Συζητώντας με τα εγγόνια μου για τις αρχές της φιλοσοφίας και της επιστήμης στην Αρχαία Ελλάδα

Δημήτρης Λυπουρλής

«Συζητώντας με τα εγγόνια μου για τις αρχές της φιλοσοφίας και της επιστήμης στην Αρχαία Ελλάδα»

Εκδόσεις Ζήτρος

                                                                           

Όταν εγώ ήμουνα παιδί, ανάμεσά στα βιβλία που οι γονείς μου μού είχαν πάρει, από τα πλέον αγαπημένα ήσαν και οι 2 τόμοι της Εγκυκλοπαίδειας του Παιδιού (της Αντιγόνης Μεταξά – Εκδ. Αλυκιώτη)

Αν από τις ιστορίες με ιππότες , πειρατές ή παιδιά που  ζούσανε τις  δικές τους καθημερινές περιπέτειες μάθαινα να συνθέτω τα στοιχεία μιας μελλοντικής μου ταυτότητας , από το δίτομο έργο της Θείας Λένας  ανακάλυπτα τις αλήθειες που πάνω τους θα στήριζα τα νέα μου βήματα.

Μπορεί ο Τομ Σώγερ με χίλιες δυο σκέψεις και σκανταλιές να με συντρόφευε, αλλά και ο Θωμάς Έντισον  είχε κι αυτός να μου χαρίσει τη δική του συναρπαστική πορεία προς μια ανακάλυψη.

Συναίσθημα και Γνώση. Όπως κάθε παιδί ρουφούσα κι εγώ αυτά τα δύο έτσι όπως φρόντιζαν οι γονείς μου να μου τα προσφέρουν με τη βοήθεια των βιβλίων.

Μεγάλωσα, έγινα και εγώ ο ίδιος συγγραφέας, προσπαθώ μέσα από τις ιστορίες μου να κάνω το σημερινό παιδί να ζήσει τις ίδιες εμπειρίες ανακαλύψεων συναισθημάτων και ιδεών. Ποτέ μου δεν θέλησα να καταπιαστώ με ένα κείμενο που θα πρόσφερε σε κάποιον αναγνώστη μου τις μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας –εκείνες όπου νέες γνώσεις ερχόντουσαν να φωτίσουν το σκοτάδι, νέες ανακαλύψει ς φτάνανε για  να ανατρέψουν συντηρητικές δοξασίες.

Γράφω λογοτεχνικά βιβλία. Μα πάντα μου αρέσει να διαβάζω και βιβλία που μιλάνε για την περιπέτειας της ανθρώπινης γνώσης.

Κι όπως απαιτεί ιδιαίτερη ευαισθησία για να μυήσεις ένα παιδί στα διαχρονικά συναισθήματα (τη γέννηση, το θάνατο, τον έρωτα, τη φιλία) και τις πέρα από κάθε συζήτηση πολιτιστικές αξίες (τον αλληλοσεβασμό, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη), το ίδιο απαιτείται και ιδιαίτερη  γνώση για να αφηγηθείς τα επιτεύγματα του πολιτισμού μας.

Τα βιβλία που αυτό το τελευταίο επιχειρούν, τα ονομάζουμε Βιβλία Γνώσεων και στις μέρες μας αποτελούν ένα ιδιαίτερο -και ιδιαίτερα σημαντικό-  είδος των βιβλίων που απευθύνονται σε παιδιά.

Οι νέες δυνατότητες της τεχνολογίας βοηθούν στο να δημιουργούνται βιβλία γνώσεων με πολύ σύγχρονη εκδοτική εμφάνιση –φωτογραφίες, χάρτες, διαγράμματα, ποικίλοι πίνακες.

Αλλά η βάση και σε αυτά τα βιβλία είναι ο λόγος. Και ο λόγος σε ένα βιβλίο γνώσεων για να μπορεί να επιτελέσει το σκοπό του θα πρέπει ο συγγραφέας του και το θέμα να γνωρίζει σε βάθος και πλάτος, αλλά και να μπορεί με τη σαφήνεια της απλότητας να το καταγράφει.

