Η κατάρα των Ελλήνων

Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ένα είδος λογοτεχνικό με κάποιες δικές του –και μάλιστα δύσκολες– απαιτήσεις.
Πρώτα απ' όλα, ο συγγραφέας του πρέπει να αφιερώσει χρόνο για τη συλλογή των αναγκαίων ιστορικών στοιχείων. Πρέπει ακόμα να μπορέσει να κατανοήσει τον τρόπο ζωής της περιόδου όπου τα γεγονότα του έργου του λαμβάνουν χώρα, έτσι ώστε να μπορέσει να τη μεταφέρει με επάρκεια και ζωντάνια μέσα στο κείμενο. Τον τρόπο σκέψης και, το κυριότερο, τον τρόπο συναισθηματικών και ψυχολογικών αντιδράσεων των ανθρώπων που έζησαν την ιστορική περίοδο που ο συγγραφέας θα καταγράψει, θα πρέπει επίσης απόλυτα να έχει κατανοήσει.
Όλα αυτά πριν ακόμα ξεκινήσει η κυρίως συγγραφή.
Μα όλα αυτά απαιτούν χρόνο και κόπο, και ίσως γι' αυτό όχι μόνο δεν είναι ιδιαιτέρως πολλά τα ιστορικά έργα που γράφονται από τους σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς, αλλά και αρκετά από αυτά τα οποία έχουν δει το φως της δημοσιότητας μοιάζουν να μην έχουν ψυχή, να μην είναι μυθιστορήματα ολοκληρωμένα, μα περισσότερο να θυμίζουν λογοτεχνικές ενσαρκώσεις ιστορικών εγχειριδίων. Και ακόμα κάτι που τα πιο πολλά χαρακτηρίζει και το οποίο όταν ανιχνεύεται στη λογοτεχνία δεν είναι προς όφελός της – μια συντηρητική ματιά στον τρόπο που το ιστορικό γεγονός αναπλάθεται. Συντηρητική με την έννοια της αναπαραγωγής στερεοτυπικών εθνικών, κυρίως, προτύπων.
Ασφαλώς και υπάρχουν σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς που έχουν γράψει ουσιαστικά και άψογα ιστορικά μυθιστορήματα. Πρόχειρα να θυμίσω τον Ισίδωρο Ζουργό, τη Λεία Βιτάλη, την Αθηνά Κακούρη κ.ά.
Ανάμεσα στους πλέον σύγχρονους και πρόσφατους συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων, θεωρώ πως πρέπει να εντάξουμε και τη Γεωργία Γαλάνη.
Η Γεωργία Γαλάνη γεννήθηκε το 1991 στην Καβάλα. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ειδίκευση στην αρχαιολογία. Το 2010 δημοσίευσε το πρώτο της ιστορικό μυθιστόρημα, Ο ήλιος δύο κόσμων (Εκδόσεις Πατάκη). Και εφέτος μας χαρίζει ένα ακόμα – Η κατάρα των Ελλήνων. Αν στο πρώτο το θέμα της είχε να κάνει με τον Μέγα Αλέξανδρο, στο δεύτερο πάει λίγο πιο πίσω και μας αφηγείται τους Περσικούς Πολέμους.
Δύο βιβλία –γύρω στις 500 σελίδες το καθένα– γραμμένα από μια νέα γυναίκα (22 χρονών είναι σήμερα η Γαλάνη) είναι κάτι σπάνιο στα ελληνικά συγγραφικά μας δεδομένα. Απορώ πώς η περίπτωση αυτής της νεαράς λογοτέχνιδας δεν έτυχε μιας ευρύτερης προσοχής από ειδικούς και μη του χώρου του βιβλίου και των ΜΜΕ. Κι εγώ ο ίδιος εντελώς τυχαία έπεσα πάνω στο δεύτερο μυθιστόρημά της. Κι ενώ σκοπεύω να αναζητήσω και το πρώτο για να το διαβάσω, σπεύδω να καταγράψω τη χαρά που αισθάνθηκα από την ανάγνωση του δεύτερου.
Δεν είμαι ο ειδικός ιστορικός για να μπορώ απόλυτα να κρίνω την επιστημονική τεκμηρίωση των όσων η Γαλάνη χρησιμοποιεί για να ζωντανέψει τα χρόνια που βασίλευε ο Ξέρξης και ο Λεωνίδας μαζί με τους τριακόσιους τους εισέρχετο στην αθανασία – απλώς δηλώνω πως ως αναγνώστης πείστηκα. Μα αυτό που μπορώ απόλυτα να κρίνω έχει να κάνει με την ολοζώντανη γραφή και το πολύπλευρο των χαρακτήρων των ηρώων του μυθιστορήματος. Και ακόμα –αυτό ιδιαιτέρως το εκτιμώ– πως ο κεντρικός αφηγητής είναι ένας Πέρσης. Σημαντικό θεωρώ πάντα η λογοτεχνία να φωτίζει με έστω και μικρές αστραπές μια άλλη άποψη των γνωστών απόψεων.
Η Γεωργία Γαλάνη με το θάρρος του δημιουργού, αλλά και τη σύνεση του επιστήμονα, μας ξεναγεί σε μια εποχή και σε γεγονότα που λίγο ή πολύ κάπως διαφορετικά είχαν περάσει στη γνώση μας. Μα προχωρεί ακόμα πιο πέρα και κάνει αυτό που εντέλει το όποιο άξιο του ονόματός του ιστορικό μυθιστόρημα πρέπει να επιχειρεί – ερμηνεύει το μέλλον.
Ο ήρωας της Γαλάνη, από ένας εγωκεντρικός νεαρός Πέρσης αυλικός, στο τέλος –και καθώς θα έχει όχι απλώς λάβει μέρος στην περσική εκστρατεία, αλλά θα έχει γνωρίσει από κοντά και με ουσία τον τρόπο σκέψης των εχθρών– θα μπορέσει να σκεφτεί διαφορετικά, πλέον κυκλικά, και θα σταθεί μια από τις αφορμές, ύστερα από χρόνια ο Ηρόδοτος να γράψει την Ιστορία του έτσι όπως την έγραψε – παγκόσμια.

Πρώτη δημοσίευση:
http://www.diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/2035-i-katara-ton-ellinon