Τον τελευταίο καιρό προβάλεται ιδιαίτερα από τα διάφορα έντυπα που ασχολούνται με το βιβλίο, το γεγονός πως κάποιοι συγγραφείς γνωστοί στο χώρο της λογοτεχνίας για ενήλικες, ασχολούνται και με την παιδική λογοτεχνία.
Καθόλου άσχημο το γεγονός και αληθινά έχει πάντα ενδιαφέρον να δει κανείς πως ένας συγγραφέας εκφράζεται όταν απευθύνεται σε ενήλικο και πως σε ανήλικο αναγνώστη.
Απλώς μου κάνει εντύπωση πως αυτό το γεγονός αντιμετωπίζεται a priori θετικά -δηλαδή οι δημοσιογράφοι θεωρούν δεδομένο πως τα παιδικά βιβλία αυτών των συγγραφέων είναι καλά και άξια να απασχολήσουν τις στήλες αυτών των εντύπων.
Και ακόμα μου κάνει εντύπωση πως το ακριβώς αντίθετο όταν συμβαίνει, δεν τυχαίνει τις ίδιας μεταχείρησης. Δηλαδή όταν συγγραφείς γνωστοί κυρίως στο χώρο της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, εκδώσουν έργο που απευθύνεται σε ένα ενήλικο κοινό, οι ίδιοι δημοσιογράφοι καθόλου δεν ασχολούνται μαζί τους, ως να είναι a priori κι αυτό δεδομένο πως τα έργα τους δεν έχουν ιδιαίτερη αξία.
Πρόσφατα, σε έντυπο που ασχολείται με το βιβλίο και μόνο, δημοσιεύτηκε άρθρο όπου αναφέρονται όλοι σχεδόν οι συγγραφέις για ενήλικες που έχουν γράψει και βιβλία για παιδιά. Από τον πιο πρόσφατο Τατσόπουλο έως την παλαιότερη Αμάντα Μιχαλοπούλου, από την Λένα Διβάνη και την Σώτη Τριανταφύλλου έως τον Χατζόπουλου -Κορτώ και τον Αλέξη Σταμάτη, μα και τον Γιάννη Κοντό.
Ευτυχώς η συντάκτρια του ανέφερε και τον Πάντελή Καλιότσο που έχει μια παράλληλη παρουσία και στα δυο είδη της λογοτεχνίας.
Θεωρώ πως η ιδέα μιας τέτοιας παρουσιάσης έχει σαφέστατα δημοσιογραφικό ενδιαφερον. Αλλά γιατί δεν έχει και δεν είχε ποτέ ένα αντίστοιχο ενδιαφέρον και το αντίστροφο; Γιατί κανείς ποτέ δεν σκέφτηκε να γράψει πως υπάρχουν και συγγραφείς που όντας γνωστά και άξια ονόματα της παιδικής / εφηβικής λογοτεχνίας, έδωσαν εξίσου άξια έργα και για μεγάλους -να θυμήσω την Τούλα Τίγκα, τη Λότη Πέτροβιτς, τη Γαλάτεια Σουρέλη, την Ελένη Σαραντίτη, την Αθηνά Παπαδάκη, την Παυλίνα Παμπούδη...
Ένα ακόμα φαινόμενο επιβεβαίωσης πως η λογοτεχνία που γράφεται για παιδιά δεν εκτιμάται από εκείνους που γράφουν σχετικά με το βιβλίο στα διάφορα έντυπα;
Μάλλον ναι. Τί άλλο να υποθέσω.
Αλλά επειδή κάτι δεν το γνωρίζω δε σημαίνει πως και το απαξιώνω.
Κι ότι χωρίς να είμαι γνωστής επαρκής το προβάλω, δε σημαίνει πως αποφεύγω τον κίνδυνο να θεωρηθεί πως μεροληπτώ, αλλά και εκθέτομαι σε ατόπημα.
(Για να μη παρεξηγηθώ ας δηλώσω πως τα πιο πάνω δεν αισθάνομαι πως αφορούν εμένα και τα βιλία μου. Εγώ σχεδόν ταυτόχρονα παρουσιάστηκα τόσο στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά όσο και σε αυτόν της λογοτεχνίας για μεγάλους και πως χωρίς να θεωρώ πως η κριτική έχει ιδιαίτερα προσέξει το ενήλικο έργο μου, δεν μπορώ και να ισχυριστώ πως το έχει αγνοήσει)
6 comments:
Φίλε Μάνο,
επειδή έχεις μεγάλη σχέση με το παιδικό βιβλίο, ξέρεις πόσο δύσκολο είναι, πόσο εξίσου απαιτητικό και πόσο επιτέλους αξίζει να προσεχθεί. Έχεις δίκιο ότι πρέπει να θεωρούνται οι δημιουργοί-του εξίσου άξιοι με τους συγγραφείς λογοτεχνίας για ενήλικες.
