήματα πλέον ηλικιωμένων ατόμων. Μέσα από τη
λογοτεχνία δεν γνωρίζουμε μόνο τον εαυτό μας, αλλά και τον άλλο.
Για να γίνει ευχάριστο ανάγνωσμα τούτη η σχέση δύο ανθρώπων
που ξεκινά από το παρελθόν και φτάνει στο μέλλον, που αρχίζει από τα πρώτα
παιδικά χρόνια τους και τους ακολουθεί ως την ωριμότητά τους, η Λίτσα Ψαραύτη
επέλεξε μια αφήγηση γρήγορη, χωρίς περιττά τερτίπια αναλύσεων, με βασικές
παροχές ιστορικών πληροφοριών.
Θεωρώ πως με τον δικό της τρόπο, η συγγραφέας που τόσο έχει
αγαπηθεί από ένα νεανικό αναγνωστικό κοινό, καταφέρνει να συνδέσει ιστορικά
γεγονότα με ανθρώπινα πάθη. Και ίσως έτσι να πείθει πως εντέλει κάποια πράγματα
δεν αλλάζουν. Οι νέοι πάντα θα ονειρεύονται ένα δικαιότερο κόσμο και θα
αναζητούν τις χαρές της αγάπης.
Διατηρώ –ίσως- μια ένσταση. Έχει να κάνει με το τέλος.
Τα δυο κεντρικά πρόσωπα παίρνουν αποφάσεις που θα
συντηρήσουν ότι με βίαιο και άδικο τρόπο τους επιβλήθηκε. Δεν τολμούν την
κοινωνική ανατροπή. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ίσως το μήνυμα να ήταν
περισσότερο ελπιδοφόρο; Πλέον νεανικό;
Πιθανόν. Τώρα βέβαια παραμένει πιο ηθικό. Ίσως και σώφρον.
Η Λίτσα Ψαραύτη, φαίνεται να ακολουθεί τις συμβουλές τη
ωριμότητας.
Αναντίρρητα είναι κι αυτές χρήσιμες και αξίζει να γίνονται
κατανοητές από τους νέους.
http://www.bookia.gr/index.php?action=Suggestions&book=209019
