Rachel Cusk «Δεύτερο σπίτι»

 

Rachel Cusk

«Δεύτερο σπίτι»

Μετάφραση: Δώρα Δαρβίρη

Εκδόσεις Gutenberg

 

    Γράφει ο Μάνος Κοντολέων

 

Η Ρέιτσελ Κασκ είναι γνωστή στο ελληνικό βιβλιόφιλο κοινό από την τριλογία της «Περίγραμμα», «Μετάβαση», «Κύδος» (και τα τρία κυκλοφόρησαν το 2019 από τις Εκδόσεις Gutenberg) καθώς με τα τρία αυτά μυθιστορήματα της , θα έλεγε κανείς πως διερεύνησε τρόπους αυτοαναφορικότητας και γυναικείας ψυχοσύνθεσης μέσα σε μια εποχή -τη δική μας- όπου όλα πλέον έχουν αλλάξει.

Τα τρία εκείνα έργα της νέας Αγγλίδας συγγραφέας -γεννήθηκε το 1967- την καθιέρωσαν σε παγκόσμιο επίπεδο ως μια από τις πλέον ουσιαστικές όσο ευδιάκριτες γυναικείες παρουσίες στο χώρο της λογοτεχνίας.

Πέρα από την αυτοαναφορικότητα, χρησιμοποίησε και την εντελώς υποκειμενική παρατήρηση για να περιγράψει την ρευστή αντικειμενικότητα του σήμερα.

Με το νέο της αυτό μυθιστόρημα, το «Δεύτερο σπίτι», εστιάζεται ακόμα περισσότερο σε αυτά τα στοιχεία και προσπαθεί να τα οδηγήσει σε ένα απόλυτο εσωτερικό θηλυκό πυρήνα.

Ποια είναι η θέση της σημερινής δυτικής γυναίκας; Πόσο ελεύθερα μπορεί να εκφράζει τα όποια θέλω της; Με ποιον τρόπο η σύγχρονη Τέχνη την αφορά και πως μπορεί μέσω αυτής να εκφραστεί η ίδια;

Όλα αυτά -μα και διάφορα άλλα- απασχολούν την αφηγήτρια / ηρωίδα του έργου , τη Μ., η οποία με μια ψευδοεπιστολική,  μα σίγουρα πρωτοπρόσωπη αφήγηση, απευθύνεται σε κάποιον γνωστό της, για τον οποίον δε θα μάθουμε ποτέ τη σχέση που τους συνδέει.

Τεχνική αφήγησης μάλλον ανορθόδοξη που όμως προσφέρει μια νότα εξομολόγησης και ίσως κάποια στοιχεία μυστηρίου.

Κεντρικός άξονας όλης της εξιστόρησης η σχέση που συνδέει την ηρωίδα με κάποιον ζωγράφο -τον Λ.- τον οποίον σε προηγούμενα χρόνια είχε τύχει να συναντήσει σε μια από τις πρώτες εκθέσεις του και από τότε λες και τόσο ό ίδιος όσο και οι πίνακές του, τη σημαδέψανε έτσι ώστε κάποια μέρα να του προτείνει να τον φιλοξενήσει στο εξοχικό σπίτι της, μάλλον σε ένα δεύτερο σπίτι που έχει χτιστεί στο ίδιο μεγάλο οικόπεδο με εκείνο όπου πλέον η ίδια κατοικεί μαζί με τον νέο της σύντροφο και την κόρη της από τον πρώτο της γάμο, που κι αυτή έχει μαζί της τον δικό της σύντροφο.

Τα δυο σπίτια τα περιβάλλει ένα ιδιαίτερο, δισυπόστατο τοπίο -κυριαρχεί το νερό ή με τη μορφή του βάλτου ή με τη μορφή της θάλασσας- και η αφηγήτρια συνηθίζει να προσκαλεί και να φιλοξενεί εκεί και άλλους καλλιτέχνες, σε μια προσπάθεια να παραμείνει κοντά στις καλλιτεχνικές εξελίξεις, αλλά κυρίως για να αναζητά τις δικές της προοπτικές όσο και τις προηγούμενες διαψεύσεις της. Στο πρόσωπο του Λ. αυτές οι δυο μορφές αναψηλάφησης ταυτίζονται και παράλληλα εμπλουτίζονται με υπαινικτικές αναφορές σε ερωτικές έλξεις του παρελθόντος.

Ο κάπως εγωκεντρικός σχεδιασμός της φιλοξενίας ανατρέπεται καθώς ο Λ. φέρνει μαζί του και μια άλλη γυναίκα. Κι έτσι μέσα στο ιδιαίτερο αυτό χώρο και κάτω από ιδιόμορφες ψυχαναλυτικές συνθήκες, συνυπάρχουν τρεις γυναίκες και τρεις άντρες.

Η Κασκ χρησιμοποιεί αυτήν την ομάδα ανθρώπων για να αναζητήσει το πως το παρελθόν μπορεί να παρεμβαίνει στο παρόν, αλλά και ακόμα για να αναζητήσει το πως μπορεί να μορφοποιηθούν τα διάφορα πρόσωπα / προσωπεία μιας γυναίκας. Η μητρότητα, ο έρωτας, το γήρας, η κοινωνική και καλλιτεχνική καταξίωση μα και η ανασφάλεια διατηρήσεων τους -όλα αυτά δείχνουν να είναι κομβικά θέματα στην ανάλυση της ψυχοσύνθεσης μιας μορφωμένης γυναίκας του δυτικού -επαναλαμβάνω- κόσμου.

Κάτω από μια τέτοια αναγνωστική ματιά μπορεί κανείς να θεωρήσει πως η Ρέιτσλελ Κασκ ανασυνθέτει τη γυναικεία γραφή και την οδηγεί σε ατραπούς που ίσως να μην έχουν ολότελα -και ακόμα- καταγραφεί επαρκώς.

Ιδιαίτερης αισθητικής  -και ακόμα περισσότερο ιδιαίτερης φιλοσοφικής θέσης- κείμενο που η μετάφραση της Δώρας Δαρβίρη το υποστηρίζει αποτελεσματικά

(Βιβλιοδρόμιο, 17/2/2024)

(580 λέξεις)