Τουλάχιστον, το ότι ονόματα της λογοτεχνίας για μεγάλους τολμούν στα χωράφια της παιδικής λογοτεχνίας α) δείχνει πόσο η δεύτερη ανεβαίνει ολοέν και περισσότερο και β) βοηθά ακόμα περισσότερο στην ανύψωσή-της.
Πατριάρχης Φώτιος
ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ
Αγαπητέ Πατριάρχη Φώτιε
Πρέπει, λες, να θεωρούνται οι συγγραφείς της Π. Λ. εξίσου άξιοι με τους συγγραφείς λογοτεχνίας για ενήλικες. Μα αυτό δεν χρειάζεται να το βάλει κανείς μετά από ένα "πρέπει" . Έτσι είναι. Αν κάποιοι το αγνοούν, δείχνουν την ελλειπή γνώση τους.
Με αυτή, λοιπόν, τη σκέψη ξεκινώντας, δεν μπορώ να παραδεχτώ πως a priori η ενασχόληση του φίλου Πέτρου Τατσόπουλου, για παράδειγμα, με την Π. Λ. πρόσφερε σε αυτήν μεγαλύτερο κύρος και αναγνώριση.
Τα κείμενα είναι αγαπητέ μου φίλε που δίνουν ή όχι το κύρος. Όχι αυτοί που τα υπογράφουν.
Και πίστεψε με, ότι γράφω, το ξέρω καλά -όπως άλλωστε κι εσύ το αναγωρίζεις. Τριάντα χρόνια μέσα το χώρο του βιβλίου και με πολλές ιδιότητες να ασχολούμαι με αυτό -ε, με έχουν βοηθήσει κάτι ουσιαστικό να γνωρίζω.
Παρακολουθώ το δικό σου ιστολόγιο και χαίρομαι για το πάθος με το οποίο αγαπάς τα βιβλία. Τυχερή η αναγνωστική γενιά σου που έχει την ευκαιρία να μπορεί να δημοσιοποιεί τις απόψεις της και με ευκολία να επικοινωνεί και με μια πληθώρα άλλων απόψεων -κάποιων έγκυρων, κάποιων όχι. Τυχερή προς το παρόν. Στα χέρια σας είναι και να παραμείνει τυχερή και στο μέλλον.
Σε ευχαριστώ για την επικοινωνία.
Πρέπει, νιώθω, να εξηγήσω λίγο ακόμα τη σκέψη-μου. Αν ρωτήσεις δέκα τυχαίους αναγνώστες στον δρόμο να σου πουν συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας θα ξέρουν από κανέναν ως ελάχιστους. Ακόμα και οι καθηγητές στο σχολείο (γυμνάσιο-λύκειο) προτείνουν στα παιδιά σχεδόν μόνο συγγραφείς για ενήλικες. Επομένως αν λ.χ. η γνωστή συγγραφέας Χ.Χ. και ο προβεβλημένος πεζογράφος Ψ.Ψ. ακουστεί ότι έγραψε βιβλίο για παιδιά, αυτό θα λειτουργήσει ως κράχτης. Θέμα διαφήμισης και μόνο, όχι αξίας.
Κατά τ' άλλα, όποιος γράφει στο ένα είδος δεν σημαίνει ότι θα γίνει καλός και στο άλλο, όπως δεν γίνεται καλός πεζογράφος κάθε καλός ποιητής και τανάπαλιν.
Και τέλος, ευγνωμονώ έναν καθηγητή-μου στην Αγγλία που μου υπέδειξε το βιβλίο του Peter Hunt, αν θυμάμαι καλά κι έτσι μού άνοιξε τα μάτια για την αξία του έργου-σας ως συγγραφέων λογοτεχνίας για παιδιά και ενήλικες.
Εξάλλου, "Άφετε τα παιδία ελθείν προς με...", είπε ο Χριστός.
Πατριάρχης Φώτιος
ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ
Φίλε Π. Φ. μιας και έχεις διαβάσει Peter Hunt είμαι σίγουρος πως μιλάμε στο ίδιο μήκος κύματος σε ότι αφορά την οντότητα της λογοτεχνίας για παιδιά και νεους.
Αν κάπου διαφωνούμε (αν και ίσως ούτε κι εκεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο) είναι στη δύναμη και την αξία του μάρκετινγκ και στο πόσο αυτό μπορεί να βοηθήσει όχι στο να γίνει σε περισσότερους γνωστή η λογοτεχνία για παιδιά και νέους, αλλά να κυκλοφορούν και να επιλέγονται από περισσότερους τα καλά βιβλία του είδους. Συνήθως το μάρκετινγκ τα όχι και τόσο ποιοτικά προϊόντα προωθεί.
