Γκράχαμ Γκρην «Ο ανθρώπινος παράγοντας»

Γκράχαμ Γκρην

«Ο ανθρώπινος παράγοντας»

Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης

Εκδόσεις Πόλις

 

Γνήσιος συγγραφέας του 20^ου αιώνα ο Γκράχμ Γκρην (1904 – 1991), όσο και με εμφανή στα έργα του την συγγραφική ματιά που περιμένει κανείς από έναν ευρωπαίο συγγραφέα.

Και τον θεωρώ ως ευρωπαίο συγγραφέα του 20^ου αιώνα, με την έννοια ότι μέσα στα έργα του συναντά κανείς κεντρικά πολιτικά ζητήματα αυτής της  εποχής, ενώ παράλληλα οι ήρωές του είναι άτομα που διακατέχονται από προβληματισμούς του αιώνα της εμφάνισης των μεγάλων πολιτικών και φιλοσοφικών ιδεών. Κι όλα αυτά -πολιτικοί προβληματισμοί και διαπροσωπικές σχέσεις- έτσι όπως εκφραστήκανε  μέσα στη σκέψη και στις ζωές ατόμων στενά συνδεδεμένων με την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Παράλληλα ο Γκρην θα ισχυριζόμουνα πως συνέχισε εκείνον τον τρόπο γραφής των μεγάλων μυθιστοριογράφων του 19^ου αιώνα.

Έγραψε κι αυτός μυθιστορήματα που  και από ένα μεγάλο κοινό αγαπηθήκανε, αλλά και  που επίσης διέθεταν ολοζώντανες και επαρκέστατες αναλύσεις των συσχετισμών πολιτικής και κοινωνίας.

Δεν είναι τυχαίο πως σχεδόν όλα του τα έργα υπήρξαν και εμπορικές επιτυχίες, ενώ και αρκετά έτυχαν ευρηματικών διασκευών  σε κινηματογραφικά έργα.

Πολυταξιδεμένος -που σημαίνει πως η ματιά του ήταν αυτή ενός κοσμοπολίτη- αλλά και με πολλές επαγγελματικές εμπειρίες οι οποίες και θα ενεργοποιούσαν και θα διαπλάτυναν τη θεματική των έργων του.

Η θητεία του κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου ως πράκτορα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, υπήρξε μια πηγή άντλησης έμπνευσης για τη συγγραφή κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων, τα οποία και τον έκανα ιδιαιτέρως γνωστό στο πλατύτερο κοινό.

Στα έργα αυτής της κατηγορίας ο Γκρην δεν στήνει μόνο μια ενδιαφέρουσα και τεκμηριωμένη με αληθινά συμβάντα πλοκή, αλλά δίνει τη δυνατότητα στους ήρωες του να εκφράσουν τις αντιδράσεις τους απέναντι σε κατασκοπευτικές συνθήκες ζωής.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στο «Ο ανθρώπινος παράγοντας» - εδώ ο ευφυής Γκρην στην ουσία φωτίζει την περίοδο του ψυχρού πολέμου με τις αποχρώσεις, τις λεπτές και βαθιές αποχρώσεις, συναισθημάτων και ιδεολογιών των ατόμων που εμπλέκονται στην υπόθεση του μυθιστορήματος.

Κεντρικό πρόσωπο ο Μορίς Κάσελ, ήσυχος και διακριτικός πράκτορας με προϋπηρεσία  στην Αφρική και που πλέον έχει αποσπαστεί στα κεντρικά γραφεία στο Λονδίνο. Μαζί του έχει την Νοτιοαφρικανή γυναίκα του και το παιδί της  -και τους δυο κατάφερε να τους σώσει από το καθεστώς του απαρτχάιντ, αλλά με ένα βαρύ αντάλλαγμα. Την μετατροπή του σε διπλό πράκτορα.

Δίπλα σε αυτήν τη σχέση στέκονται και τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου. Ο  καθένας μια αυτόνομη οντότητα – έκφραση ανθρώπων που ζουν κάτω από  την καταπίεση συμβόλων όπως αυτά της τυπολατρίας, της πατριδολατρίας, αλλά και της ανάγκης για μια ζωή με τη δυνατότητα περισσότερων ατομικών επιλογών,  μακριά από συμβάσεις και προαποφασισμένες αποφάσεις.

