Christophe Boltanski
«Στα ίχνη της»
Μετάφραση:
Μιχάλης Μητσός
Εκδόσεις
Πόλις
Ο
Christophe Boltanski (γεν. 1962) είναι ένας
δημοσιογράφος με κοινωνικοπολιτικά ενδιαφέροντα και συγγραφέας βιβλίων με
παρόμοιο περιεχόμενο.
Ως
συγγραφέας λογοτεχνικών έργων παρουσιάζεται το 2015 με το μυθιστόρημα «Η
κρυψώνα» που στην Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Utopia. Πρόκειται για ένα
μυθιστόρημα που, με ασυνήθιστο δομικά τρόπο, καταγράφει το παρελθόν της
οικογένειας του συγγραφέα.
Κάτι
παρόμοιο συμβαίνει και στο δεύτερο αυτό μυθιστόρημα του Boltanski, έτσι ώστε να
μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως ο συγκεκριμένος
συγγραφέας ενσωματώνει τη δημοσιογραφική έρευνα με την ανίχνευση του
οικογενειακού παρελθόντος έχοντας ως στόχο να κατανοήσει το προσωπικό του
παρελθόν και μέσα από αυτό την πρόσφατη ιστορία της χώρας του.
«Στα
ίχνη της» πρωταγωνίστρια είναι η μητέρα του.
Μετά
το θάνατό της, ο ίδιος μαζί με την αδελφή του, εισέρχονται στο διαμέρισμά της
-όπου για χρόνια η μητέρα ζούσε σχεδόν απομονωμένη- για να το αδειάσουν κι έτσι
θα βρεθούν μπροστά σε ποικίλα στοιχεία αναμνήσεων που φωτίζουν το σε πολλά
σημεία άγνωστο για εκείνους παρελθόν της.
Τελικά
πόσο γνωρίζουμε τους γονείς μας; Και από όσα αγνοούμε, πόσα είναι εκείνα που
επηρέασαν την ίδια μας την προσωπικότητα;
Το
έργο έχει δομηθεί σε δυο άξονες. Με τον ένα παρακολουθούμε τις ανακαλύψεις του
γιου* με τον άλλον επιστρέφουμε στο παρελθόν και γνωρίζουμε την ιδιωτική μα και
την δημόσια ζωή μιας γυναίκας που θέλησε να βιώσει πολλαπλά πρόσωπα προτού
επιλέξει το τελικό της απόσυρσης.
Από
υπάκουη κόρη μιας καλής και συντηρητικής οικογένειας θα μετατραπεί σε μια νέα
γυναίκα που από τη μια προσπαθεί (μα χωρίς να ολοκληρώνει) λογοτεχνικές
ανησυχίες και από την άλλη θα υποστηρίζει και θα συμμετέχει σε ακτιβιστικές
ενέργειες ως προς τα γεγονότα της δεκαετίας του ’60.
Είναι
μια εποχή όπου πολλά πολιτικά θέματα διαπερνούν τα κοινωνικά στρώματα της
χώρας, μια εποχή όπου πολλά φαίνεται να υπόσχεται πως μπορεί να ολοκληρώσει,
αλλά που τελικά θα τα αφήσει μετέωρα σύμβολα μιας επανάστασης που συμβιβάστηκε.
Κάτω
από αυτές τις συνθήκες, η πρώην κόρη μιας καλής οικογένειας και ονειροπόλα πολιτική
ακτιβίστρια, θα στρέψει τις ανησυχίες της προς πράξεις συμπαράστασης
καθημερινών ανθρώπων. Αλλά οι παλιές ελπίδες θα δηλώνουν την πίκρα τους για την
μη ολοκλήρωσή τους μέσα από την σύνθεση ημιτελών αστυνομικών μυθιστορημάτων.
Τελικά
όπως τα λογοτεχνικά της έργα θα κλείνονται στα συρτάρια του γραφείου της, έτσι
και η ίδια θα αυτοπεριοριστεί μέσα στο διαμέρισμά της.
Αλλά
υπήρξε και μητέρα -πράγμα που σημαίνει πως στάθηκε αισιόδοξα απέναντι στο
μέλλον. Μα και πέρα από αυτό η ύπαρξη απογόνων την κρατά μόνιμα σε ένα
δημιουργικό παρόν και στο τέλος της προσφέρει την ικανοποίηση ενός ωραίου
προορισμού: να γίνει ηρωίδα ενός μυθιστορήματος (έτσι όπως επιτυχημένα
αναφέρεται στο οπισθόφυλλο της έκδοσης)
Αξίζει
ακόμα να σημειώσει κανείς πως πέρα από τους κεντρικούς και δευτερεύοντες χαρακτήρες, κεντρικό ρόλο
στη διαμόρφωση του λογοτεχνικού κλίματος του έργου έχουν οι αναφορές διαφόρων
σημείων του Παρισιού -πάρκα, café, δρόμοι, κτήρια.
Οπότε
η ανάγνωση αποκτά και τις διαστάσεις μιας ανθρωπογεωγραφίας, αφού είναι οι
τόποι που περιβάλλουν τις πράξεις και τα συναισθήματά μας.
Μυθιστόρημα
ιδιαίτερο -περιγραφικό, συναισθηματικό, φιλοσοφικό.
Η
μετάφραση του Μιχάλη Μητσού υποστήριξε αποτελεσματικά όλα αυτά τα στοιχεία.
(500 λέξεις)
(Τα Νέα, 12/2/2022)
