Τζόναθαν Κόου «Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ»

 

Τζόναθαν Κόου

«Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ»

Μετάφραση: Άλκιστις Τριμπέρη

Εκδόσεις Πόλις

      

Από τους πλέον γνωστούς σε παγκόσμιο επίπεδο αγγλόφωνους συγγραφείς ο Τζόναθαν Κόου (Μπέρμιγχαμ, 1961). Μα και από τους πλέον ανήσυχους -τα μυθιστορήματά του άλλοτε αναζητούν τα πολιτικά και πολιτιστικά αίτια που διαμορφώνουν την κοινωνική ζωή κι άλλοτε ή με το χιούμορ ή και με την τρυφερότητα αναμοχλεύουν βασικές ανθρώπινες ανησυχίες.

Όλα αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν στο τελευταίο του αυτό έργο.

Δύο τα κεντρικά πρόσωπα του μυθιστορήματος -εντελώς ανόμοια το ένα από το άλλο. Που όμως με μαεστρία και ευρηματικότητα ο Κόου τα φέρνει κοντά και τελικά δημιουργεί μια ιστορία όπου το πραγματικό συνυπάρχει με τη μυθοπλασία και η ζωή μιας διασημότητας καταγράφεται ισότιμα με την καθημερινότητα ενός απλού  ανθρώπου.

Η Καλλιστώ -μια κοπέλα που ανάμεσα στο προγόνους της από διάφορες ευρωπαϊκές εθνικότητες υπάρχει και κάποιος με ελληνική ρίζα- θα αφήσει για ένα σύντομο διάστημα τους γονείς της στο μεσοαστικό διαμέρισμά τους της οδού Αχαρνών, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70, για να κάνει ένα σύντομο οδοιπορικό στις ΗΠΑ. Εκεί θα βρεθεί εντελώς τυχαία καλεσμένη του πασίγνωστου σκηνοθέτη Μπίλυ Γουάιλντερ και κατά τη διάρκεια ενός γεύματος θα πάρει μια πρώτη γεύση ενός κόσμου όπου κινείται ανάμεσα στην Τέχνη και στην επιχειρηματικότητα.

Ολιγόωρη συνάντηση που όμως θα της αλλάξει όλη τη ζωή, καθώς, ένα χρόνο αργότερα, ο ίδιος ο Γουάιλντερ θα της προτείνει να είναι μέλος του συνεργείου του καθώς θα γυρίζει το νέο του φιλμ –‘Φεντόρα’.

Το σενάριο έχει να κάνει με τη ζωή μιας πανέμορφης και διάσημης γυναίκας που δεν μπορεί να αντέξει την έλευση του γήρατος. Τα γυρίσματα γίνονται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Γερμανία και το Παρίσι.

Η Καλλιστώ θα ακολουθεί το συνεργείο, θα μυείται στη γοητεία της Έβδομης Τέχνης, θα αποφασίσει να οδηγήσει τις μουσικές της ανησυχίες προς τη σύνθεση μουσικής για τον κινηματογράφο, θα γνωρίσει τον έρωτα, αλλά παράλληλα θα έρθει σε επαφή και με την πικρή διαδικασία της πτώσης ενός ειδώλου.

Η καριέρα του Γουάιλντερ βρίσκεται στη δύσης της.  Οι νόμοι των χολιγουντιανών παραγωγών δεν επιτρέπουν τις εμπορικές αποτυχίες, στη βιομηχανία του θεάματος τα είδωλα είναι αναλώσιμα. Ο ίδιος ο πασίγνωστος και πολυβραβευμένος σκηνοθέτης καθώς βιώνει το τέλος της κυριαρχίας του θα αναζητήσει τα ιστορικά γεγονότα που τον έστειλαν από το κέντρο της Ευρώπης, στη Μέκκα του κινηματογράφου και παράλληλα θα αναμοχλεύσει τις τύψεις του από τις προσωπικές του προδοσίες.

Χρόνια μετά -κάπου στα 2013- η Καλλιστώ, ώριμη πλέον γυναίκα,  αφηγείται την οικογενειακή της κατάσταση και καταθέτει τους προβληματισμούς της πάνω στο τρόπο που θα μπορέσει εκείνη να αντιμετωπίσει την επερχόμενη φθορά σώματος μα και σχέσεων με τους δικούς της.

Με λογική συνέπεια και συναισθηματική φόρτιση, το γεγονότα του τώρα  θα τις φέρουν στο νου εκείνα τα χρόνια της ‘Φεντόρα’ και η λύση που εντέλει θα επιλέξει θα διαθέτει όλα τα εφόδια που θα την βοηθήσουν να μην αναλωθεί στο κυνήγι μιας εκ των προτέρων χαμένης προσπάθειας αμφισβήτησης των νόμων της Φύσης.

Στην ουσία, λοιπόν, έχουμε ένα μυθιστόρημα που μιλά για την καλλιτεχνική δημιουργία και το πόσο αυτή επηρεάζεται από το βιωμένο παρελθόν του δημιουργού.

Αλλά πέρα από το περιεχόμενο του έργου, αξίζει κανείς να σταθεί και στη δομή του.

Οι αφηγήσεις του παρελθόντος με τα όσα συνέβαιναν κατά τα γυρίσματα της ταινίας, εμπλέκονται με τις σκέψεις και τις πράξεις του ‘τώρα’ της αφηγήτριας. Και κάποια στιγμή αυτές οι δυο καθαρά πεζογραφικές εξιστορήσεις αφήνουν για λίγο τη θέση τους σε μια άλλη μορφής αφήγηση. Ευρηματική η ιδέα ο ίδιος ο Γουάιλντερ να ενημερώνει για τον οικογενειακό του και απολύτως προσωπικό του παρελθόν, με μια αφήγηση γραμμένη με τη μορφή σεναρίου.

Ο Κόου αποδεικνύει τη μαστοριά του ως μυθιστοριογράφου καθώς στην ουσία ενώνει ένα υπαρκτό πρόσωπο με ένα δικό του δημιούργημα και με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζει -υπόγεια είναι αλήθεια- πως εκεί όπου η ζωή συμβιβάζεται, η μίμησή της μπορεί και αντιστέκεται.

Αλλά και επίσης κάτι άλλο αποδεικνύεται – ο σεβασμός προς το πρόσωπο που σου έχει εμπνεύσει τη μυθιστορηματική σύνθεση.

Με άλλον τρόπο διατυπωμένο -ο Κόου έγραψε ένα μυθιστόρημα στηριγμένο στη ζωή του Γουάιλντερ, που αν ήταν ταινία θα είχε την υπογραφή του ήρωά του.

Στο μέρος εκείνου της έκδοσης όπου υπάρχουν οι ευχαριστίες του συγγραφέα, ο Κόου αναφέρει μεταξύ των άλλων και την βοήθεια που η Άλκιστις Τριμπέρη του πρόσφερε στα σημεία εκείνα που έχουν να κάνουν με τα εν Ελλάδι δρώμενα του έργου. Αν γνώριζε ελληνικά ασφαλώς θα την ευχαριστούσε για την μεταφορά του κειμένου του στη γλώσσα μας, αλλά και για  τον τόσο κατατοπιστικό κατάλογο των ταινιών που αναφέρονται μέσα στις σελίδες.