Δυο φορές άνοιξη μες στο φθινόπωρο…

Πάτρα, 14 Νοεμβρίου 2014

Βιβλιοπωλείο "Πολύεδρο"

Δυο φορές άνοιξη μες στο φθινόπωρο…

Μεγάλη χαρά και τιμή για μένα, να ‘μαι σήμερα εδώ.

Να μιλώ και να βρίσκομαι στο ίδιο τραπέζι με το Μάνο.

Όλγα και Κώστα (Πολύεδρο Πάτρας) σας ευχαριστώ πραγματικά.

Μάνο Κοντολέων σ’ ευχαριστώ που μ’ εμπιστεύτηκες να μιλήσω για το δημιούργημά σου.

Τιμή και ευθύνη, αγαπητές φίλες και φίλοι. Γιατί ο Κοντολέων, όπως εύστοχα παρατηρεί η Τέσυ Μπάιλα «σηματοδότησε τις αναγνωστικές συνήθειες μιας ολόκληρης εποχής».

Ίσως, εν μέρει, και να τις διαμόρφωσε, θα πρόσθετα εγώ.

Έρωτας το θέμα μας!

Λοιπόν, αγαπητοί μου: Ο έρωτας είναι απαιτητικός.

Είναι πάντα απαιτητικός.

Κι ενώ η αγάπη «ου ζητεί τα εαυτής», ο έρωτας «ζητεί τα εαυτού».

Διαρκώς διεκδικεί - Επιτακτικά επιθυμεί.

Θέτει διλήμματα - Προβάλλει προκλητικά τα θέλω του.

Σωστά παρατηρεί ένας αναγνώστης:

«Η Ανθή, η βασική ηρωίδα, διαχωρίζει το αγαπώ από το επιθυμώ. Με το πέρασμα του χρόνου, το αγαπώ είναι το εύκολο. Το δύσκολο είναι το αγαπώ και επιθυμώ συγχρόνως».

«Άλλο αγάπη, άλλο επιθυμία», θα πει. Και θα συνεχίσει: «με την πρώτη βλέπεις τον άλλο, με τη δεύτερη τον εαυτό σου». 

Η ιστορία, όπως καταλαβαίνετε, δεν είναι εύκολη. Όπως και ο Μάνος άλλωστε.

«Ιστορία ενηλικίωσης των ενηλίκων» τη χαρακτήρισε ο κριτικός Κώστας Τρακόσα.

Σε μένα, επιπλέον, το βιβλίο άφησε μια αίσθηση κινηματογραφικού έργου.

Σα σενάριο, που καθοδηγούσε βήμα βήμα το σκηνοθέτη. Δε θα τον άφηνε ούτε στιγμή μετέωρο.

Διαβάζεις και λες και είσαι στη μεγάλη οθόνη μπροστά.

Λεπτομερής και ζωντανή η περιγραφή. Ακόμη και στα δεύτερα πλάνα.

Προδίδει συγγραφέα παιδικών βιβλίων.

Συγγραφέα που ξέρει και δουλεύει την εικόνα.

Συγγραφέα που απονέμει σε παιδί τον κομβικό ρόλο!

Το ρόλο «καταλύτη» των εξελίξεων - Ρόλο, που βάζει στην άκρη εγωισμούς. Ρόλο, που έχει τη δύναμη να τροποποιεί συμπεριφορές, να ξεκαθαρίζει (ιδιότυπα) λογαριασμούς των μεγάλων.

Να επανακαθορίζει εν τέλει το πλέγμα των σχέσεών τους.

Απλά, για χάρη του παιδιού, καθένας παίρνει τη θέση του.

Κι αυτό, πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου εύκολο. Δεν είναι καθόλου απλό.

Τελικά, «ευτυχώς που υπάρχουν λέξεις για όλα»... όπως  λέει ο Ζοζέ Σαραμάγκου. Και συνεχίζει:

«Ευτυχώς που υπάρχουν αυτές, που φροντίζουν να συστήνουν, πως όποιος οφείλει, πρέπει να δώσει με τα δυο χέρια, για να μη μείνει σε κανένα  απ’ τα δυο, αυτό που αλλού έπρεπε ν’ ανήκει».

