Η Μαρί Κιουρί και οι κόρες της

Ίμοτζεν & Ίζαμπελ Γκρίνμπεργκ «Η Μαρί Κιουρί και οι κόρες της» Μετάφραση: Λένια Ζαφειροπούλου Εκδόσεις Πατάκη

Μια κατηγορία βιβλίων για παιδιά που παρουσιάζει μια ιδιαίτερη άνθιση και διεύρυνση των στόχων της είναι αυτή του Βιβλίου Γνώσεων. Το είδος αυτό των βιβλίων έχει και στην ελληνική λογοτεχνία για παιδιά και νέους τη δική του ιστορία -μπορούμε να θεωρήσουμε πως βιβλίο γνώσεων ήταν και «Ο Γεροστάθης» του Λέοντος Μελά, που θεωρείται πως είναι το βιβλίο που εγκαινιάζει κατά κάποιον τρόπο τη σύγχρονη ελληνική παιδική λογοτεχνία. Τα σύγχρονα βιβλία γνώσεων στόχο τους έχουν να γνωρίσουν σε ανήλικους αναγνώστες θέματα εγκυκλοπαιδικά -επιστημονικά, ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά- με έναν τρόπο απλό, αλλά όχι απλοϊκό. Στην ουσία πρόκειται για βιβλία τα οποία προσφέρουν τη γνώση που πριν από κάποια χρόνια ο αναγνώστης θα την αναζητούσε σε λήμματα μια εγκυκλοπαίδειας. Βέβαια και καθώς η ανάπτυξη του θέματος στηρίζεται σε εμπεριστατωμένη έρευνα, η ανάγνωση αυτών των βιβλίων μπορεί κάλλιστα να ενδιαφέρει και το όποιον ενήλικο που δεν διαθέτει ειδικές γνώσεις πάνω σε αυτό το θέμα. Και νομίζω πως τούτη η ηλικιακή διεύρυνση του αναγνωστικού κοινού αυτής της κατηγορίας βιβλίων έχει με τη σειρά της προσφέρει την ευκαιρία να δημιουργούνται εκδόσεις που χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη αισθητική. Τα σύγχρονα βιβλία γνώσεων πέρα από το κείμενο διαθέτουν και πλούσια εικονογράφηση ή επίσης πλούσια παρουσία φωτογραφικού και αρχειακού υλικού. Παράλληλα -και στα πλαίσια μιας γενικότερης τάσης να πλησιάζουμε τη γνώση με όσο περισσότερο προσωποκεντρική θεώρηση ώστε το παρουσιαζόμενο γεγονός να συνδέεται με μια ανθρώπινη διάσταση- τα βιβλία γνώσεων αποκτούν και μια μυθοπλαστική ταυτότητα. Αυτή η προσπάθεια συνύπαρξης πληροφορίας με μυθοπλασία και πάντα μέσα στην αισθητική κάλυψη της εικόνας, έχει οδηγήσει πολλά από τα σύγχρονα βιβλία γνώσεων να έχουν και τα χαρακτηριστικά ενός graphic novel. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το βιβλίο «Η Μαρί Κιουρί και οι κόρες της» που το μεν κείμενό το υπογράφει η Ίμοτζεν Γκρίνμπεργκ, τη δε εικονογράφηση η αδελφή της Ίζαμπελ (και οι δυο γνωστές και παγκοσμίως καταξιωμένες στο χώρο του παιδικού εικονογραφημένου βιβλίου γνώσεων και όχι μόνο). Στο συγκεκριμένο βιβλίο συνεργάστηκαν και δημιούργησαν μια σύντομη -αλλά καθόλου επιφανειακή- βιογραφία της Μαρί Κιουρί και των δυο θυγατέρων της, την Ιρέν και την Εβ. Στο μεγάλου μεγέθους βιβλίο -το μέγεθος επιβεβαιώνει και την άποψη πως μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί και ως μια ιδιαίτερη υλοποίηση graphic novel- εξιστορούνται τα παιδικά χρόνια της Μαρί Κιουρί, οι σχέσεις της με την οικογένειά της, οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που αντιμετώπισε μέχρις ότου να βρεθεί στο Παρίσι για να ξεκινήσει της σπουδές της. Και στη συνέχεια η γνωριμία της με τον Πιερ Κιουρί, τα δυο παιδιά που απέκτησαν, οι έρευνες τους κάτω από δύσκολες συνθήκες, η διεθνής αναγνώριση, ο αιφνίδιος θάνατος εκείνου, το πάθος με τον οποίο, μόνη της πλέον η Μαρί, συνέχισε τις έρευνές της, ενώ παράλληλα μεγάλωνε τις δυο της κόρες. Και στο σημείο αυτό, η αφήγηση απλώνεται και στις ζωές των δυο κοριτσιών, φωτίζει τις διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες τους, παρακολουθεί τις δικές τους πορείες για να επιστρέψει και πάλι στη Μαρί Κιουρί, να περιγράψει το πως οι ίδιες οι έρευνές της της στοίχισαν και την ίδια της τη ζωή, κάτι που μετά από χρόνια θα επαναληφθεί και με την πρώτη κόρη, ενώ η μικρότερη θα μείνει μόνη και με το δικό της τρόπο θα κάνει γνωστό σε όλον τον κόσμο την ουσία και το νόημα της επιστημονικής συνεισφοράς, το τι σημαίνει να αφιερώνεται κάποιος σε ένα σκοπό που αναπτύσσει την επιστημονική γνώση αλλά και προστατεύει την ανθρώπινη υγεία. Στην ουσία έχουμε της εξιστόρηση του έργου τριών γυναικών που στάθηκαν πρωτοπόρες, ξεπέρασαν στερεοτυπικές φυλετικές διακρίσεις και έγιναν σύμβολα όχι μόνο του επιστημονικού πάθους αλλά και της οικογενειακής αλληλεγγύης. Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση. Ένας σύγχρονος τρόπος συγγραφής ατομικών οραμάτων, ενδοοικογενειακών σχέσεων, κοινωνικών συνθηκών και επιστημονικών ερευνών. Το συναίσθημα του αναγνώστη ενεργοποιείται και η προσέγγιση επιστημονικών ανακαλύψεων με επάρκεια προσφέρεται από τη συνεργασία λόγου και εικόνας. Άξιο να διαβαστεί από αναγνώστες διαφόρων ηλικιών και ποικίλων ενδιαφερόντων. (640 λέξεις) Βιβλιοδρόμιο Νέων 23/8/2025