Και ο Γκρην με λεπτομερείς περιγραφές καθημερινών στιγμών αυτών των ανθρώπων και των συνθηκών μέσα στις οποίες ζούνε και εργάζονται, φτάνει στο επιζητούμενο σημείο να θέσει το ερώτημα του -τελικά τί κανείς εννοεί με τη λέξη ‘προδοσία’ και ποια μπορεί να είναι η ηθικά τεκμηριωμένη ερμηνεία της έννοιας του καθήκοντος;

Αναντίρρητα έχουμε ένα μυθιστόρημα γραμμένο από συγγραφέα με βαθύ και χωρίς δεσμεύσεις προβληματισμό, αλλά και καλού γνώστη του αντικειμένου του. Μα επίσης κι ένα έργο όπου η δράση συνυπάρχει με την εσωτερικότητα των συναισθημάτων και σε απόλυτη συνεργασία του ‘είναι’ με το ‘φαίνεσθαι’ ολοκληρώνεται η πλοκή.

Με αυτά τα εφόδια, και τούτο το έργο του Γκράχαμ Γκρην είναι και μια ενδιαφέρουσα μελέτη της εποχής του ψυχρού πολέμου, στην ουσία δηλαδή είναι μια απολύτως ευαίσθητα γραμμένη σελίδα που αφορά βασικό γεγονός του 20^ου αιώνα.

Η πολιτική λογοτεχνία συναντά την αστυνομική, οι ερωτικές σελίδες συνυπάρχουν με τις φιλοσοφικές αναλύσεις.

Δύσκολο το έργο που κλήθηκε να επιτελέσει ο μεταφραστής του μυθιστορήματος. Ο Αχιλλέας Κυριακίδης με την πλουσιότατη εμπειρία του μετέφερε την όλη ατμόσφαιρα του αγγλικού ύφους που διαπερνά το στυλ του Γκρην σε ρέοντα ελληνικά.

 

(Βιβλιοδρόμιο Νέων, 27/6/2020)

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος για το "Η Κασσάνδρα στη Μαύρη Άμμο" (ιδιόχειρη επιστολή)

Μια συμβολική ταυτόχρονη κυκλοφορία δυο κεντρικών βιβλίων μου «Οι Δίδυμοι Ήλιοι της Ποντικούπολης» - «Ερωτική Αγωγή»

Εδώ και 41 χρόνια που δήλωσα ‘παρών’ στην ελληνική λογοτεχνία,

με σταθερή συνέπεια, γράφω βιβλία για παιδιά και για ενήλικες.

Με συνειδητή συγγραφική επιλογή, στην ουσία δεν διαχωρίζω, ως προς το περιεχόμενο και τη δυναμική τους, τα κείμενα μου που ανήκουν στις δυο αυτές κατηγορίες.

Η επανακυκλοφορία μέσα στο 2020 δύο από τα πλέον χαρακτηριστικά έργα μου των δύο αυτών κατηγοριών από τις Εκδόσεις Πατάκη επισημαίνει μια ουσιαστική παράμετρο της λογοτεχνικής δημιουργίας που εκφράζει την αντιστοίχιση κάθε έργου

με την εποχή συγγραφής του.

Τα λογοτεχνικά έργα έχουν ημερομηνία γέννησης και γι’ αυτό και ανήκουν σε εποχές ιδεολογικών αναζητήσεων.

Το 1979 που κυκλοφόρησε η Ποντικούπολη, ξεκινούσε η μεγάλη και πολλαπλά σημαντική περίοδος της μεταπολίτευσης, με την οποία και στην ουσία θα έκλεινε ο 20ός αιώνας για τη χώρα μας.

Το 2003 που κυκλοφόρησε η Ερωτική αγωγή, μόλις είχε πλέον κλείσει αυτός ο αιώνας και ξεκινούσε ο προβληματισμός για το προς τα πού θα οδεύσει ο νέος.

Τόσο ως συγγραφέας όσο και ως ένας άνθρωπος της εποχής μου

θέλησα να σταθώ απέναντι στις προκλήσεις και τους προβληματισμούς τόσο του τέλους όσο και της αρχής.