Όπως ο πλέον σωστός γιατρός είναι εκείνος που  με τρόπο απλό και χωρίς περίπλοκες επιστημονικές ορολογίες,  εξηγεί στον ασθενή του την πάθηση από την οποία πάσχει, έτσι και ο επιστήμονας που γράφει ένα βιβλίο με στόχο να μιλήσει για την επιστήμη του σε παιδιά, θα πρέπει να καταγράψει τις σκέψεις και τις γνώσεις του με φράσεις απλές, περιεκτικές, και προσαρμοσμένες –μα όχι αβασάνιστα απλουστευμένες- στην δυνατότητα ενός μικρού αναγνώστη να κατανοήσει αυτό που η συγκεκριμένη επιστήμη υπηρετεί.

Ο Δημήτρης Λυπουρλής είναι μια επιστημονική προσωπικότητα που όλη της τη ζωή την αφιέρωσε στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης. Θεωρείται  από τους πλέον ειδικούς  πάνω στο έργο του Αριστοτέλη. Και όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν  ως Πανεπιστημιακό Διδάσκαλο, αλλά και εκείνοι  που είχαν την ευκαιρία φιλικά να τον συναναστραφούνε, μαρτυρούνε την πραότητα του ανθρώπου, την απλότητα και τη βαθιά του γνώση σε θέματα που αφορούν τους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους.

Αυτά τα χαρακτηριστικά του –πραότητα, απλότητα, γνώση- χρησιμοποίησε για να γράψει αυτό το  τόσο ενδιαφέρον βιβλίο.

Και χωρίς να θέλει να κρύψει από πού ξεκίνησε αυτή του η διάθεση να μυήσει το νέο άνθρωπο στα μεγάλα επιτεύγματα των αρχαίων ελλήνων, δηλώνει από τον τίτλο κιόλας πως ως βασικούς αναγνώστες –ακροατές του είχε τα εγγόνια του.

Η τρυφερότητα ενός παππού  μαζί με την εμπειρία ενός επιστήμονα.

Κι έτσι με πόση άνεση ο κάθε αναγνώστης –ο κάθε μη ειδικός αναγνώστης και ανεξαρτήτου ηλικίας- μαθαίνει  για το έργο του Δημόκριτου, για τη διδασκαλία του Σωκράτη, για τα έργα του Αριστοτέλη, για τις ανακαλύψεις  του Πυθαγόρα! Οι μύθοι φωτίζονται με άλλη ματιά, οι θεοί αντιστοιχούνται με την ανθρώπινη τάση αναζήτησης μιας βαθύτερης αλήθειας, οι πρώτες καταγραφές των ιστορικών γεγονότων δείχνουν πως εδραιώθηκε η επιστημονική έρευνα.

Μπορεί οι εικόνες (χάρτες και προτομές κυρίως) να είναι ασπρόμαυρες, αλλά δεν είναι η πολυχρωμία μιας άψογης τεχνολογικά έκδοσης το στοίχημα που ο συγγραφέας έχει βάλει με τον εαυτό του. Προτίμησε μια κλασική μορφή έκδοσης.  Κι άλλωστε αλλού στρέφεται για να βοηθηθεί – σε λόγο απλό, διανθισμένο με ιστορικά ανέκδοτα. Κι έτσι κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του όποιου αρχίσει να διαβάζει το βιβλίο.

Κι ενώ σε παρασύρει η εξιστόρηση, σιγά – σιγά συνειδητοποιείς πως σε έχει παρασύρει η συναρπαστική πορεία της σκέψης της φιλοσοφίας και της επιστήμης έτσι όπως χαράχτηκε στα αρχαία χρόνια.

Ενδιαφέρον , ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο. Νομίζω πως καλύπτει ένα βασικό κενό στον χώρο των βιβλίο γνώσεων για παιδιά.

Μακάρι ο Δημήτρης Λυπουρλής να μας δώσει και άλλα παρόμοια έργα. Και μακάρι το παράδειγμά του να το ακολουθήσουν και άλλοι  επιστήμονες έτσι ώστε να έχουμε μια σειρά βιβλίων, από τα οποία  θα μάθουν τα παιδιά  (κι όχι μόνο!) τα ουσιαστικά επιτεύγματα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και σε άλλους τομείς  (θέατρο, ποίηση, κ.α)

 Πρώτη ανάρτηση: http://www.thinkfree.gr/lypourlis-zitros-kontoleon/?doing_wp_cron=1516521596.4165940284729003906250