Παράλληλα σε διαβεβαιώ πως βιβλία μου για παιδιά ή νέους που έχουν κυκλοφορήσει από τα μέσα του '80, εξακολουθούν κάθε χρόνο να πουλάνε 2 και 3 και 4 χιλιάδες αντίτυπα, τη στιγμή που ακόμα και τα πιο εντυπωσιακά best sellers για ενήλικες εξαντλούνται μέσα στους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας τους, άντε και στον πρώτο χρόνο. Κι αυτό δε συμβαίνει μόνο με δικά μου βιβλία, αλλά και με άλλα αρκετών συγγραφέων για παιδιά και νέους. Πράγμα που σημαίνει πως η αγορά στο χώρο αυτό έχει διαφορετικές εκφράσεις και απαιτήσεις.
Κανείς μας δεν έχει βγει στους δρόμους για να ρωτά ποιους συγγραφείς γνωρίζει ο κόσμος που κυκλοφορεί. Από τους συγκεριμένους χώρους που ο καθένας μας ζει αντλούμε τις εμπειρίες μας. Και έτσι εγώ μπορώ και πάλι να σε διαβεβαιώσω πως μέσα στο δικό μου χώρο γνωστά είναι καμιά δεκαριά ονόματα τόσο της λογοτεχνίας για ενήλικες όσο και της άλλης για τους ανήλικους. Και καλά κάνουν να είναι τόσο μόνο γνωστά κι όχι περισσότερα.
Αλλά σκέφτομαι τώρα πως πριν από κάποια χρόνια οι συγγρραφέις δεν απασχολούσαν και τόσο πολύ τα ΜΜΕ, αλλά έργα σημαντικότερα των συγχρόνων έγραφαν . Π.χ. ο Τσίρκας δεν νομίζω πως ήταν το ίδιο γνωστός σε ένα πλατύτερο κοινό όσο ο ΧΧ ή η ΨΨ, αλλά μήτε ο ΧΧ, μήτε η ΨΨ έχουν γράψει Ακυβέρνητες Πολιτείες.
Γαι τους φιλολόγους έχεις απόλυτα δίκιο. Αλλά δυστυχώς οι έλληνες φιλόλογοι δεν έχουν ακόμα ανοίξει τα μάτια τους και να δούνε πως υπάρχουν λογοτεχνικά κείμενα για τους νεαρούς μαθητές τους, πλεόν κατάλληλα να τους βοηθήσουν στο να γίνουν φανατικοί αναγνώστες της λογοτεχνίας, μιας και ασχολούνται (τα κείμενα εννοώ) με ήρωες αντιστοίχου ηλικίας αυτής των μαθητών τους και αντίστοιχων προβληματισμών την πορεία αναπτύσσουν.
Γίνεται μια προσπάθεια να ενταχθεί μάθημα νεανικής λογοτεχνίας στις φιλοσοφικές σχολές, αλλά υπάρχουν αντιδράσεις, κυρίως από κύκλους καθηγητών που όμως τολμουν να δίνουν βραβείο μυθιστορήματος σε κείμενο που ξεκάθαρα ανήκει στην κατηγορία μαρτυρίες.
Αλλά μεγάλο θέμα τώρα άνοιξα...
Φιλώ σε.
Στην ουσία δεν διαφωνούμε. Απλώς εγώ δεν καταδικάζω εκ των προτέρων αυτήν τη μεταπήδηση. Ίσως διαφωνώ λ.χ. αν ο Σίσυφος του Τατσόπουλου ήταν το καλύτερο βιβλίο στο είδος-του για να πάρει βραβείο, αλλά το ότι ασχολούνται και με την παιδική λογοτεχνία δείχνει το άνοιγμα που αυτή έχει πετύχει.
Αντιφιλώ σε
Πατριάρχης Φώτιος
Για να μη μείνει -προς θεού- η όποια υπόνοια πως είμαι αντίθετος στις συγγραφικές επισκέψεις στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά από άλλους λογοτεχνικούς χώρους, απλώς θέλω να υπενθυμίσω και να τοινίσω πως ξεκίνησα να γράφω αυτό το κειμενάκι με στόχο να δείξω την άδικη αποσιώπηση από μεγάλο μέρος των ΜΜΕ των εκπροσώπων της Π. Λ.
Αν κάνω λάθος και το κλίμα έχει αλλάξει, θα το δούμε σε μερικές μέρες που θα ανακοινωθούν τα Κρατικά Βραβεία Π. Λ. Μακάρι να κάνω λάθος και να προβληθούν αυτοί που θα τα πάρουν το ίδιο ή έστω κάπως παρόμοια με τους άλλους -των ενηλίκων- συγγραφείς που πριν από ένα περίπου μήνα είχε ανακοινωθεί η βράβευσή τους.
Post a Comment