Όσο κι αν είναι εντελώς διαφορετικά κείμενα, αυτά τα δύο βιβλία τούτο το δίπολο «τέλους-αρχής» σηματοδοτούν και παράλληλα καταθέτουν τις προσωπικές μου θέσεις και ανησυχίες, οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια παραμένουν οι ίδιες και πάντα επίκαιρες.

Με άλλα λόγια, αυτά τα δύο βιβλία μου αποτελούν σταθμούς στην πολυετή καριέρα μου αλλά και επίσης κεντρικά σημεία ενός πολυδύναμου κοινωνικού αλλά και λογοτεχνικού προβληματισμού.

Στην ουσία μιλάμε για δύο καθαρώς πολιτικά λογοτεχνικά έργα. Και έτσι η ταυτόχρονη επανακυκλοφορία τους επιβεβαιώνει και

την παράλληλη και ισότιμη παρουσία μου στους χώρους της

λογοτεχνίας και για παιδιά και για ενήλικες.

Με τη νέα τους εκδοτική εμφάνιση, το μεν ένα –Οι δίδυμοι ήλιοι της Ποντικούπολης– έχει πάρει μια εντελώς καινούρια μορφή, προσαρμοσμένη σε πλέον ώριμες τεχνικές

χρησιμοποίησης της φαντασίας, ενώ το άλλο –Ερωτική αγωγή– διατηρεί όλο τον αρχικό προβληματισμό πάνω στο μέλλον μιας κοινωνίας που μετατρέπει τον Έρωτα σε Ερωτισμό και το άτομο από δημιουργό συναισθήματος σε καταναλωτή παρορμήσεων.

Στην ουσία έχουμε μια συμβολική πράξη εκδοτικής και συγγραφικής συνύπαρξης διαφορετικών αναγνωστών, διαφορετικών λογοτεχνικών ειδών, αλλά κοινών προβληματισμών και προτάσεων για λύσεις.

Θεωρώ πως σήμερα μια τέτοια απόφαση έχει τη δική της σημασία και τουλάχιστον την όφειλα προς εκείνον τον νέο συγγραφέα που ξεκινούσε -πριν από 41 χρόνια-  μια καριέρα από την οποία πήρε πολλές χαρές και εμπλουτίστηκε με πάρα πολλές εμπειρίες.

Ευγενία Φακίνου «Γράμματα στη Χιονάτη»

Ευγενία Φακίνου

«Γράμματα στη Χιονάτη»

Εκδόσεις Καστανιώτη

            

Μια ηλικιωμένη γυναίκα φτάνει σε ένα μικρό χωριό, το οποίο οι κάτοικοί του σύντομα θα αναγκαστούν να το εγκαταλείψουν λόγω κατολισθήσεων.

Η γυναίκα (ποτέ δε θα μάθουμε το όνομά της) είχε σε μακρινό παρελθόν επισκεφθεί και πάλι το ίδιο μέρος και τώρα το επιλέγει ξανά καθώς κάτι σοβαρό έχει συμβεί στη ζωή της και θέλει…

Αλήθεια, τί να ζητά αυτή η γυναίκα με το ξυρισμένο κεφάλι και τα φρύδια; Από ποια μεγάλη στεναχώρια –όπως η ίδια δηλώνει- θέλει να αναρρώσει ή να ξεφύγει;

Βρίσκει στην άκρη του χωριού  ένα σπίτι για να νοικιάσει και εκεί εγκαθίσταται.

Πολύ σύντομα θα μας αφήσει να μάθουμε πως είναι η ίδια συγγραφέας, πως πιο πριν είχε ασχοληθεί με τη ζωγραφική, πως αν και έχει στην κατοχή της έχει δικό της σπίτι σε μέρος επίσης απομονωμένο, εντούτοις επέλεξε αυτό τον τόπο, από τον οποίο κρατά αναμνήσεις μιας νεότητας.

Δεν θα αναμειχθεί στην καθημερινότητα των άλλων κατοίκων του χωριού, όσο τουλάχιστον εκείνοι δεν θα έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους.