Δυνατές εικόνες, πλούσια στίξη, ακατάσχετη ροή, συνεχής εναλλαγή ρημάτων.

Ζωντανή γραφή, καλοδουλεμένη, αλλά όχι επιτηδευμένη. Άμεση, αλλά όχι απλοϊκή.

Σε μεταφέρει στον κόσμο των πρωταγωνιστών. Σε ταξιδεύει εκεί μαζί τους, στους ανεκπλήρωτους πόθους τους ή στις επιθυμίες που θέλουν ν’ ανθίσουν.

Είσαι εκεί. Ψυχή και σώματι.

Δεν παρατηρείς απλά. Βλέπεις - Δε νιώθεις απλά. Ζεις.

Δεν αισθάνεσαι απλά. Πάσχεις. Είσαι εκεί με όλες σου τις αισθήσεις.

Όραση, ακοή, όσφρηση, αφή ακόμα και γεύση…

χρώματα, ήχοι, μυρωδιές, αγγίγματα, ακόμα και γεύσεις, σε πολιορκούν και τελικά εισβάλλουν από παντού.

Φροντίζουν πρώτα να καταστείλουν τις «άμυνες» σου, αναγνώστη, σ’ ένα παιχνίδι εθελούσιας παράδοσης.

Ολοκληρωτικής όμως - Απολαυστικής χαλάρωσης.

Παράδοση σε μια ζωντανή διήγηση ιστορίας, ξεχωριστά ενδιαφέρουσας.

Όμως!  Για μια στιγμή, όπως πάντα, έρχονται τα δύσκολα.

Τα δύσκολα άλλωστε πάντα παραμονεύουν.

Και τότε…

Τότε ξυπνούν μέσα σου (σε σένα που είσαι αναγνώστης), ξυπνούν  μέσα σου αισθήματα και πάθη που καλείσαι να διαχειριστείς.

Διλήμματα που σου ζητούν επιτακτικά να πάρεις θέση.

Και συ δεν είσαι έτοιμος γι αυτό.

Ανακάθεσαι στον καναπέ, στριφογυρίζεις στην καρέκλα σου.

Τρόπον τινά, επανακαθορίζεις και συ τη στάση σου…

Και πριν δεις καλά καλά τι σου συμβαίνει, μπαίνεις στα βαθιά.

Η γραφή, σε παρασύρει.

Η ίδια, που πριν μερικές δεκάδες σελίδων σε ταξίδευε νωχελικά, σε νεανικούς έρωτες και μετεφηβικά πάθη, η ίδια η γραφή σε παραδίδει σε αλλεπάλληλα διλήμματα και αναπάντεχες, μάλλον καταιγιστικές εξελίξεις.

Και συ (ο αναγνώστης) πρέπει να αποφασίσεις…

…με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις.

Με την αλήθεια, ή μ’ αυτό που θα ’πρεπε να ναι αλήθεια.

Γιατί ο Κοντολέων το λέει καθαρά: δε θέλει ρεαλισμό!

Μαγεία θέλει. Και μαγεία δημιουργεί. 

Μαγική άλλωστε και όχι ορθολογική (ή καλύτερα εκλογικευμένη) είναι και η τελευταία χαρακτηριστική σκηνή, όπου η πρωταγωνίστρια Ανθή, θα βρεθεί κατά πρόσωπο με το μεγάλο έρωτά της, που της θέτει πραγματικό ερώτημα ζωής, λέγοντάς της:

«Κάποτε είχαμε μιλήσει για επιθυμίες... Εγώ είχα πιστέψει πως μπορούσαμε να τις ικανοποιήσουμε... Εσύ πάντα δίσταζες... Φοβόσουνα μήπως τελικά υποτασσόσουνα σε αυτές ή πρόδιδες άλλες»

Κι όταν αυτή του αντιτείνει:

«Ποτέ, λοιπόν, δε θα καταλάβεις;», εκείνος της απαντά αφοπλιστικά:

«Δεν έχει νόημα να καταλαβαίνουμε κάτι, όταν το ζούμε...»

Έχει άραγε …;

Σας ευχαριστώ!

Ηλίας Γκοτσόπουλος

Δάσκαλος- Δημοτικός Σύμβουλος Πάτρας