diastixo
Η Ελένη Πριοβόλου είναι μια μυθιστοριογράφος που έχει γράψει και μυθιστορήματα για ενήλικες, όπως και μυθιστορήματα για παιδιά και νέους. Το κεντρικό στοιχείο της συγγραφής της είναι η πολιτική ματιά στην ιστορία που αποφασίζει να αφηγηθεί. Και αν στα πολυσέλιδα «ενήλικα» μυθιστορήματά της αυτή η ματιά απλώνεται σε μεγάλα χρονικά διαστήματα και ενεργοποιεί πολλά πρόσωπα, στα εφηβικά και παιδικά της έργα αυτοπεριορίζεται σε μια πιο περιορισμένη περίοδο, όπως και επίσης αποκτά μια πλέον σφιχτή πλοκή. Με αυτόν τον τρόπο, η συγκεκριμένη συγγραφέας δείχνει να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί κατάλληλα τους τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να έρθει πιο κοντά με ένα εφηβικό κοινό. Το παιδί και ο έφηβος απαιτεί γρήγορες εναλλαγές και δράση.
Είναι γεγονός πως η στόχευση του κάθε συγγραφέα προς μια συγκεκριμένη κατηγορία αναγνωστών τον οδηγεί και σε φόρμες αφήγησης που μπορούν να συνεπάρουν αυτό το κοινό. Κάτι τέτοιο καθόλου δεν μειώνει την αξία των έργων. Αντίθετα, θα έλεγα πως δείχνει να σέβεται την ιδιοσυγκρασία και τα «θέλω» του αναγνώστη του και να καταφέρνει εν τέλει να τον πλησιάζει για να τον μυήσει στους τρόπους δημιουργίας σχέσεων με τα λογοτεχνικά κείμενα. Ασφαλώς αυτή η προσπάθεια ποικίλλει από συγγραφέα σε συγγραφέα, και έτσι διατηρεί τη μοναδικότητα του ύφους που θα πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε έργο και να το διαφοροποιεί από το όποιο άλλο.
Την καλή λογοτεχνία μπορεί κανείς να τη συναντήσει με πολλούς τρόπους μορφοποιημένη. Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα, η Πριοβόλου αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση.
Ο κεντρικός της ήρωας –τελειόφοιτος μαθητής του Λυκείου– θα ξεκινήσει τη «συνομιλία» του με ένα πρόσωπο που θα τον ακούει από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του βιβλίου, χωρίς να μας φανερωθεί, μιας και απλώς χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί η χρήση αυτής της μορφής αφήγησης. Το τέχνασμα αυτό βοηθά να έχουμε μια αφήγηση σε ταχύ ρυθμό, με εντονότατα στοιχεία προφορικότητας και ασφαλώς με στιγμές όπου οι πράξεις ενός μαθητή της Α’ Λυκείου αποτυπώνονται και σχολιάζονται με την κριτική ματιά ενός αποφοίτου.
Αλλά η γραφή της Πριοβόλου αναπνέει μέσα από μια έντονη και στέρεα δομημένη πολιτική σκέψη, έτσι ώστε αυτό που παράγει –μυθιστόρημα για ενήλικες ή για εφήβους– να έχει αμεσότητα, ποιότητα και –κυρίως αυτό– στόχο.
Τα υπόλοιπα πρόσωπα ο αναγνώστης θα τα γνωρίσει επίσης μέσα από τα μάτια και τις σκέψεις του αφηγητή, και το ίδιο θα συμβεί με τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που πυροδότησαν όλα εκείνα τα γεγονότα τα οποία έχουν οδηγήσει όχι μόνο την οικογένεια του ήρωα, αλλά και πάρα πολλούς άλλους συμπολίτες του σε μια ζωή καταστραμμένη οικονομικά και διαλυμένη κοινωνικά.
Η Ελένη Πριοβόλου τοποθετεί τη δράση στα πρώτα χρόνια των μνημονίων, αλλά δίπλα στον κοινωνικό ζόφο προτείνει και τρόπους διαφυγής από αυτόν. Στην ουσία, δεν θέλει τόσο να μιλήσει για ένα –έστω και πρόσφατο– χθες, όσο για το πώς μέσα από μια συγκεκριμένη πολιτική στάση μπορεί το άτομο να συμπεριφερθεί ως υπεύθυνος πολίτης και να δώσει την ευκαιρία τόσο στους άλλους, όσο και στον ίδιο του τον εαυτό, να δούνε με μια άλλη –μη έντονα και άκομψα νεοφιλελεύθερη ή και φασιστική νοοτροπία– προοπτική τη συνέχεια των αρχών του Διαφωτισμού και των βασικών αρχών του δυτικού πολιτισμού. Τόσο ο νεαρός ήρωας, όσο και τα υπόλοιπα πρόσωπα –μητέρα, πατέρας, 
αδελφή, συμμαθητές, καθηγητές, άστεγοι και φασιστοειδή– έχουν απόλυτα υποταχτεί στους στόχους της συγγραφέα.
Η Ελένη Πριοβόλου νομίζω πως γράφει –και με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα– με έναν τρόπο όπου πρωτίστως φωτίζεται το θέμα και αμέσως μετά οι ήρωες που πλάθει καλούνται από την ίδια να αποδείξουν τη σημασία των συμβάντων. Σημείωσα πως ο τρόπος αυτός είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός. Δεν είναι εκ των προτέρων δεδομένη η αποτελεσματικότητά του. Αλλά η γραφή της Πριοβόλου αναπνέει μέσα από μια έντονη και στέρεα δομημένη πολιτική σκέψη, έτσι ώστε αυτό που παράγει –μυθιστόρημα για ενήλικες ή για εφήβους– να έχει αμεσότητα, ποιότητα και –κυρίως αυτό– στόχο.
Φως σε μαύρο ουρανό
Ελένη Πριοβόλου
Εκδόσεις Καστανιώτη
152 σελ.
ISBN 978-960-03-6706-5
No comments:
Post a Comment