Αλλά αμέσως μετά την αναχώρησή τους, θα κυκλοφορήσει στους έρημους δρόμους, θα έχει κάποιες περίεργες συναντήσεις με άτομα που ίσως είναι υπαρκτά, ίσως όμως και δημιουργήματα της φαντασίας της, θα συνεχίζει να ζει μέσα στην απόλυτη μοναξιά και ενώ ο χειμώνας έρχεται με βαριές χιονοπτώσεις, έξω από το σπίτι της θα δει ένα μικρό κορίτσι, αμίλητο και  βρώμικο, να κάθεται κάτω από τις νιφάδες που της στολίζουν το σώμα.

Θα το περιμαζέψει, θα αναζητήσει τρόπους να κερδίσει την εμπιστοσύνη του, να το κάνει να μιλήσει. Θα το ονομάσει Χιονάτη. Μα η μόνη λέξη που αυτό το κορίτσι κάποια στιγμή θα προφέρει είναι ο ήχος από τη συνύπαρξη τριών γραμμάτων, ένα μαμ…

Κι όπως ξαφνικά το κορίτσι παρουσιάστηκε, το ίδιο ξαφνικά θα χαθεί και πάλι και η γυναίκα θα μείνει μόνη ξανά, αλλά έχοντας μέσα της δεμένα ένα όνομα -Χιονάτη- και μια ιδιότητα -μαμά.

Αυτή είναι, σε πολύ γενικές γραμμές, η κεντρική υπόθεση του τελευταίου μυθιστορήματος της Ευγενίας Φακίνου.

Η Φακίνου έχει συχνά χρησιμοποιήσει στοιχεία ενός μαγικού ρεαλισμού (αν και μόνο ένα της μυθιστόρημα, το ‘Τρένο των νεφών’,  θα μπορούσε πλήρως να ενταχθεί σε αυτό το είδος). Όποτε το έχει κάνει, χρησιμοποιεί το μαγικό στοιχείο για να φωτίσει την εσωτερική στιγμή που καθορίζει την κεντρική απόφαση ενός ανθρώπου.

Ανθρώπου, έγραψα, αλλά μάλλον θα έπρεπε να γράψω: γυναίκας. Η Φακίνου σχεδόν πάντα ηρωίδες έχει πλάσει  και μέσα από αυτές αναζητά το μαγικό στοιχείο που διαπερνά το κάθε πλάσμα που μπορεί να γεννήσει -ένα άλλο πλάσμα, μια άλλη ζωή, μια άλλη στάση και ιδέα. Η Φακίνου αναζητά και ανασυνθέτει το θήλυ.

Τα μυθιστορήματά της σαφώς μπορεί κανείς να τα εντάξει κάτω από τον χαρακτηρισμό ‘θηλυκή λογοτεχνία’ -όρος αδόκιμος, το ξέρω, αλλά και η χρήση του όρου ‘γυναικεία’ όχι μόνο θα αδικούσε, αλλά και θα παραπλανούσε.

Γιατί αυτό που η Ευγενία Φακίνου καταφέρνει να κάνει γράφοντας είτε τη «Μεγάλη Πράσινη» είτε την «Αστραδενή» (για να αναφέρω δυο από τα πλέον γνωστά της, αλλά και τα πλέον χαρακτηριστικά της έργα) δεν είναι να φωτίσει τον εσωτερικό κόσμο γυναικών, αλλά την ίδια την υπόσταση θηλυκών όντων.

Η πρόταση μου, με άλλα λόγια, είναι πως τέτοια μυθιστορήματα πρέπει και αξίζει να διαβάζονται ως καθρέφτες εσωτερικών χαρακτηριστικών που κάθε πλάσμα που συναισθάνεται μπορεί -γνωρίζοντας τα ή όχι- να τα διαθέτει. Άλλωστε μέσα σε κάθε αρσενικό ενυπάρχει  το θηλυκό, όπως και εντός του θήλεος θα βρούμε το άρρεν.

