Συνέντευξη στο vivlio life

 

 

- H τραγική μορφή της Κλυταιμνήστρας και ο φόνος εκδίκησης που έχει συνδεθεί με το μύθο της, εμπνέει τελικά, και τους σύγχρονους συγγραφείς. Ποια ήταν η στιγμή που η δική σας έμπνευση συναντήθηκε με την ηρωίδα του αρχαίου δράματος;

 

- Είχα πλέον ολοκληρώσει το προηγούμενο μυθιστόρημά μου «Η Κασσάνδρα στη Μαύρη Άμμο» και συνεχώς μου ζητούσαν να μιλήσω για αυτό και την τραγική πριγκίπισσα της Τροίας, που βέβαια στη συνείδηση όλων μας υπήρξε και ένα από τα θύματα της Κλυταιμνήστρας. Οπότε μια μέρα, σε μια εκδήλωση, λες και είδα τη σκιά μιας γυναίκας που μου έγνεφε ζητώντας μου να ακούσω αυτό που ήθελε να μου πει. Η συγγραφική μου αυθαιρεσία -ή αν προτιμάται η συγγραφική μου ευαισθησία- με έκανε να δω στο πρόσωπο εκείνης της μορφής, την ίδια τη Βασίλισσα των Μυκηνών και να ακούσω την ίδια ιστορία των Ατρειδών, αλλά αυτή τη φορά από το δικό της στόμα.

 

- «Μια μάνα την ώρα που βλέπει το παιδί της να τη σκοτώνει – αυτή ήταν η Κλυταιμνήστρα που εγώ ήθελα να αναπλάσω», γράφετε. Πόσο βαθιά στην ψυχή της μοναχικής βασίλισσας των Μυκηνών κατορθώσατε να διεισδύσετε;

- Ναι προσπάθησα βαθιά και αντικειμενικά να την καταλάβω. Χώθηκα μέσα σε πηγές και έκπληκτος ανακάλυψα πως η Κλυταιμνήστρα με λάθος τρόπο έχει εγγραφεί στη συνείδηση όλων μας. Υπήρξε μια γυναίκα προδομένη, μια γυναίκα κακοποιημένη από τον άνδρα της. Και όχι μόνο σε ότι αφορά τη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα στην υπόθεση της Ιφιγένειας. Η βία του ξεκινούσε από πολύ πιο πριν. Οπότε άρχισα να κατανοώ περισσότερο τα κίνητρα της Κλυταιμνήστρας. Και κάποια στιγμή έφτασα στο σημείο να δω πως η καίρια, η πλέον τραγική στιγμή στη ζωή της, δεν ήταν η ώρα που σκότωνε τον άντρα της, αλλά μια άλλη. Εκείνη που ο γιος της, ο Ορέστης, τη μαχαίρωνε.

 

 

- Όταν ολοκληρώσατε την ανάπλαση της ηρωίδας σας, ποια μορφή πήρε στη φαντασία σας;

- Όπως όλες οι ηρωίδες μου, έτσι και η γυναίκα αυτή έχει γίνει ένας δικός μου άνθρωπος. Στην ουσία έγραψα -δηλαδή, έπλασα- μια άλλη Κλυταιμνήστρα. Εντελώς δική μου. Αλλά και αυτός ήταν ο στόχος μου. Οι μεγάλοι, διαχρονικοί ήρωες της λογοτεχνίας μπορούν να παίρνουν κάθε φορά μια νέα μορφή, αυτήν που τους χαρίζει ο σύγχρονος άνθρωπος που με τα δικά του πλέον κριτήρια αποφασίζει να ασχοληθεί μαζί τους. Είτε ως συγγραφέας, είτε ως αναγνώστης ή και σκηνοθέτης, μα και θεατής.

 

- Τι κρύβεται πίσω από τις «σκιές» του τίτλου αλλά και της σκιάς στην εικόνα του εξωφύλλου;

- Το πάθος, οι ενοχές, τα όνειρα που διαψεύσθηκαν, όσα γραφτήκανε στην Ιστορία και όσα μείνανε ξεχασμένα και ανολοκλήρωτα.  Σκιές, εν τέλη, που όλοι μας έχουμε. Ας πούμε πως πολύ συχνά βλέπω τις ζωές των άλλων, μα και τη δική μου, ως οντότητες που τις έχουν καλύψει όλες αυτές οι σκιές.