Πέρα όμως από αυτό το γενικό όσο και κεντρικό χαρακτηριστικό -μα και πάντα κάτω από τη δικιά του σκιά-  το «Γράμματα στη  Χιονάτη» στέκεται και σε συγκεκριμένα θέματα όπως αυτά της μοναξιάς που μπορεί να φέρνουν μαζί τους το γήρας, η αρρώστια και ασφαλώς ο επικείμενος θάνατος. Αλλά ακόμα και στη λειτουργία της μνήμης, της επιστροφής σε κατακτήσεις που πάνω τους στήθηκε ο τρόπος σκέψης και ζωής και βέβαια στην βασική σχέση που συνδέει παιδί με γονιό.

Η ηρωίδα της Φακίνου δεν έχει όνομα γιατί επιστρέφει στην εποχή της ενδομήτριας ζωής της. Και το κορίτσι που θα το φέρει το χιόνι, με την απόλυτη λευκότητα του -χωρίς μνήμη, και λέξεις- θα προσπαθήσει να σχηματίσει το όνομα που περιγράφει την πλέον βασική σχέση -τη μητρότητα.

Επιστρέφουμε από εκεί που ξεκινήσαμε -αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα που κρατά ο αναγνώστης του έργου.

Όπως σχεδόν σε όλα τα άλλα της έργα, έτσι και σε αυτό η γραφή της Φακίνου αν και απλή, καταφέρνει να σκάβει στη σκέψη, να φέρνει στο φως κρυμμένες αποχρώσεις ιδεών και συναισθημάτων, να περιγράφει με λεπτομέρειες το πως το άψυχο μπορεί να πάρει τη μορφή μιας έμψυχης κατάθεσης και τελικά να αφηγηθεί μια ιστορία που ακουμπά στο παραμύθι και είναι γαντζωμένη στην πραγματικότητα.

(bookpress 9/6/2020)

Τζάκλιν Γούντσον "Ένα άλλο Μπρούκλιν"

Τζάκλιν Γούντσον

«Ένα άλλο Μπρούκλιν»

Μυθιστόρημα

Μετάφραση: Άννα Μαραγκάκη

Εκδόσεις Πόλις

                     

Η Τζάκλιν Γούντσον (Οχάιο, 1963) είναι η συγγραφέας εκείνη που κέρδισε το The Hans Christian Andersen Award 2019 της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ)

Το βραβείο αυτό είναι η πλέον σημαντική διάκριση για συγγραφείς που γράφουν για παιδιά και νέους. Αλλά για την Γούντσον δεν είναι και η μόνη σημαντική και μεγάλη διάκριση.

Έχοντας ακόμα τιμηθεί με το εξ΄ ίσου σημαντικό The Astrid Lindgren Memorial Award, αλλά και με τα Newbery Honor Medal, National Book Award, The Caldecott Medal κ.α για τα 32 έως τώρα βιβλία της, εκ των οποίων τα 30 ανήκουν στις κατηγορίες βιβλίων για παιδία και εφήβους, είναι μια από τις πιο δυναμικές -όσο και παγκόσμια αναγνωρισμένες-  παρουσίες της σύγχρονης αφροαμερικάνικης λογοτεχνίας.

Από τα 32 βιβλία που έχει γράψει, τα 2 ανήκουν στη λογοτεχνία για ενήλικες αναγνώστες και το τελευταίο από αυτά είναι και το μυθιστόρημα «Ένα άλλο Μπρούκλιν» που μετέφρασε με ιδιαίτερη επιτυχία η Άννα Μαραγκάκη και το εξέδωσαν οι Εκδόσεις Πόλις (από τον ίδιο εκδοτικό οίκο και την ίδια μεταφράστρια ετοιμάζεται και το άλλο της ενήλικο’ μυθιστόρημα).

Η Γούντσον διατηρεί τους ίδιους συγγραφικούς προβληματισμούς σε όλα της τα βιβλία, ανεξαρτήτως είδους στο οποίο ανήκει το καθένα τους.

Είναι ζητήματα όπως αυτά της φυλετικής ταυτότητας, της κοινωνικής ζωής των μαύρων, του σεξουαλικού προβληματισμού και γενικότερα ενός φωτισμού της ζωής και των συναισθημάτων των έγχρωμων κατοίκων των ΗΠΑ.

Η ίδια δηλώνει πως μέντoρας της υπήρξε ο Τζέημς Μπόλντγουιν, αλλά είναι επίσης σαφές πως ακολουθεί τα ίχνη της Μάγιας Αγγέλου (αν και η τελευταία, ως αφροαμερικάνα των πρώτων δεκαετιών του 20^ου  αιώνα, προώθησε με περισσότερη επαναστατική διάθεση τα θέματα των εγχρώμων κατοίκων της χώρας της).

Θα ήθελα στο σημείο αυτό -και προτού προχωρήσω στο ξεφύλλισμα του μυθιστορήματος που στέκεται η αφορμή να γραφτεί αυτό το σημείωμα- να σημειώσω το γεγονός πως ενώ το κυρίως έργο της Γούντσον -εικονογραφημένες ιστορίες και μυθιστορήματα για παιδιά- για το οποίο έχει με τόσο σημαντικά βραβεία τιμηθεί, δεν έχει μέχρι τώρα μεταφραστεί στα ελληνικά, το έργο της για ενήλικες ήδη συναντά, και με επιτυχία, το ελληνικό αναγνωστικό κοινό.

Ένα γεγονός που αποδεικνύει τον διαφορετικό τρόπο που στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται η λογοτεχνία για παιδιά από εκείνη που αφορά τους ενήλικες. Αλλά η ανάλυση μιας τέτοιας στάσης απαιτεί μια διαφορετική προσέγγιση από εκείνη που στηρίζει το σημερινό τούτο σημείωμα.

                           **************

Το Μπρούκλιν -ένα από τα πέντε γεωγραφικά διαμερίσματα της Νέας Υόρκης- πέρα από το ότι είναι και το πλέον πυκνοκατοικημένο, είναι παράλληλα και μια περιοχή όπου φιλοξενεί και πολλές φυλετικές ομάδες.

Με την πάροδο των ετών, ακριβώς λόγω αυτών των χαρακτηριστικών του, συνεχώς και ιδιαιτέρως μεταβάλλεται και έτσι προσφέρεται ως  τη βάση για να γραφτούν λογοτεχνικά έργα, κάποια από τα οποία έχουν αποτελέσει και σταθμούς στην αγγλόφωνη λογοτεχνία.

Για τους παλαιότερους να υπενθυμίζω το «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» της Μπέτι Σμιθ, αλλά και το πλέον σύγχρονο «Μπρούκλιν» του Κόλμ Τοϊμπίν.

Και στα δυο αυτά μυθιστορήματα η συνοικία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα και η κεντρική ηρωίδα και του ενός και του άλλου είναι ιρλανδικής καταγωγής. Τα γεγονότα του ενός απλώνονται στο πρώτο μισό του 20^ου αιώνα, ενώ του δεύτερου στο δεύτερο μισό.

Η Γούντσον περιγράφει το Μπρούκλιν  του τέλους του 20^ου αιώνα από την πλευρά όμως τεσσάρων έγχρωμων κοριτσιών.

Και έτσι επιβεβαιώνει για μια ακόμα φορά πως θέλει να φέρνει στη πρώτη γραμμή μιας λογοτεχνικής ενσάρκωσης τον τρόπο σκέψης και την δομή συναισθημάτων ατόμων που διεκδικούν και ως ένα βαθμό έχουν κερδίσει μια ισότιμη θέση μέσα στην αμερικάνικη μεγαλούπολη, δίπλα στους λευκούς κατοίκους της.

Η γραφή της Γούντσον είναι ιδιαιτέρως ποιητική την ίδια στιγμή που διαθέτει ένα απόλυτο ρεαλισμό

Ένας τύπος, που είχε μεγαλώσει στη γειτονιά μας, τριγύριζε στους δρόμους με τη στολή του. Το ένα του χέρι έλειπε. Είχε μάθει να κρατάει τη σύριγγα ανάμεσα στα δόντια και , με τη βοήθεια της γλώσσας του, να σουτάρει την πρέζα στις φλέβες της μασχάλης.

Ο αδελφός μου κι εγώ τον παρακολουθούσαμε τη νύχτα από το παράθυρό μας* βλέπαμε το κεφάλι του να ταλαντεύεται και να γέρνει, θυμίζοντας πουλί που κουρνιάζει κάτω από τη φτερούγα του.