 

- Αυτό που εισπράττουμε ως αναγνώστες από το ψυχογράφημά σας, είναι πως θέλετε να βιώσουμε μαζί με την Κλυταιμνήστρα το αβάστακτο φορτίο συναισθημάτων της, τη στιγμή που αντιλαμβάνεται πως το παιδί της τη σκοτώνει. Ήταν εύκολη η δουλειά του συγγραφέα;

 

- Όχι δεν είναι. Μα είναι δημιουργική και όποιος αποφασίζει να ασχοληθεί με αυτήν, από πολύ νωρίς γνωρίζει τον ψυχικό μα και τον σωματικό κάματο. Αλλά από την άλλη είναι και μια δουλειά που χαρίζει μεγάλη ικανοποίηση. Και δεν εννοώ τόσο την αναγνώριση από το αναγνωστικό κοινό (που κι αυτή ασφαλώς την υπολογίζω) όσο κυρίως την ευφορία την καθαρώς προσωπική του να βλέπεις πως μέσα από εσένα γεννιέται ένας ολόκληρος κόσμος, άνθρωποι που αν και χάρτινοι, εντούτοις καταφέρνουν αναπνέουν. Λέω συχνά πως ένα συγγραφέας είναι ένας μικρός θεός. Δημιουργεί ζωή.

 

 

- Στο σημείωμά σας γράφετε πως «ήταν ηθική υποχρέωση και συγγραφική πρόκληση να ζητήσω να αφουγκραστώ τη βασίλισσα των Μυκηνών». Θέλετε να μας πείτε πως πήρε τη μορφή πρόκλησης και ηθικής υποχρέωσης αυτό το μυθιστόρημα;

 

-Ναι, όπως και πιο πριν σας είπα, θεώρησα υποχρέωσή μου αφού είχα περιγράψει το έγκλημα της Κλυταιμνήστρας ως προς την αθώα Κασσάνδρα, να σταθώ δίπλα και σε εκείνη. Κάθε ένοχος δικαιούται μια απολογία. Μια ερμηνεία της πράξης του.

- «Πολύ συχνά η φαντασία μου έστηνε το δικό της σκηνικό και δημιουργούσε δικά της γεγονότα», λέτε. Πόσο καλά περάσατε «πειράζοντας» τα επίσημα δεδομένα που είχατε στη διάθεσή σας;

 

- Μα δεν είμαι ιστορικός. Συγγραφέας είμαι. Και είτε έχω ως πρότυπο έναν άνθρωπο που ζει δίπλα μου, στην εποχή μου ή έναν άλλον που ήδη έζησε, έναν ιστορικό πρόσωπο ή ένα άλλο που η φαντασία μου το έχει γεννήσει, πάντα προσπαθώ να δημιουργώ… Νέους ανθρώπους, τους δικούς μου ήρωες και να τους αφήνω στη συνέχεια να μου αφηγούνται μόνοι τους την ολότελα δική τους άποψη για τα γεγονότα.

 

- … να περιγράψω και να καταγράψω «πράξεις της δικής μου Κλυταιμνήστρας και σκέψεις του δικού μου Ορέστη». Εξηγείστε μας τα συναισθήματά σας πίσω από την κτητική αντωνυμία «μου».

 

- Μα και η Κλυταιμνήστρα, όπως και ο Ορέστης που γνωρίζουμε είναι δημιουργήματα των μεγάλων τραγικών μας. Του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη. Εκείνοι και ο καθένας με την δική του άποψη πήραν τους μύθους και με τη δική τους οπτική γωνία τους αφηγήθηκαν. Χωρίς να θέλω να φανταστεί κανείς πως θεωρώ τον εαυτό μου ισάξιο τους, εντούτοις θα πρέπει να γίνει αποδεκτό το γεγονός πως ακόμα και ο πλέον μικρός συγγραφέας έχει ως δικά του πλάσματα τους ήρωες των μυθιστορημάτων που γράφει.

 

- Κατάρα του οίκου των Ατρειδών. Ποια είναι εκείνα τα συμβάντα που περικλείει η λέξη «κατάρα», η οποία έκανε τους τραγικούς ποιητές να σκύψουν πάνω της αλλά και εσάς να εμπνευστείτε;

- Θα σας απαντήσω λακωνικά. Ο εγωκεντρισμός και η αυταρχικότητα  της εξουσίας.

 

- Η γυναικεία προσωπικότητα σας έχει απασχολήσει αρκετά κατά τη συγγραφική σας πορεία. Μετά την Κασσάνδρα κα την Κλυταιμνήστρα ποιος χαρακτήρας θα μπορούσε να γίνει μυθιστόρημα με την υπογραφή σας;

 

-         Αναζητώ αυτόν τον καιρό να συναντηθώ με την Μήδεια. Και με τον δικό μου τρόπο να την πείσω να μου μιλήσει, να μου εξηγήσει τις αποτρόπαιες πράξεις της… Που τελικά μπορεί και να μην είναι μόνο εκείνη υπεύθυνη γι αυτές. Αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα να σας πω περισσότερα. Ακόμα όλα είναι στη διαδικασία της γονιμοποίησης.  

Μάνος Κοντολέων: συνέντευξη στην Μαρία Τσακίρη - Vivlio-Life.gr