Με μια τέτοια γραφή και με μικρές, συχνά αυτόνομες, παραγράφους περιγράφει την καθημερινότητα τεσσάρων κοριτσιών που όλες μαζί και η καθεμία τους ανεξάρτητα αναζητούν την ατομική της οδό προς την ενηλικίωση.

Ολόγυρά τους ένα ολόκληρος κόσμος  άλλοτε τους κρύβει κι άλλοτε τους φανερώνει τις αντιφάσεις και τις αντιθέσεις του, την εξαθλίωση αλλά και το μεγαλείο του. Ένας κόσμος ενηλίκων που τα τέσσερα νεαρά πλάσματα καλούνται και να τον κατανοήσουν και να καταφέρουν να επιβιώσουν καθώς εισέρχονται μέσα στις δομές του.

Η πορεία της καθεμιάς τους διαφορετική, διαφορετικά και τα τέλη τους.

Η εξιστόρηση γίνεται από τις μια από αυτές, χρόνια μετά το τέλος της εφηβείας αλλά και της σχέσης τους.

Κάποια στιγμή, τα πάντα, το καθετί κι ο καθένας μας, γίνονται μια ανάμνηση -είναι η τελευταία φράση του έργου. Μια φράση που θα πρέπει ο αναγνώστης να την διαβάσει καθώς θα φέρνει στη μνήμη του μια από τις πρώτες φράσεις της πρώτης σελίδας του μυθιστορήματος – Το ξέρω πως τραγική δεν είναι η μία ή η άλλη στιγμή* είναι η ανάμνηση.

Ένα βιβλίο για την δύναμη των αναμνήσεων. Όχι με την έννοια της αναπόλησης, αλλά της κατανόησης και της ερμηνείας του ιδίου μας του εαυτού όσο και των άλλων.

Στην ουσία έχουμε μια μοντέρνα αφήγηση μυθιστορήματος ενηλικίωσης ή cross over. Και όπως όλα τα έργα αυτής της κατηγορίας πέρα από την ανίχνευση του εσωτερικού κόσμου των εφήβων ηρώων τους, παράλληλα διερευνούν και τον κόσμο μέσα στον οποίο αυτοί οι ήρωες έφηβοι καλούνται να βρούνε την δική τους θέση.

 Όταν πια  είχαμε πια κλείσει τα δεκατρία, ήταν λες και παντού γύρω μας υπήρχαν χέρια και γλώσσες. Λάγνα βλέμματα και άντρες που έγλειφαν τα χείλη τους, όπου κι αν περιφέραμε τα ασχημάτιστα ακόμα στήθη μας κι αυτά τα πόδια που ολοένα και μάκραιναν.

Αληθινά λεπτών αποχρώσεων αφήγηση, με έντονα και συγκεκριμένα στοιχεία πολιτιστικής ταυτότητας που ακριβώς γιατί με τόσο ένταση και σαφήνεια τα καταγράφει, τα μετατρέπει σε πανανθρώπινα και εν τέλει διαχρονικά.

Γιατί -η ίδια η Τζάκλιν Γούντσον υπενθυμίζει: Κι όπου κι αν κοίταζα, η αλήθεια πρόβαλλε μπροστά μου σαν θρυμματισμένο γυαλί.

Θεωρώ πως η αμερικάνικη λογοτεχνία έχει ένα δικό της ξεχωριστό ύφος -συχνά δείχνει να είναι κοφτό και παράλληλα φλύαρο. Αλλά με τέτοιο τρικ μετατρέπει τη φευγαλέα στιγμή σε μόνιμη εμπειρία. Η μεταφορά μιας τέτοιας  γραφής σε μια άλλη γλώσσα, πολύ περισσότερο περιγραφική και σαφώς με πολύ μεγαλύτερο παρελθόν, απαιτεί από τον μεταφραστή να διαθέτει από τη μια καλή γνώση των δύο γλωσσών και από την άλλη να τολμά ευέλικτες αποφάσεις επιλογών λέξεων και συνθέσεων φράσεων, έτσι ώστε το ένα ύφος να εισέρχεται στο άλλο, την ίδια ώρα που το δεύτερο θα διατηρεί όλη του την αμεσότητα.

Στοιχεία που η μετάφραση της Άννας Μαραγκάκη απόλυτα τα έχει.